21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2009 | ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΚΑΘΕ ΛΟΓΗΣ

Ο Ποιητής
Όσο κι αν βρέχει το χέρι του μες στο σκοτάδι,
Το χέρι του δε μαυρίζει ποτέ.Το χέρι του
είναι αδιάβροχο στη νύχτα. Όταν θα φύγει
(γιατί όλοι φεύγουμε μια μέρα) θαρρώ θα μείνει
ένα γλυκύτατο χαμόγελο στον κόσμο ετούτον
που αδιάκοπα θα λέει «ναι» και πάλι «ναι»
σ΄όλες τις προαιώνιες διαψευσμένες ελπίδες.

Γιάννης Ρίτσος (Καρλόβασι 17.VII.87)

[Από τα «Αρνητικά της σιωπής»,
Ανθολογία Γάννη Ρίτσου / επιλογή της Χρύσας Προκοπάκη, Κέδρος 2000)

21 Μαρτίου…Παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στην Ποίηση
και στην καταπολέμηση του ρατσισμού κάθε είδους…

Προτίμησα να ξεκινήσω μ΄ ένα ποίημα του σπουδαίου Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), που φέτος την Πρωτομαγιά συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του…Θαρρώ πως τα λέει όλα με το μοναδικό τρόπο της μεγάλης ποίησης που αξίζει να παραμερίζουμε πάντα για να διαβαίνει…

Να μια ημέρα που αξίζει να μας κινητοποιεί με πολλούς τρόπους όλες τις μέρες του χρόνου...Με το μοναδικό λόγο των ποιητών λοιπόν απέναντι στη χειρότερη εκδοχή του αποκλεισμού ,τη ρατσιστική συμπεριφορά που δεν γνωρίζει χώρες και σύνορα…Ο ρατσισμός δεν είναι μόνο η εθνοφυλετική προκατάληψη που άνοιξε τις πόρτες της κόλασης στα Άουσβιτς της Ιστορίας, ούτε ο «επαναστατικός» δογματισμός που πάγωνε τα κορμιά των αντιπάλων της εξουσίας στα ανατριχιαστικά σιβηριανά γκουλάγκ, ούτε η φρικτή κτηνωδία της κου-κλουξ-κλαν στις αυλές του αμερικάνικου νότου, ούτε οι ματωμένοι εμφύλιοι σπαραγμοί που ακόμη δεν λένε να σταματήσουν σε κάθε γωνιά του κόσμου μας…

Ο ρατσισμός και η διάθεση αποκλεισμού του όποιου άλλου είναι στοιχειωμένος κυρίως στις πιο μικρές αυτονόητες -σχεδόν καθημερινές- συμπεριφορές μας απέναντι στους διαφορετικούς ανθρώπους...Εκεί είναι που δοκιμάζεται η ανεκτικότητα και η πραγματική ανοχή και αντοχή μας, κι έχει να κάνει κυρίως με τη διάθεσή μας να δημιουργούμε χώρο για τον «άλλο»…

Αυτό το λίγο καμιά φορά που χρειάζεται για να περάσει ένα αναπηρικό καρότσι που δυσκολεύεται από το σταθμευμένο- παράνομα - στο στενό πεζοδρόμιο αυτοκίνητο μας , σε πόλεις που δεν έχουν ακόμη φροντίσει να χαρακτηρίσουν παράβαση την αδιανόητη κατάληψη κάθε σπιθαμής χώρου από αρτιμελείς οδηγούς που δεν έχουν να προτάξουν παρά μόνο τη δική τους «βία» για τους άλλους…

Το μικρό δωμάτιο που χρειάζεται στον ξενώνα αποασυλοποίησης ο ψυχικά άρρωστος που προσπαθεί να ξεπεράσει το σπαραγμό μιας ζωής και συναντά απέναντί του τα οχυρά –μυαλά κυρίως- και καταλύματα των «υγιών» που ξεσηκώνονται αδιάντροπα για να προστατέψουν την αποχαυνωμένη βολή τους …

Το γραφείο και το ιατρείο της έσχατης φροντίδας για εκείνον που παλεύει να απεξαρτηθεί από ουσίες και φαντάσματα και δεν συναντά την κατανόηση αλλά την καχυποψία και πολλές φορές τον κυνισμό και την απαίδευτη συμπεριφορά των εξαρτημένων της τηλεόρασης ή της χυδαίας κατανάλωσης που θαρρούν πως γι΄αυτούς όλος ο κόσμος είναι ό,τι μοναχά δεν τους χαλά το προσωπικό τους το ραχάτι…

Τον ελάχιστο τόπο που χρειάζονται οι Ρομά που ζουν μονίμως απωθημένοι σε γκέτο μαζί με τα σκουπίδια να τους πνίγουν, χωρίς σχολειό για τα παιδιά τους, χωρίς δουλειές και αυτό το ελάχιστο μοίρασμα μιας επίπλαστης –έτσι κι αλλιώς- καταναλωτικής ευδαιμονίας που θαρρούμε πως αποτελεί μόνο προνόμιο δικό μας…

φωτο. Josef Koudelka (από τη σειρά Gypsies)

Εκεί που μπορούμε να δίνουμε βήμα στη μια, μοναδική και μοναχική άποψη που θεωρούμε πως είναι απέναντί μας για να καταθέσει τα δικά της επιχειρήματά σε ένα ισότιμο διάλογο και γιατί όχι να καταφέρει να μας πείσει και να γίνει και πλειοψηφική…

Να εναντιωθούμε στον προσωπικό μας φανατικό διαποτισμό που έχει μάθει να κάνει κατατάξεις και να κρίνει τα πάντα με βάση τη δική μας στενόμυαλη ή και λαθεμένη πολλές φορές αντίληψη…Να αποκτήσουμε την ευφυία να σεβόμαστε τις πρωταρχικές κοινές αξίες που ξεπερνούν τις ιδεοληπτικές μας αγκυλώσεις και μας υποχρεώνει να εκτιμήσουμε την αποτελεσματικότητα, την ευθύνη, τη συνεπή ανιδιοτελή «προσφορά» του άλλου…

Να ξεπεράσουμε τις διαιρέσεις και τις επίπλαστες και αδιέξοδες μικροπολιτικές διαφορές και να αναγνωρίσουμε ως προαπαιτούμενο της κοινής μας συμβίωσης τη συνύπαρξη με όλες τις διαφορετικές ιδέες και απόψεις που έχουν ως στόχο τη δημιουργία και το μοίρασμα ενός καλύτερου κοινού μέλλοντος…

Να σεβαστούμε την ανάγκη του άλλου να έχει ένα τόπο λατρείας όπου θα τιμά το δικό του Θεό ή και να μην πιστεύει σε τίποτα, να αναγνωρίζουμε την ιδιαιτερότητα του όποια κι αν είναι και να την υπερασπιζόμαστε …

Να δημιουργήσουμε επί τέλους την ελάχιστη απαιτούμενη κοινωνική συναίνεση (consensus) που απαιτείται όχι μόνο για κοινά αστικά δικαιώματα που θεωρούνται πια αυτονόητα μέσα στο ευρωπαϊκό θεσμικό περιβάλλον αλλά για την ανάδειξη της ιδιοπροσωπίας του άλλου δηλαδή του ίδιου του Προσώπου του σε ύψιστη μοναδικότητα ικανή να αποδίδει το περιεχόμενό της και να μοιράζεται «νόημα» για την ύπαρξή και την κοινή μας συμβίωση…

Να κάνουμε καθημερινή μας συνείδηση πως είμαστε όλοι διαφορετικοί αλλά την ίδια ώρα πρέπει να είμαστε και όλοι ίσοι…

Οdyss, 21.03.2009


Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού, ο Βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη στον Κύκλο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Ανδρέας Τάκης αναλύει στο tvxs τις συνηθέστερες μορφές ρατσισμού και διακρίσεων που εκδηλώνονται στην ελληνική κοινωνία σήμερα, καθώς και τα αίτια στα οποία μπορούν να αποδοθούν.

Στις 21 Μαρτίου 1960, 70 φοιτητές που διαδήλωναν ειρηνικά κατά των νόμων του απαρτχάιντ στην πόλη Σάρπβιλ της Νοτίου Αφρικής έχασαν τη ζωή τους από εν ψυχρώ πυροβολισμούς της ρατσιστικής αστυνομίας. Μετά απο έξι χρόνια, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων. Σαράντα τρία χρόνια αργότερα, διεθνείς και περιφερειακές συμβάσεις, αλλά και τροποποιήσεις των εσωτερικών νομοθεσιών των κρατών επιδιώκουν την κάλυψη του νομικού πλαισίου για την περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εξάλειψη των διακρίσεων. Σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, τα σοβαρότερα προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στην ανεπαρκή εφαρμογή των συμβατικών διατάξεων – χωρίς αυτό να σημαίνει και πληρότητα της νομικής κάλυψης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Όσον αφορά στην Ελλάδα, η κατάσταση που παρουσιάζεται εν έτη 2008 μόνο ενθαρρυντική δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Στην ετήσια έκθεση του Κέντρου Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για τον Ρατσισμό «Αντιγόνη», η καταγραφή των κρουσμάτων ρατσισμού στους έξι κρίσιμους τομείς της Απασχόλησης, της Νομοθεσίας, της Εκπαίδευσης, της Στέγασης, της Ρατσιστικής Βίας και της Υγείας και Πρόνοιας, η αύξηση των φαινομένων φυλετικής μισαλλοδοξίας, για την οποία κάνει λόγο ο κ. Τάκης, είναι εμφανής. Στην έκθεση της «Αντιγόνης» καταγράφεται σωρεία παραβιάσεων των εργατικών δικαιωμάτων των αλλοδαπών, καθώς το σύνολό τους στην Ελλάδα αναγκάζεται να δουλεύει ανασφάλιστο. Επίσης, σημειώνεται παντελής έλλειψη μηχανισμών παρακολούθησης, καταγραφής των παραβιάσεων, αλλά και τιμωρίας των δραστών. Ο λόγος είναι ότι τα ρατσιστικά εγκλήματα στη χώρας μας, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές, δεν τιμωρούνται ως ποινικά αδικήματα, αλλά με μικρές ποινές, ως πλημμελήματα. Ενδεικτικά, οι υποθέσεις ρατσιστικών κρουσμάτων που απασχόλησαν την Ελλάδα το 2008 και αναφέρονται στην έκθεση είναι: - η αναίτια επίθεση από αστυνομικούς σε βάρος μελών της κοινότητας των Μπανγκλαντεσιανών στην Ελλάδα, - ο ξυλοδαρμός ανήλικου Ιρανού σε αστυνομικό τμήμα, - οι συνεχείς καταγγελίες για ξυλοδαρμούς και βασανισμούς προσφύγων από λιμενικούς, - ο ξυλοδαρμός Ρουμάνου από αστυνομικούς, - ο θάνατος αλλοδαπού στο κέντρο της Αθήνας ύστερα από ξυλοδαρμό αστυνομικών, - ο άγριος ξυλοδαρμός του γραμματέα του Συλλόγου Μεταναστών Λάρισας από αστυνομικούς, - η αποκάλυψη κυκλώματος διακίνησης μεταναστών στην Πάτρα με συμμετοχή λιμενικών, - ο δημόσιος εξευτελισμός αλλοδαπού κατά τη διάρκεια αστυνομικού ελέγχου, - η κακοποίηση Παλαιστίνιου μικροπωλητή από αστυνομικούς στα υπόγεια της δημοτικής αστυνομίας, - η επίθεση στο τζαμί στου Ρέντη, - η ρατσιστική αντίδραση του Δήμου Χανίων σε απεργούς πείνας, - η βία κατά Πακιστανών στο Αιγάλεω, - η ρατσιστική συγκέντρωση κατοίκων της περιοχής του Αγίου Παντελεήμονα Αχαρνών ενάντια σε μετανάστες, - ξεσηκωμός των «αθλίων» της Μανωλάδας, όπου πάνω από 500 εξαθλιωμένοι μετανάστες διεκδίκησαν καλύτερα μεροκάματα και συνθήκες διαβίωσης, - η υπόθεση της Πιερίας, με τη μαύρη εργασία Βούλγαρων μεταναστών, οι οποίοι αναγκάζονταν να δουλεύουν 14 ώρες την ημέρα έναντι 1,66 ευρώ ημερησίως! - ο ξυλοδαρμός Αφγανού μετανάστη μέσα στο Αστυνομικό Τμήμα Ιλίου, επειδή τόλμησε να ζητήσει τα δεδουλευμένα από τον εργολάβο στον οποίο εργαζόταν επί 20 ημέρες. Ο ίδιος κατήγγειλε ότι κρατήθηκε παράνομα και είχε μαζί του νόμιμα έγγραφα διαμονής! Με μελανά χρώματα περιγράφονται, επίσης, οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών στα κέντρα υποδοχής, η ανυπαρξία στοιχείων και μέριμνας για τα ασυνόδευτα ανήλικα (υπολογίζονται πάνω από 1.000) και η ουσιαστική κατάργηση των διαδικασιών παροχής ασύλου στη χώρα μας.