2.4.10

Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ "ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ"

Πέρα από τους θεολογικούς συμβολισμούς και την αέναη διαδικασία
"κατάδυσης" στον Άδη που δημιουργεί την προϋπόθεση της ανύψωσης
του ανθρώπου και την ηθική του Ανάσταση –πράγμα στο διηνεκές απαραίτητο-
η μεγάλη Τέχνη καταφέρνει μέσα από τις δικές της αφηγήσεις να καθιστά
ενεργή τη συνείδηση και τη μνήμη για τα πραγματικά γεγονότα της ιστορίας
και να θέτει στο οπτικό μας πεδίο την α-λήθεια που ορισμένοι επιλεκτικά
θέλουν να αποσιωπούν ή και να εξαλείφουν…

Marc Chagall, H λευκή Σταύρωση, 1938 [Chicago Art Institute]

Μarc Chagall, H κίτρινη Σταύρωση,1943

Μεγάλη Παρασκευή 2010. Σήμερα προτίμησα να αναφερθώ στο νόημα αυτής της ανοιξιάτικης ημέρας της oρθόδοξης χαρμολύπης που ,από τη μια μέχρι την άλλη άκρη του, διατρέχει τη μεγάλη παράδοση του τόπου και εκφράζει πάντα με δυνατό τρόπο τις συνιστώσες μιας κληρονομημένης παράδοσης που αποτυπώνει με πολυεπίπεδο υπομνηματισμό τα βαθύτερα ιζήματα που ευτυχώς δεν κατάφερε να ρευστοποιήσει η "συναλλαγματική" μας κατάπτωση. Η Λαμπρή [μοναδική αλήθεια διατύπωση για το Πάσχα], δίνει στο «πρόσωπο» την απαντοχή να σκύψει και να εννοήσει με ξεχωριστό τρόπο, αυτή τη διαρκή στο χρόνο διαδικασία υπαρξιακής κατανόησης που εκφράζει το Θείο Πάθος και μαζί τού επιτρέπει να πραγματοποιήσει με ελεύθερη σκέψη τις συναιρέσεις και τις επαγωγές που θεωρεί πως οργανώνουν τη δική του διανοητική και βιωματική αφήγηση για τη ζωή και τον κόσμο.

Οι πίνακες του μεγάλου ζωγράφου Μαρκ Σαγκάλ (Marc Chagall, εβραϊκής καταγωγής, γάλλος πολίτης και γεννημένος στη Ρωσία) «Η λευκή σταύρωση»[1938] και «Η Κίτρινη Σταύρωση»[1943],αποτελούν μια εκπληκτική εικονογραφική κατάθεση αρθρωμένη γύρω από το γεγονός της Σταύρωσης, που αξιοποιεί με διαθλαστικό τρόπο όλες τις διηγήσεις της ιδιαίτερης κουλτούρας των εβραίων για να αναδείξει την οδυνηρή ιστορική πραγματικότητα του προανακρούσματος του μαρτυρίου και του Ολοκαυτώματος αυτού του λαού. Εκείνοι λοιπόν που υπήρξαν οι φυσικοί αυτουργοί του μαρτυρίου του «Υιού του ανθρώπου» μετατράπηκαν στη συνέχεια μέσα στη δίνη της ιστορίας οι ίδιοι σε θύματα μιας φοβερής γενοκτονίας. Οι «οβραίοι» που στο πρόσωπο του Ιούδα τοποθετούνται στο κέντρο μιας παράδοσης που σε πολλές περιπτώσεις τους μετατρέπει σε παρανάλωμα μιας "φουνάρας", υπήρξαν τα τραγικά θύματα στη διάρκεια του 20ου αιώνα του πιο αποτρόπαιου βιώματος φυλετικής καταδίωξης και μιας φρικτής φυσικής εξόντωσης. Ο Μαρκ Σαγκάλ με τρόπο εμπνευσμένο και εικονογραφικά μοναδικό ζωγραφίζει ένα αριστούργημα που παραθέτει σε όλους τους τόνους με επίκεντρο τη Σταύρωση, τα ατελείωτα πάθη αυτού του πλάνητα λαού, που οι ναζί αλλά και πάμπολλοι άλλοι σε περιόδους φανατισμένων θρησκευτικών ή και κοινωνικών προσεγγίσεων επιλεκτικά χρησιμοποίησαν -στη διάρκεια της Ιστορίας- για να εκτονώσουν την πιο ακραία φοβικότητα ή τις ανασφάλειες των μεγάλων πλειοψηφιών…

Η Σταύρωση έχει ένα ισχυρό συμβολισμό και κυρίως αποτελεί το απαραίτητο συμβάν σε μια διαδικασία ανύψωσης και ηθικής Ανάστασης του ανθρώπου. Είναι όμως και μια νοηματική αναφορά στη δυνατότητα του ανθρώπου να ερμηνεύει τον κόσμο με ένα πολύπλευρο τρόπο και να αναζητεί μέσω του μαρτυρίου και της κατάδυσής του στα τρίσβαθα της ύπαρξης το μετασχηματισμό της προσωπικής του συνείδησης σε κοινό τόπο συνάντησης και κατανόησης του «Άλλου»…Οι εβραίοι δεν ήταν μόνο εκείνοι που σταύρωσαν το Χριστό, ένα τέκνο και του δικού τους λαού, αλλά και τα τραγικά θύματα που υπέστησαν ιστορικά την πιο ακραία ηθική και φυσική ταπείνωση…Ας μην το ξεχνούμε αυτό σήμερα, όσοι μπορούμε ακόμη με ανοικτό βλέμμα να προσδοκούμε μια κοινή για όλους Ανάσταση, αρνούμενοι να παραδώσουμε στην εκδικητική πυρά είτε συμβολικά είτε κυριολεκτικά ό,τι θεωρούμε ανοίκειο ή «ξένο»…Καλό Πάσχα…

Odyss, 2.04.2010