27.12.10

ΛΟΓΟΣ ΟΥΣΙΑΣ_ΒΛΕΜΜΑ ΑΝΟΙΚΤΟ

Το Δεκέμβριο του 2009, είχα αναδημοσιεύσει ένα κείμενο της Νavi Pillay με θέμα «Σεβασμός στη διαφορετικότητα». H Navi Pillay δεν είναι μια τυχαία περίπτωση. Είναι η ύπατη αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μια θέση που δεν είναι βέβαια για να κάνει μια κυρία καριέρα και πολύ περισσότερο βέβαια δεν προσφέρεται για καμιά χλιδή και επίδειξη. Ο λόγος της και η στάση της μετρά, κυριολεκτικά και συμβολικά, ιδιαίτερα σήμερα που η ρητορεία της κρίσης που έχει απλωθεί παντού, έχει την τάση να υπερκαλύπτει και να εξαφανίζει κάτω από χιλιάδες ψέματα ή την αδιαφορία σε πολλές περιπτώσεις, υπαρκτά και άλυτα ζητήματα που αφορούν τους πολλούς και την καθημερινή τους δύσκολη ή τραγική σε ακραίες περιπτώσεις συνθήκη.


Τα τεράστια προβλήματα της πείνας και της δυστυχίας που υπάρχει στον κόσμο, σπάνια καταφέρνουν να συγκινήσουν την αθεράπευτη καταναλωτική και ευδαιμονική μανία που απλώνεται σαν γάγγραινα και κυρίαρχες αξίες που συντηρούνται πια από τους μύθους των κάθε λογής υλικών σκουπιδιών που έχουμε την τάση να συσσωρεύουμε είναι εκείνες της συναλλαγής και του κέρδους που με ιδιαίτερη επιμέλεια μας διδάσκει ο τεράστιος χρηματοπιστωτικός κλοιός του παγκόσμιου χωριού που διαρκώς μας περισφίγγει. Με τον τρόπο αυτό καταφέραμε να επιβάλουμε ένα παράδειγμα που χαρακτηρίζεται από μια τρομακτική μονομέρεια και ακούγεται δυσνόητη ή και ουτοπική κάθε οπτική που δίνει προτεραιότητα στην αναζήτηση ενός νοήματος προσανατολισμένου στην ηθική, δηλαδή την πολιτική και πολιτισμική διάσταση της ανθρώπινης διαπραγμάτευσης. Οι σελίδες των εφημερίδων έχουν χρωματιστεί πια πορτοκαλί (οικονομικές δηλαδή) και όλη η ρητορική των σπουδαιοφανών κενολόγων κάθε λογής εξαντλείται σε περισπούδαστες αναλύσεις νέων «προϊόντων» που μπορούν με ακρίβεια ελάχιστοι να κατανοήσουν.

Την ίδια ώρα, άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη βιώνουν συμπεριφορές και στάσεις που δεν τιμούν την ανθρώπινη ιδιότητα, βιώνουν κάθε λογής αποκλεισμούς αρθρωμένους με μεσαιωνικού τύπου επιχειρήματα, διώκονται, καταδικάζονται, φυλακίζονται και πολλές φορές εκτελούνται στο όνομα διακρίσεων που σχετίζονται με φυλές, θρησκείες, ιδεολογίες και πεποιθήσεις, ιδιαίτερους προσωπικούς και σεξουαλικούς ακόμη προσανατολισμούς. Στη Κίνα κρατείται φυλακισμένος ο φετινός κάτοχος του Νομπέλ Ειρήνης Λιου Σιαομπό, για «υπονόμευση» του καθεστώτος της αχανούς χώρας με το 1,5 δις πληθυσμό, στην Κούβα του Τσε και της πλατείας της χαμένης επανάστασης οι φυλακισμένοι αντιφρονούντες καταφεύγουν σε διαρκείς απεργίες πείνας για να καταφέρουν να πουν τη γνώμη τους κάποτε, στην Ευρώπη, με το θετικότερο ίσως δημοκρατικό κεκτημένο που ισχύει από τη συνθήκη του Άμστερνταμ το 1992 και παρά τη σαφή πρόβλεψη που αποτρέπει όλα τα παραπάνω τον προηγούμενο Αύγουστο όλοι γίναμε μάρτυρες μιας κυνικής αντιμετώπισης των Ρομά από τη γαλλική κυβέρνηση. Τη στάση αυτή στηλίτευσε τότε ιδιαίτερα και η ύπατη αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στη σημερινή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, διάβασα ένα τελευταίο κείμενό της που θεωρώ πως είναι από τα πιο σημαντικά της φετινής χρονιάς καθώς αναφέρεται στα ζητήματα της ομοφοβικής συμπεριφοράς αλλά και της απύθμενης υποκρισίας που κυρίως τη συντηρεί και την υποθάλπει, μιλώντας απερίφραστα και χωρίς να στρογγυλεύει τα λόγια της για όλη εκείνη την αθλιότητα που χαρακτηρίζει το σημερινό νομικό καθεστώς σε πολλές χώρες αλλά και για την ανάγκη αλλαγής της κυρίαρχης συλλογικής στάσης πάνω στα σχετικά ζητήματα με την ουσιώδη συμβολή των πολιτών του κόσμου που έχουν ένα ανοικτό βλέμμα προς όλους.

Οdyss, 27.12.2010

Ομοφοβική βία, εγκληματική σιωπή και προκατάληψη
Άρθρο της NAVI PILLAY*

Ο Σεθ Γουόλς ήταν δεκατριών ετών όταν τον περασμένο Σεπτέμβριο κρεμάστηκε στον κήπο του σπιτιού του στο Τεχατσάπι της Καλιφόρνιας. Πριν πάρει την τραγική αυτή απόφαση, είχε υποστεί για χρόνια τις ομοφοβικές προσβολές και βρισιές των συνομήλικών του στο σχολείο και τη γειτονιά του. Ο Σεθ ήταν ένα από τα έξι έφηβα αγόρια στις ΗΠΑ που αυτοκτόνησαν μόνο τον περασμένο Σεπτέμβριο, αφού υπέφεραν στα χέρια ομοφοβικών νταήδων.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχει σημειωθεί αύξηση των επιθέσεων εναντίον ατόμων που θεωρήθηκαν γκέι, λεσβίες, αμφιφυλόφιλοι ή διεμφυλικοί. Στις 10 Οκτωβρίου στο Βελιγράδι, μια ομάδα διαδηλωτών εκτόξευσαν ύβρεις, βόμβες μολότοφ και αναισθησιογόνα κατά μιας ειρηνικής παρέλασης ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό 150 ατόμων. Στις 3 Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη, τρεις νεαροί άνδρες, που πιστεύεται ότι ήταν ομοφυλόφιλοι, απήχθησαν και μεταφέρθηκαν σε ένα άδειο διαμέρισμα στο Μπρονξ όπου υποβλήθηκαν σε φρικτά βασανιστήρια. Στη Νότια Αφρική, μια μεγάλη διαδήλωση στο Σοβέτο ανέδειξε τη διαδεδομένη πρακτική των βιασμών των λεσβιών, την οποία οι δράστες συχνά προσπαθούν να δικαιολογήσουν ως μια προσπάθεια «διόρθωσης» της σεξουαλικότητας των θυμάτων.

Η ομοφοβία, όπως ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, υπάρχει σε διαφορετικό βαθμό σε όλες τις κοινωνίες. Καθημερινά, σε κάθε χώρα, άνθρωποι διώκονται, διασύρονται, δέχονται βίαιες επιθέσεις ή ακόμη και δολοφονούνται εξαιτίας του σεξουαλικού προσανατολισμού και του φύλου τους. Συγκεκαλυμμένη ή απροκάλυπτη, η ομοφοβική βία προκαλεί μεγάλα δεινά που συχνά καλύπτονται από ένα πέπλο σιωπής.

Είναι καιρός να υψώσουμε τη φωνή μας. Αν και την ευθύνη για τα εγκλήματα μίσους φέρουν οι ίδιοι οι δράστες, έχουμε όλοι καθήκον να καταπολεμήσουμε τη μισαλλοδοξία και την προκατάληψη και να απαιτήσουμε την τιμωρία των ενόχων. Πρώτη προτεραιότητα είναι να πιέσουμε για την καθολική αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας. Σε περισσότερες από 70 χώρες, υπάρχουν άτομα που αντιμετωπίζουν ποινικές κυρώσεις εξαιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Οι σχετικοί νόμοι εκθέτουν τα άτομα αυτά στον διαρκή κίνδυνο σύλληψης, κράτησης και σε ορισμένες περιπτώσεις στον κίνδυνο των βασανιστηρίων ή ακόμα και της εκτέλεσης. Διαιωνίζεται επίσης ο στιγματισμός και δημιουργείται ένα κλίμα μισαλλοδοξίας και βίας.

Ωστόσο, η αποποινικοποίηση είναι μόνο το πρώτο βήμα. Γνωρίζουμε ότι και στις χώρες όπου έχουν καταργηθεί οι ποινικές κυρώσεις, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για την καταπολέμηση των διακρίσεων και της ομοφοβίας. Και εδώ, όλοι έχουμε ένα ρόλο να διαδραματίσουμε, ιδίως όσοι κατέχουμε θέσεις εξουσίας και επιρροής. Οι πολιτικοί, οι τοπικοί ηγέτες, οι εκπαιδευτικοί και οι δημοσιογράφοι.

Δυστυχώς, αυτοί που θα έπρεπε να ασκούν την επιρροή τους για την προώθηση της ανεκτικότητας κάνουν πολύ συχνά ακριβώς το αντίθετο, ενισχύοντας τις λαϊκές προκαταλήψεις. Στην Ουγκάντα, για παράδειγμα, όπου η βία με κριτήριο τον σεξουαλικό προσανατολισμό είναι συνήθης και οι ακτιβιστές των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων αντιμετωπίζουν διωγμούς και συλλήψεις, μια εφημερίδα «ξεφώνισε» στο πρωτοσέλιδό της εκατό Ουγκαντέζους τους οποίους η εφημερίδα χαρακτήρισε γκέι ή λεσβίες. Οι φωτογραφίες τους δημοσιεύθηκαν με τίτλο «Κρεμάστε τους». Είναι καιρός να πούμε ότι αυτό το είδος δημοσιογραφίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά υποκίνηση σε μίσος και βία.

Μίλησα πρόσφατα στη Γενεύη σε μια εκδήλωση για την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, που χρηματοδοτήθηκε από δεκατέσσερις χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής και της Ασίας. Σε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα, ο αρχιεπίσκοπος Ντέσμοντ Τούτου μίλησε με πάθος για τα διδάγματα του απαρτχάιντ και τα ίσα δικαιώματα για όλους.

«Κάθε φορά που μια ομάδα ανθρώπων αντιμετωπίζεται ως κατώτερη, το μίσος και η μισαλλοδοξία θριαμβεύουν», είπε. Δεν χρειάζεται να υπάρξουν περισσότεροι θάνατοι και ξυλοδαρμοί για να πεισθούμε ότι έχει δίκιο. Είναι στο χέρι όλων να απαιτήσουμε την ισότητα για όλους τους συνανθρώπους μας, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή το φύλο τους.

* ΄Υπατη αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
    Το άρθρο της φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ στις 27.12.2010