10.1.12

ΕΡΑΝΙΣΜΑΤΑ | COLLECTANEA | 01-21

2011_ΠΡΟΣΩΠΑ_ΒΙΩΜΑΤΑ_ΓΕΓΟΝΟΤΑ_ΣΚΕΨΕΙΣ_ΕΙΚΟΝΕΣ


01_της Λουκίας_28.12.2011


Constantin  Brancusi, Sleeping muse I , 1909-10 [marble]
HirshHorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian institution, Washington DC.
 
Στις 26 & 27.01.2003, στη μικρή μας πόλη τον ‘Αγιο Νικόλαο, γνώρισα τη Λουκία Ρικάκη. «Τα λόγια της σιωπής», μια εξαιρετική ταινία της αφιερωμένη στη νοηματική γλώσσα των κωφών ήταν η αιτία της παρουσίας της στο Ρεξ .Μετά την  προβολή ακολούθησε συζήτηση και δόθηκε η δυνατότητα μιας ουσιαστικής συζήτησης πάνω στα θέματα της ανθρώπινης επικοινωνίας. Έκτοτε ξαναβρέθηκε στον Άγιο Νικόλαο, αρκετές φορές άλλοτε για να παρουσιάσει «το Αιγαίο μέσα από τα λόγια των ποιητών», να δώσει παράσταση stand up comedy στο θερινό σινεμά Χριστίνα ή να συμβάλει με την ευγενική χορηγία του Ecocinema της συγκλονιστικής ταινίας Ludmilla [μια γυναίκα από το Τσερνομπίλ] στο πολυθεματικό αφιέρωμα του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου για το περιβάλλον. Όλες οι δράσεις και η δημιουργική της κατάθεση έχουν ένα ολοφάνερο κοινωνικό και πολιτικό προφίλ  που με πυρήνα αναφοράς την τέχνη του κινηματογράφου και της κινούμενης εικόνας καταγράφουν, τεκμηριώνουν, στοιχειοθετούν ή προτείνουν μια μυθοπλασία πάνω στην πολυεπίπεδη και ατέρμονη ανθρώπινη περιπέτεια. 
Η ταινία «Ο άλλος» αποτελεί μια ολοκληρωμένη και ουσιαστική, βαθιά κοινωνική και πολιτική σκόπευση. Με αφετηρία το δημοτικό σχολείο με τους επτά νεαρούς αλβανούς μαθητές και τον ένα έλληνα στο Πατσίδερο Ηρακλείου, αφηγείται και προβάλλει τον αθόρυβο τρόπο με τον οποίο μια μικρή σχολική κοινότητα μετατρέπεται από το φωτισμένο δάσκαλο Γιάννη Φραγκιαδάκη σε εργαστήριο συνάντησης με τον τον «άλλο». Η καταγραφή τεκμηριώνει και μαρτυρεί την αβίαστη προσπάθεια μιας  απροκατάληπτης διανοητικής και διδακτικής προσέγγισης που ανατρέπει αμετάκλητα όλα τα στερεότυπα και τα ιδεολογήματα του κοινωνικού αποκλεισμού και οδηγεί μέσω μιας καθημερινής ουσιώδους διαπραγμάτευσης στο σχηματισμό μιας σχολικής κοινότητας μεστής σχέσεων και συναισθημάτων. Αυτό που αναδύεται ολοφάνερα είναι ο αξιακός πλούτος της ανθρώπινης φυσικής και κοινωνικής επαφής που ακυρώνει στην πράξη κάθε καταγωγικό, εθνοτικό και ταξικό φραγμό, επεξεργάζεται νέους προσωπικούς και συλλογικούς δεσμούς στο χώρο του σχολείου και την ευρύτερη  κοινότητα και επανατοποθετεί τελικά στο κέντρο του νοήματος , τις κοινές ανθρώπινες ιδιότητες των παιδιών, το αναμφίβολο κύρος της ηλικιακής τους αθωότητας  και τις αναλλοίωτες ηθικές παραμέτρους της ύπαρξης.  Ο ξένος και ο μετανάστης εδώ δεν έχουν καμιά θέση. Εδώ μετρούν μόνο τα χαρακτηριστικά που αποτυπώνουν και εκφράζουν την κοινή ανθρώπινη μοίρα. Ο μετασχηματισμός του «άλλου» στον ίδιο και οικείο εαυτό μας είναι το έσχατο ανθρώπινο διακύβευμα και η ταινία της Λουκίας προβάλλει και προτάσσει με εκπληκτική λιτότητα και σαφήνεια, αυτή και μόνο την οπτική, οργανώνοντας με μοναδική ευαισθησία το πρωτογενές υλικό και μετασχηματίζοντας ένα μικρής διάρκειας ντοκιμαντέρ σε γοητευτικό και πειστικό ιδεολογικό και πολιτικό εργοτάξιο αισθημάτων, πραγματικό «κινηματογραφικό γεγονός»…
Στον οικείο χώρο του «Παγοποιείου» της καλής μας φίλης Χρυσάννας Καρέλλη, με θέα τη μοναδική πλατεία του ιστορικού Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο, το κοινό του Ηρακλείου υποδέχτηκε τα «Παραμύθια της αγάπης και της ελπίδας» της Λουκίας, στις 21 του Απρίλη του 2010 σε εκδήλωση της Νέας Κινηματογραφικής Λέσχης Ηρακλείου . Μαζί στην παρουσίαση του βιβλίου, εκτός από τη συγγραφέα ήμουν εγώ ,η Κάλλια Πλατύρραχου και ο Άγγελος Σπάρταλης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη τη βραδιά, το αστραφτερό της χαμόγελο και τη βαθιά ικανοποίηση που ένιωθε  ανάμεσα σε φίλους κι ένα εκπληκτικό κοινό που επικοινωνούσε άνετα μαζί του από την πρώτη στιγμή της βραδιάς. Ανάμεσα στα άλλα που είχα γράψει για εκείνη την παρουσίαση, συγκρατώ μερικές φράσεις που τόσο άρεσαν και στην ίδια και τις ενσωμάτωσε στην επόμενή του έκδοση.

«…Η Λουκία γράφει παραμύθια…
Μας δίνει τον κόκκινο μίτο δεμένο σφικτά με τις πιο κρυφές επιθυμίες και μας προσκαλεί σε μια μαγική αφήγηση ίσαμε το βυθό της έμπνευσης εκεί όπου τα νάματα κυλούν ανόθευτα σαν κρύσταλλα και τα βλέμματα λάμπουν ανήσυχα όπως εκείνα των μικρών παιδιών.Με λέξεις τρυφερές, δανεισμένες από την αχανή σαν του ουράνιου τόξου εσωτερική της παλέτα, μας παίρνει από το χέρι και μας παρασέρνει σε μια φανταστική χώρα, εκεί όπου το σχήμα του χρόνου δένεται με τις χαράξεις της μνήμης και η αλησμόνητη αθωότητα του πρότερου βλέμματος συναντά τους μετριασμένους ίμερους που κρύφτηκαν σαν άγουρα αισθήματα γιατί δεν πρόλαβαν να γίνουν δάκρυα στα μάτια ή νιφάδες που ριπίζει ο αγέρας την ώρα που ο χιονιάς λευκαίνει τα πάθη ξορκίζοντας τις κουρασμένες προσδοκίες.Μόνο τα παραμύθια αντέχουν να μας πουν όσα η καρδιά τις πιο πολλές φορές δεν κατάφερε να ομολογήσει. Εδώ ο κόσμος είναι αμφίσημος και τα είδωλα στους καθρέπτες μπορούν να γυρίσουν απ΄έξω αφήνοντας στο βάθος της εικόνας όσα μας πίκραναν παράφορα ή μας στέρησαν το σπαραγμό του σώματος από μιαν ελπίδα που εξαντλήθηκε.
Η Λουκία ΔΕΝ γράφει παραμύθια…
Δίνει σχήμα και πνοή στις ανάσες που χάθηκαν, στις ματιές που έσβησαν πρόωρα, στο άγγιγμα των χειλιών και το αίνιγμα της επόμενης μέρας που δεν ήρθε ακόμη, στα χρώματα που μάγεψαν τη ματιά και στις υγρές πλημμύρες που σάρωσαν με το άνθισμά τους τα ακρογιάλια του πόθου, στους κρυμμένους αγγέλους που δίστασαν να μας δώσουν το χέρι την κρίσιμη ώρα που ξεκινούσε το πέταγμα στον ουρανό, στα άκτιστα κάστρα που δεν πρόλαβαν να νοτιστούν από τις σπάταλες σταγόνες της καταιγίδας των ανείπωτων εξομολογήσεων.
Μαζί, μάς διηγείται γενναιόδωρα το σπαρακτικό παιχνίδι της ίδιας της ύπαρξης την ώρα που στεργιώνει με χώμα και μέλι την κρυφή συνταγή της εφήμερης παρουσίας της. Γι΄ αυτό η γραφή της είναι ελλειπτική και βιωματική και την ίδια στιγμή αφοριστική και λεπταίσθητη σαν χάδι. Διατρέχεται σαν ρεύμα απ΄ όλα εκείνα που υπήρξαν και από τα μελλούμενα που δεν έχουμε ζήσει ακόμη. Αναβλύζει παράφορα τον παλμό μιας ακατάσχετης δόνησης που μεταμορφώνει τους μύθους σε ζωντανές διαθλαστικές διηγήσεις της βιωμένης προσωπικής αλλά και της συλλογικής εμπειρίας. Γι’ αυτό και ακούγεται σαν ψίθυρος που στηρίζει τη μόνη αλήθεια που μας σώζει και μας χαρίζει ελπίδα. Την ΑΓΑΠΗ…»

Toν Ιούνιο του 2010, καλεσμένος της Λουκίας συμμετείχα ως μέλος στην κριτική επιτροπή του κινηματογραφικού φεστιβάλ Ecofilms στη Ρόδο, για τις ταινίες μεσαίου μήκους. Μαζί με το Δημήτρη Ινδαρέ  και το Χρήστο Ζούρα  είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε από μέσα όλη αυτή την ακάματη προσπάθεια που κατέβαλε για 10 χρόνια η κοινή μας φίλη ,σκηνοθέτης και διοργανωτής αυτής της τεράστιας συλλογής βλεμμάτων μαζί με  το σύντροφό της Νίκο Νικολαϊδη για να δίνουν ζωή και ψυχή σε ένα πραγματικά σπάνιο και μοναδικής ποιότητας και περιεχομένου κινηματογραφικό φεστιβάλ. Δεν ήταν ταινίες που μιλούσαν μόνο για το περιβάλλον, αλλά ζωντανές ματιές που εστίαζαν με δεκάδες διαφορετικούς τρόπους στην πολιτική, την κοινωνική, την καλλιτεχνική συνθήκη του κόσμου μας. Όλη η ευαισθησία, οι ανάγκες ,οι αγωνίες και οι προσδοκίες ενός οικουμενικού και βαθιά ουμανιστικού κινηματογράφου συγκεντρώνονταν για μια εβδομάδα στο θερινό σινεμά και την κλειστή αίθουσα ΡΟΔΟΝ επιτρέποντας στους ροδίτες, τους επισκέπτες, τους νέους και τους υποψιασμένους αλλά και τους εφήμερους θεατές να καταδυθούν στο σύμπαν της κινούμενης εικόνας και να επιβεβαιώσουν με τον καλύτερο κάθε χρονιά τρόπο πως η τέχνη του κινηματογράφου είναι μια υπόθεση που κινητοποιεί την αληθινή δημιουργική πνοή και τους προβληματισμούς που ορίζουν τον ανθρώπινο βίο. Συναντήσεις, προβολές, συζητήσεις, παρουσιάσεις, ενστάσεις, κριτικές αποτιμήσεις, μια διαδικασία ουσιαστικής και ευαίσθητης στράτευσης σε όλα τα μέτωπα όπου μπορεί να υπάρχει διαπραγμάτευση για το μεγάλο κοινό ανθρώπινο διακύβευμα ενός καλύτερου κόσμου. Η Λουκία, με μεγάλο κόπο και επίμονη και σχολαστική προσωπική εργασία, λειτουργούσε ως πυκνωτής ιδεών, οπτικών και προσεγγίσεων, συγκεντρώνοντας με τεράστια προσπάθεια όλο το περίσσευμα μιας σωματικής, διανοητικής και ψυχικής πολλές φορές δημιουργικής κατάθεσης και στη συνέχεια με απίστευτη γενναιοδωρία και σπάνια ειλικρίνεια και δοτικότητα το αναδιένειμε σε όλους όσους είχαν την εσωτερική δύναμη και την προσωπική όραση και τη δεκτικότητα να εντρυφήσουν, να εννοήσουν, να κατανοήσουν, να παλαίψουν μέχρι το τέλος για να κτίσουν τους δεσμούς που μπορούν να μας δένουν με τους ανθρώπους, να δίνουν αξία στα πράγματα, να δοξολογούν την ίδια την ύπαρξη. Η Λουκία δεν γύρεψε ποτέ κανένα αντάλλαγμα, παρά μόνο τη συμμετοχή του κοινού, την κοινή εμπειρία με τις δημιουργικές αναζητήσεις των άλλων, την τρυφερή ανταπόδοση σε ένα βλέμμα ανοικτό προς όλους…
...Λουκία θα είσαι πάντα εδώ έμπνευση και πίστη..Όσο το βλέμμα σε αποζητά και η μνήμη σού προσφέρει μια ζεστή αγκαλιά βγαλμένη από το "παραμύθι της αγάπης και της ελπίδας", τη σπαρακτική διήγηση της ίδιας της ζωής...Όσο το άνθισμα της επιθυμίας μετατρέπει το εφήμερο και το στοιχειώδες σε γενναιόδωρο συναίσθημα και εγρήγορση διανοητική...Όσο η ύπαρξη εξυψώνεται σε δωρεά για τον "Άλλο" και τα λόγια των ποιητών κατοικούν στις θάλασσες του Αιγαίου...Μέχρι την έσχατη ώρα που τον κόσμο θα ψάλλουν οι χορωδίες των μικρών παιδιών που σε συγκινούν...Όσο θα λάμπουν το μπλε και το πορτοκαλί χρώμα που προτιμάς και όσο ανασαίνουν οι φίλοι σου...

02_Το ανάλαφρο άγγιγμα του αρχαιολόγου_Μαλεβίζι  2.11.2011


Τον περασμένο Νοέμβρη [2.11.2011], ο αρχαιολόγος Γιώργος Τζωράκης σκύβει με προσεκτικό τρόπο και συστολή -σαν να προσεύχεται- μέσα στον ασύλητο (ευτυχώς) μινωικό τάφο, ψηλαφώντας με τα χέρια το υλικό που αναδύεται από τη χιλιόχρονη σιωπή του μέσα από τα σπλάχνα της Κρητικής γης στο Μαλεβίζι. Με προσοχή και περισσή έγνοια, ανάμεικτη με αιδημοσύνη και μια ολοφάνερη σχεδόν τρυφερότητα, εστιάζει το βλέμμα και απλώνει απαλά το θωπευτικό χέρι που αναζητεί και αποκαλύπτει τις ιερές αποθέσεις των ανθρώπων που όρισαν τις τύχες του τόπου στα απώτερα εκείνα χρόνια που τα γεγονότα και οι μύθοι της Αριάδνης και του Γλαύκου ήταν ακόμη ζωντανοί.
Η φωτογραφία αυτή, τραβηγμένη βιαστικά και χωρίς καμιά σχεδόν αισθητική φροντίδα, μετατρέπεται έτσι στο πιο συγκλονιστκό σχόλιο για την απτική και οπτική ευφορία του αρχαιολόγου, επίμονου ιχνευτή της απώτερης συλλογικής μαρτυρίας και συλλέκτη του περισσεύματος των χρόνων. Όπως έγραφε ο Μάρκος Αυρήλιος και μας θύμιζε ο σπουδαίος Γιάννης Σακελλαράκης στα δικά του γραπτά, ο αρχαιολόγος αλλά και ο σκεπτόμενος άνθρωπος κάθε εποχής, οφείλει να υπακούει μόνο σε όσα εκφράζει η μοναδική προτροπή που δια βίου είναι ικανή να μας καλλιεργεί και να μας καθορίζει : ένδον σκάπτε. Από εκείνη τη διαρκή και προσωπική ενδο-σκόπηση θα μπορέσει να δημιουργηθεί το εκτεταμένο διανοητικό και ψυχικό ίζημα που απαιτείται για να μπορεί ο άνθρωπος να αντιστέκεται στις αποκλίνουσες και κυριαρχικές δυνάμεις που επιδιώκουν να ρευστοποιήσουν και να ρίξουν στη λήθη, τη βιωματική εμπειρία και τη διάσωση της συλλογικής ανθρώπινης μνήμης. Μου έρχονται παράλληλα στο νου οι χαρακτηριστικοί στίχοι του αμερικανού ποιητή William Butler Yeats (νομπέλ λογοτεχνίας 1924) που έγραφε σε ένα από τα ποιήματά του [Τα ουράνια τα μεταξωτά] ανάμεσα σε άλλα και τα παρακάτω:

Ν’ αλαφροπερπατείς
Γιατί πατείς πάνω στα όνειρά μου…

Στο δημαρχείο στο Γάζι, εκεί κοντά, άνοιξε πριν από λίγο καιρό η αρχαιολογική συλλογή Μαλεβιζίου, που στέγασε σε προσωρινό αλλά αξιοπρεπή επισκέψιμο χώρο, τη συλλογή Μεταξά και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής. Ανάμεσα σε όσους συντελέσανε στην παρουσίασή της –πολλοί και καλοί συνεργάτες της αρχαιολογικής υπηρεσίας και του Δήμου- ήτανε βέβαια και ο φίλος αρχαιολόγος Γιώργος Τζωράκης. Θαρρώ πως μια επίσκεψη στο Μαλεβίζι, πρέπει να ξεκινά με ένα μικρό προσκύνημα στα υπέροχα ευρήματα που περιμένουν εκεί, μετά την ανάδυσή τους από την Κρήσσα γη, αφήνοντας τη χιλιόχρονη σιωπή τους για να μας ξεναγήσουν στον κόσμο τους. Που θα παραμένει πάντα ζωντανός όσο τον έχουμε στη συνείδησή μας και όσο κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι σε ένα Τόπο να υπάρχουν μουσεία, συλλογές, ευρήματα, προστατευμένοι και επισκέψιμοι αρχαιολογικοί χώροι που θα κρατούν πάντα ζωντανή τη μεγάλη αφήγηση της γενέθλιας γης που μέρος της αποτελούμε κι εμείς σήμερα.

Να είναι καλά οι αρχαιολόγοι και οι  εργάτες των ανασκαφών, οι συντηρητές αρχαιοτήτων , οι υπεύθυνοι των αναστηλώσεων  και οι φύλακες που εξακολουθούν να διαζώζουν ακόμη με τον τρόπο τους τα «ίχνη»…Και μαζί διαφυλάσσουν τη μνήμη και την Ιστορία…Τα μόνα όπλα που μας απόμειναν στον αγώνα του ανθρώπου ενάντια στη λήθη ,στην αναζήτηση της Α-λήθειας…


03_ To ψηφιδωτό της αφύπνισης_φωτο.Μιχ.Πολυχρονάκης
     _ OCCUPY WALL STREET _ Νέα Υόρκη 2011


Η οργανωμένη απληστία είναι έγκλημα…Το διαδηλώνει καθημερινά το πλήθος του 99%...Στην Αμερική της καταναλωτικής αποχαύνωσης και της νεοφιλελεύθερης αχαλίνωτης κυριαρχίας της υψηλής χρηματοπιστωτικής διπλωματίας που έχει καταφέρει μέσω της Γουόλ Στριτ, να καταστήσει ολόκληρο τον πλανήτη έρμαιο της απληστίας των αγορών, δηλαδή των ελάχιστων ζάπλουτων ιδιωτών που αντιπροσωπεύουν το 1% και ελέγχουν τα πάντα, έχει ξεκινήσει ένα κίνημα αφύπνισης…Occupy Wall Street…Εικόνες κατακλύζουν καθημερινά όλο το χρόνο τους ειδησεογραφικούς ιστότοπους και τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης…Ένα πανίσχυρο εργαλείο επαφής, ανταλλαγής πληροφοριών και συνεννόησης καθιστά πια τις κινητοποιήσεις ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων εφικτές και απειλητικές για το σύστημα… Στη Νέα Υόρκη γίνονται συλλήψεις αλλά το πλήθος είναι ζωντανό, μαχητικό και μεγάλο. Και είναι εκεί επιμένοντας και διαδηλώνοντας σχεδόν καθημερινά…Το πιο σπουδαίο γεγονός αυτής της κινητικότητας είναι η απελευθέρωση των εφησυχασμένων νέων ανθρώπων που συνειδητοποιούν πως απειλούνται όλο και περισσότερο από ένα καταμερισμό που τώρα πια δεν τους υπολογίζει…Εκφράζονται ελεύθερα, διαδηλώνουν μαχητικά, τοποθετούνται απερίφραστα και κυρίως κινητοποιούνται χωρίς βία με όπλο τους το λόγο και την πολιτική στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν και τους εξαιρούν… Με λίγα λόγια ανακτούν τη χαμένη πολιτική συνειδητότητα μιας γενιάς που εξαπατήθηκε με τις υποσχέσεις της κατανάλωσης και τώρα καλείται να πληρώσει το λογαριασμό της απληστίας ενός ψευδεπίγραφου νεοφιλελεύθερου συστήματος που αρνείται επιδεικτικά κάθε συλλογική κατάκτηση και διαπραγμάτευση…


Το πολύχρωμο ψηφιδωτό της φωτογραφίας του Μιχάλη από τη Νέα Υόρκη, αποτυπώνει σαν εφημερίδα τοίχου, τις πιο διαφορετικές αλλά στη βάση τους δίκαιες διαπιστώσεις και απαιτήσεις…Μικρές σύντομες φράσεις, συλλογικά αιτήματα και πολιτικές ιδέες, καμιά φορά και συνθήματα συνθέτουν αυτό το πολύπλοκο και πολύχρωμο βήμα ιδεών και διαλόγου, που φαίνεται να σχηματίζει σιγά σιγά ένα τεράστιο χάρτη πορείας για τα επόμενα χρόνια…Είμαστε ακόμη στην αρχή…Τώρα όμως έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή των ανεπιβεβαίωτων προσδοκιών και κυρίως της πολιτικής ρητορείας που τις συνόδευε…Η νέα συνθήκη είναι εδώ και εκφράζει ολοφάνερα τη σήψη και την αποτυχία ενός συστήματος που δεν είχε κανένα φραγμό και  για το λόγο αυτό συναντά απέναντί του όσο περνά ο καιρός ένα τεράστιο ΗΘΙΚΟ αίτημα…Ένας άλλος κόσμος είναι αναμφίβολα εφικτός…



04_Λιβύη_με το βλέμμα του γερακιού_φωτο.Yuri Kozyrev

8.03.2011 / Λίβυοι αντάρτες υψώνουν τη σημαία τους στο σημείο ελέγχου Ras Lanuf.
Image © Yuri Kozyrev / Noor for Time.

Mαλλιά σγουρά μαλλιά κοράκου χρώμα
Τ΄ανέμιζε ο αγέρας στα ζερβά….
Αντάρτικο τραγούδι της Κατοχής 
Ή
Ποτέ ποτέ ποτέ
δεν θα μπορέσω να ξεδιπλώσω όλες τις σημαίες
Πράσινες, κόκκινες, κίτρινες, μπλε,μωβ, θαλασσιές….
Μίκης Θεοδωράκης, Ήλιος και χρόνος

Mια φωτογραφία από την Αραβική ΄Ανοιξη…Τραβηγμένη από το γνωστό φωτογράφο Yuri Kozyrev, κάπου στην εξεγερμένη Λιβύη…Η πιο σπουδαία κατά την άποψή μου από τις χιλιάδες λήψεις που κυκλοφόρησαν παντού και ιδιαίτερα στο διαδίκτυο και αποτυπώνουν με συγκλονιστικό τρόπο την ένταση και την αύρα που μόνο ο αγώνας για την ελευθερία μπορεί να σηκώνει στο πέρασμά του…Μια στιγμιαία εστίαση σε ένα κάδρο που περιέχει όλη την ένταση της φυσικής και της ανθρώπινης παρουσίας…Μια τεράστια σημαία που ξεδιπλώνεται στον αέρα της ερήμου, ξεπερνώντας τα μεγέθη και την κλίμακα της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασης και δηλώνοντας στο βάθος του ουρανού με τα χρώματα και τα σύμβολά της τα κοινά σημαίνοντα της χώρας και των εξεγερμένων ανθρώπων της…Υπάρχει μια ένταση καθώς το πλήθος προστρέχει να δέσει με σιγουριά τις άκρες του ιερού συμβόλου που πλανιέται με ορμή στον ουρανό...Σε πρώτο πλάνο οι ανθρώπινες μορφές φαίνεται να κινούνται με τρόπους αμφίσημους…Ορισμένοι με στατικό δέος και αιδημοσύνη σχεδόν και μια κυρίαρχη νεανική φιγούρα που σε άμεσο πρώτο πλάνο κατευθύνεται αντίθετα από τη δυνατή κίνηση της σημαίας που ριπίζει ο αγέρας…Με δεμένη σφικτά στο πρόσωπο την ασπρόμαυρη αραβική μαντίλα, που προστατεύει από τη σκόνη της ερήμου και αποκρύβει μαζί τα χαρακτηριστικά του, αλλά με βλέμμα αποφασιστικό και οξύ που ορίζει με βία την ίδια τη φορά και το εκτόπισμα της σωματικής του πορείας…Ένας ολοφάνερος θυμός μαζί με μια αποφασιστική διάθεση περιγράφει με αδρό τρόπο την παρουσία του νέου μαχητή που ζωσμένος στα άγουρα του ακόμη χρόνια τις σφαίρες της εξέγερσης δηλώνει μαχητικά το αίτημα μιας νέας γενιάς που από νωρίς άρχισε να διεκδικεί με όλους τους τρόπους το δικό της μερίδιο αξιοπρέπειας…Η σύνθεση των κινήσεων και οι ισχυροί αποκλίνοντες άξονες που διασταυρώνουν τις τυχαίες φυσικές συνιστώσες με τους κυματισμούς της ίδιας της ανθρώπινης μοίρας, αλλά και οι πολύτροποι συμβολισμοί των σημαινόντων καθιστούν αυτή τη φωτογραφία μια πόζα με κλασικά χαρακτηριστικά  εμπλουτισμένη με εικονογραφικές ποιότητες μιας μεγάλης τέχνης και με ένα περιεχόμενο που μπορεί να περιγράφει μόνο η δύναμη της εξέγερσης ενός Κόσμου, τόσο κοντινού αλλά και τόσο ταυτόσημου με το δικό μας…Οι Άραβες ήταν πάντα ένας έξυπνος λαός που αξίζει μια καλύτερη μοίρα…  

05_Βιάννος_Η αρχιτεκτονική του ελάχιστου_φωτο.Odyss,14.06.2011


Bιάννος. Καλοκαίρι του 2011. Πριν από 68 χρόνια την έκαιγαν οι ναζί. Εκτελέσεις αμάχων, εμπρησμοί, καταστροφή. Η μνήμη είναι ακόμη δυνατή όσο θα ζουν τα παιδιά και τα εγγόνια εκείνων που γνώρισαν το πέρασμα του τευτονικού πολιτισμού στη διάρκεια της «κοινοτοπίας του κακού», δηλαδή στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Η Άνω Βιάννος εξακολουθεί να διατηρεί τις κλίμακες και τα μεγέθη ενός χαρακτηριστικού ιστορικού οικισμού της περιοχής. Και να διασώζει το ήθος του τόπου που δεν σεβάστηκαν οι κοινοί ποινικοί γερμανοί εγκληματίες. Με αναπάντεχο καμιά φορά τρόπο. Όπως στην προσθήκη αυτού του μικρού βοηθητικού χώρου στην παλιά λιθόκτιστη οικοδομή.
Η ανώνυμη και εφήμερη πολλές φορές αρχιτεκτονική του ελάχιστου. Υλικά από δεύτερο χέρι, λαμαρίνες και μεταλλικές διατομές και κομμάτια από ξύλο. Μάθημα για πολλούς και κυρίως για εκείνους που παράγουν τόνους σκουπιδιών και μπάζων για να γεμίζουν θλιβερές χωματερές. Εδώ όλα έχουν ξαναβρεί τη θέση τους. Για να στεγάσουν πρόσθετες ανάγκες εξοικονομώντας κόστος κατασκευής και υλικών. Φαντάζομαι πως ο Γιώργος Τριανταφύλλου, με τις αρχετυπικές* του περιπλανήσεις θα χαρεί ιδιαίτερα με αυτή τη λήψη.
Την παρατηρώ πολλές φορές. Σκέφτομαι τον Antonio Gaudi  στη Βαρκελώνη που 100 χρόνια πριν, στις αρχιτεκτονικές του εφαρμογές και στους δημόσιους χώρους που αφήνουν άφωνους τους σημερινούς τουρίστες στο Πάρκο Guell, το εφάρμοσε με ένα ακραίο έντεχνο τρόπο, παράγοντας μια αρχιτεκτονική που υπερβαίνει τα όρια της τοπικότητας και μετασχηματίζεται σε υπόθεση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Χρησιμοποιώντας σπασμένα πλακάκια που έπαιρνε από εμπόρους και μάντρες οικοδομικών υλικών. Ανακαλώ παράλληλα και τις απίθανες εφαρμογές της σύγχρονης αποδόμησης που μεταμόρφωσε την αρχιτεκτονική σε υπόθεση λαμπερών τσαλακωμένων επιφανειών και διάσπαρτων και ετερόκλητων κατασκευαστικών λεπτομερειών. Βέβαια το έκανε με τρόπο που έχει σχέση με τη λογική της καταναλωτικής πληθωρικότητας και των συμβολισμών που ενίοτε επιθυμούν να την υπονομεύσουν, παράγοντας εξ αρχής μια πρόταση-σκουπίδι (trash architecture) στις περισσότερες περιπτώσεις.
Τα υλικά από δεύτερο χέρι σε νέα χρήση που μπορούν να προκύψουν από επισκευές, κατεδαφίσεις, αντικαταστάσεις τμημάτων της κατασκευής ή με προσεκτική διαλογή μέσα από κάθε λογής στερεά απορρίμματα, σίγουρα πρέπει να μας ενδιαφέρουν. Για τη χρησιμότητά τους, για τη νοοτροπία που καλλιεργείται από την επανάχρησή τους στη διάσωση των φυσικών πόρων, για την ουσιαστική συμβολή στον περιορισμό των κάθε λογής αποβλήτων και υλικών που μπορούν να βρουν με  έμπνευση και μεράκι τη θέση τους σε μια αρχιτεκτονική του ελάχιστου, που κατανοεί πως η κατανάλωση δεν είναι πάντα συμβατή με τον αληθινό πλούτο και την ποιότητα των κατασκευών που μπορούμε να παράγουμε, με πραγματική οικονομία.  

06_ Περιστερώνες και νεωτερικότητα_φωτο.Δημήτρης Φιλιππίδης_Άνδρος 2011

φωτο. Δημήτρης Φιλιππίδης/2011 
Στην περίφημη φωτογραφία του ξενοδοχείου Ξενία της Άνδρου «Τρίτων» το 1964, που τράβηξε ο αρχιτέκτονάς του Άρης Κωνσταντινίδης την εποχή που ολοκληρώθηκε και τα πολυγνώτεια χρώματα που χρησιμοποίησε για να το βάψει  ήταν ακόμη νωπά και λαμπερά, σε πρώτο πλάνο κυριαρχεί ένας παλιός περιστερώνας, χαρακτηριστικό κτίσμα τοπικής και αιγαιοπελαγίτικης βέβαια αρχιτεκτονικής επεξεργασίας.  Ήταν μια επιτηδευμένη ίσως πόζα, που αποκάλυπτε με χαρακτηριστικό τρόπο τον εσωτερικό διάλογο του ίδιου του δημιουργού με τις αρχές της παράδοσης, τις οποίες κατάφερε να μετασχηματίσει με το αρχιτεκτονικό του έργο σε αξίες της ίδιας της νεωτερικότητας. Ο Άρης Κωνσταντινίδης διέθετε μια βαθιά κατανόηση των πραγματικών αναγκών που υπηρετούσε η γνήσια και ανόθευτη λαϊκή αρχιτεκτονική όπως είχε επανειλημμένα γράψει και είχε ολοφάνερα μεταγράψει με τα υλικά και το συντακτικό της εποχής του, τις αιτιώδεις και ουσιαστικές της συνιστώσες μέσα στο σύνολο της δημιουργικής του παραγωγής. Αυτό βέβαια δεν ήταν άμεσα και γραμμικά ευανάγνωστο από τους περισσότερους -ακόμη και ομοτέχνους του- οι οποίοι προέβαλαν σοβαρές ενστάσεις για τον ορθολογικό του και καθαρό μοντερνισμό που δεν ήταν συμβατός σε πολλές περιπτώσεις με τις τοπικές και διακοσμητικές ιδιαιτερότητες που χαρακτήριζαν ισχυρές αρχιτεκτονικές ιδιολέκτους. Είναι γνωστή η αντίδραση των κατοίκων της ‘Ανδρου , που υποδέχτηκαν το συγκεκριμένο Ξενία με μεγάλη επιφυλακτικότητα και δεν το ενσωμάτωσαν ουσιαστικά ποτέ στην τοπική αρχιτεκτονική αφήγηση. Εξ άλλου αυτό συνέβη και σε ξεχωριστές περιπτώσεις όπως στο εμβληματικό σπίτι στην Ανάβυσσο από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες του, αλλά και σε πολλές άλλες περιπτώσεις που αποδεικνύουν και επιβεβαιώνουν τη μεγάλη δυσκολία που συναντούσε ο ίδιος για να δημιουργήσει ένα έντιμο και καθαρό αρχιτεκτονικό σύμπαν όπου όλα θα ήταν βαλμένα με ένα αυτονόητο τρόπο.
Φωτο. Άρης Κωνσταντινίδης / 1964
Η φωτογραφία του 2011, είναι τραβηγμένη από τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Φιλιππίδη, ένα βαθύ και ουσιαστικό γνώστη και αναλυτή της νεότερης και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής πραγματικότητας. Είναι μια εικόνα που λέει χιλιάδες πράγματα. Κυρίως όμως έρχεται μετά από 50 χρόνια, να υπογραμμίσει με δραματικό τρόπο το αποτέλεσμα της συμπαράθεσης ή αν προτιμάτε της συνύπαρξης της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με τη στρωματογραφία της νεωτερικότητας και με τα όποια σπαράγματά της απόμειναν. Η σύγκριση είναι συντριπτική. Ο παλιός περιστερώνας μόλις έχει συντηρηθεί με ασβέστη και λάμπει υπέροχος στο φως του ήλιου. Δίπλα ακριβώς το μισοκατεστραμμένο κουφάρι του «Τρίτωνα», μόλις μετά βίας θυμίζει την εξαιρετική όψη που είχε όταν ολοκληρώθηκε και είχε φωτογραφήσει ο δημιουργός της. Αυτή είναι η τραγική κατάληξη των περισσότερων κτισμάτων της νεωτερικότητας, που όταν δεν καταφέρνουν να γλυτώσουν από το μένος κάποιων φανατικών , όπως έγινε φέτος στα Χανιά με το περίπτερο του Πάτροκλου Καταντινού που γκρεμίστηκε και μάλιστα με τη βούλα  του Υππουργείου Πολιτισμού, κηρύσσονται διατηρητέα και στη συνέχεια παραδίδονται στην εγκατάλειψη και τη φθορά του χρόνου. Το γεγονός είναι ένα. Η στρωματογραφία της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς περιέχει αδιαίρετα από το ναό του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φυγάλειας, ίσαμε τις προτάσεις της νέας γενιάς των αρχιτεκτόνων που βγήκαν μέσα από αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και κατάφεραν με χίλια εμπόδια να πραγματωθούν και να εκφράζουν τις σύγχρονες αρχιτεκτονικές αναζητήσεις. Ας κατανοήσουν ορισμένοι πως στερείται νοήματος η υπεράσπιση της κτισμένης πραγματικότητας μέχρι το 1830 και η επιδεικτική απουσία φροντίδας για όλο το απόθεμα των τελευταίων 180 χρόνων, με εξαίρεση βέβαια τις ρομαντικές αναβιώσεις των διάφορων ιστορικισμών.
Στο πυρ το εξώτερο ο Άρης Κωνσταντινίδης και τα Ξενία, ο Τάκης Ζενέτος και οι κατοικίες του που αποτέλεσαν την πρώιμη έκφραση ενός ιδιότυπου προσωπικού τεχνολογικού ριζοσπαστισμού σπάνιου για τα διεθνή δεδομένα, η γενιά του ΄30 με τα σχολικά κτίρια και τις μοναδικές αναζητήσεις που πλούτισαν το δομημένο περιβάλλον με μερικά αξεπέραστα παραδείγματα σε μια εποχή που η νεωτερικότητα κατάφερε να εκφράσει με μοναδικό τρόπο τη σχέση της με τα πολιτικά προγράμματα της εποχής της. Στο πυρ ο Δημήτρης Αντωνακάκης στον οικισμό του Διστόμου και μερικά από τα πιο εμβληματικά κτίσματα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στη δεκαετία των αναζητήσεων και του νέου πνεύματος του ΄60. Στο πυρ και ο Γιώργος Θεοδοσόπουλος και ο Δημήτρης Κυριακός στο Ηρώο της Πλατείας Ελευθερίας στο Ηράκλειο και ποιος ξέρει πότε και ο Κυριάκος Κρόκος αλλά και οι λιγότερο γνωστοί σπάνιοι αλλά ευδιάκριτοι εργάτες μιας άλλης αρχιτεκτονικής που ξεπερνά τις μιμήσεις και τις μόδες και την αχώνευτη παράδοση και τους εμπορευματικούς πειρασμούς και προσπαθεί να εκφράσει με στιβαρότητα τις πραγματικές αξίες της αρχιτεκτονικής, τις χιλιόχρονες απαντοχές και αναφορές του χώρου και του τοπίου, τις ιδιαιτερότητες που σχημάτισαν τις προτιμήσεις της ιστορικά, τις πιο σύγχρονες εκδοχές της που αποπειράθηκαν να  περιγράψουν με συνεπή και αταλάντευτη κατασκευαστική καθαρότητα και κυρίως με ήθος τις μορφές και το περιεχόμενο , το ίδιο το νόημα που αποκαλύπτει  μια βαθιά εννόηση του πνεύματος του Τόπου.           

07_Και Richter και Χατζημιχάλης_ Δυο τρέχουσες εκθέσεις
Gerhard  Richter : Skater / Eisläuferin ,1962[1,35X1,10/λάδι σε καμβά)                                                                                                    

Gerhard  Richter_panorama TATE MODERN, Λονδίνο_ 6.10.2011- 8.01.2012


Γιώργος Χατζημιχάλης. Ο ζωγράφος Α.Κ. Ένα Μυθιστόρημα. ΕΜΣΤ, 9.11.2011-5.02.2012 


Μαύρο και κόκκινο. Η κοινή χρωματική αναφορά σε δυο σπουδαία τελάρα. Το ένα είναι μια παλιά δημιουργία του γερμανού Gerhard Richter που εκθέτει αυτή την περίοδο αναδρομικά σημαντικό μέρος του μεγάλου του έργου στην γκαλερί Tate Modern του Λονδίνου (Gerhard Richter-Panorama_6/10/11-8/01/12) και το δεύτερο είναι ένα πορτρέτο του Γιώργου Χατζημιχάλη από τη δουλειά του που εκτίθεται στο υπόγειο του Ωδείου που φιλοξενεί προσωρινά τη δραστηριότητα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα με τίτλο Γ.Χατζημιχάλης_Ο ζωγράφος Α.Κ_Ένα μυθιστόρημα.

Ο πίνακας του Gerhard Richter είναι από τη σειρά των έργων του frauen (γυναίκες), έχει τίτλο Eisläuferin[Skater] και αποτελεί ένα σχετικά πρώιμο παραστατικό έργο του 1962 που παραπέμπει στην προσωπική του παράδοση των μεγάλων ζωγραφικών τελάρων που επιλέγουν τις αχρωματικές εκδοχές της τονικότητας  για να αποδώσουν με ένταση θέματα στα οποία το ενδιαφέρον μετατοπίζεται από το χρώμα στην κίνηση, τη στάση, τη νεκρή φύση, το νεκρικό πορτρέτο.

Στο συγκεκριμένο έργο, το μόνο χρώμα που εισχωρεί και καθορίζει με βίαιο τρόπο το κέντρο βάρους της σύνθεσης κυλώντας πάνω στον καμβά μέχρι τα όρια του τελάρου είναι το βαθυκόκκινο. Μια εικονογραφία που θα μπορούσε και πάλι να αποτελεί φωτογραφία ενός γεγονότος, επιτρέπει στο δημιουργό να αρθρώσει μια σειρά από φωτεινές και σκοτεινές επιφάνειες, με αντιστικτικό τρόπο , καθορίζοντας μια σειρά από σχεδόν γεωμετρικές χαράξεις που διαχέονται στην επιφάνεια του πίνακα εισάγοντας ετερόκλιτα στοιχεία ισορροπίας που διατρέχουν κάθε σπιθαμή του τελάρου και καταφέρνουν να διαμορφώσουν εναλλασσόμενους φωτεινούς και σκοτεινούς θύλακες που υπηρετούν με μαγικό τρόπο την ανάγκη μιας καθαρής ζωγραφικής σύνθεσης.

Η συγκίνηση και οι ερμηνείες που προκύπτουν από την εποπτεία αυτού του έργου, με σταδιακό τρόπο αποχρωματίζονται με τη σειρά τους από κάθε θεσμικό καλλιτεχνικό υπολογισμό και διαμορφώνουν μια ενότητα ερεθισμάτων που υπηρετεί μόνο τη μεγάλη ζωγραφική αφήγηση ενός καλλιτέχνη, που δεν επιδέχεται ούτε υποκύπτει σε συγκυριακές νοηματικές ή τεχνοτροπικές ιδεολογικές τοποθετήσεις. Η μεγάλη τέχνη θέτει εν έργω την προσωπική αλήθεια του δημιουργού και του Κόσμου (του)…

Ο πίνακας του Γιώργου Χατζημιχάλη, αποτελεί για μένα μια αποκάλυψη, καθώς συναιρεί ενώπιον του βλέμματος, όλες τις καλλιτεχνικές αφηγήσεις που έχουν σχέση με την υψηλή ζωγραφική της ανθρώπινης μορφής και των «σωματικών» πορτρέτων. Ένα φωτεινό ανθρώπινο πρόσωπο, καταδύεται μέσα στο ερεβώδες μαύρο φόντο που αχνά και αδιόρατα φαίνεται να καλύπτει ή να υποκρύπτει και τα δεδομένα μιας παράλληλης αλλά αφανούς ανθρώπινης παρουσίας και εδράζεται με στιβαρό τρόπο σε ένα δυνατό κόκκινο βάθρο που επιτρέπει τη χρωματική ώσμωση των σκοτεινών τόνων που κυριαρχούν στο ανώτερο μέρος του έργου, αφήνοντας παράλληλα να παρεισφρύσουν μικρά δευτερεύοντα αλλά συμβολικά στοιχεία που μετατοπίζουν το κέντρο βάρους της σύνθεσης και καθιστούν το συνολικό διακύβευμα της αρχικής πρόθεσης του καλλιτέχνη σε πολύτροπο συνθετικό πειραματισμό.

Το σωματικό βάρος αίρεται και παραμερίζεται αυτόματα και η κυριαρχία του ανθρώπινου προσώπου με τα ουδέτερα χαρακτηριστικά και τα τονισμένα κόκκινα χείλη, αναδύεται σε κεντρικό στοιχείο της ζωγραφικής σύνθεσης. Με ένα εύθραυστο σωματικό βάρος, ο απόπλους της μορφής μέσα στα όρια του τελάρου τη μετασχηματίζει σε μεταβλητό και  αμφίθυμο σημαινόμενο και καθώς συνυπάρχει με σπαραγματικές αναφορές με ολοφάνερα ετεροβαρές περιεχόμενο, την αφήνει να καθορίσει όλη τη σύνθεση και να καταστήσει ευδιάκριτη την προτεραιότητα δοξολόγησης της  μεστής νοήματος ανθρώπινης υπόστασης.

Οι διαιρέσεις του ζωγραφικού χώρου, η αφαιρετική χρήση του χρώματος με την επιτηδευμένη συμπαράθεση δυο ισχυρών συμβολικά και οπτικά περιοχών του φάσματος και η λεπταίσθητη και σχεδόν υποτονική αρτιότητα της επεξεργασίας ενός καλλιτεχνικού συντακτικού με τρόπο που να δημιουργεί αφετηρίες για πολλαπλές εικαστικές αναφορές, τίθεται έτσι σε δεύτερο πλάνο. Το συγκεκριμένο έργο του Γιώργου Χατζημιχάλη, αποτελεί μια σπουδαία κατάθεση στο χώρο της καλλιτεχνικής απεικόνισης του προσώπου και του ανθρώπινου βλέμματος καθώς καταφέρνει να τα εντάξει μέσα σε ένα εικαστικό κρεσέντο λεπτών και σχεδόν ανεπαίσθητων ζωγραφικών συνειρμών και να αποδώσει με σχεδόν θεολογικό χαρακτήρα το γεγονός της πρωτοκαθεδρίας του προσώπου σε όλες τις καλλιτεχνικές αφηγήσεις που διατρέχουν την εικαστική παράδοση από  τις πρώιμες απαρχές της ίσαμε τις πιο ριζοσπαστικές επικαιρικές εκδοχές της παραστατικότητας.        


08_Oscar Pistorius _ Η ψυχή θέτει τα όρια_ φωτο.Kevin Frayer_AP


Mάθαμε μέχρι τώρα να αναφερόμαστε στις προδιαγραφές που απαιτούνται για την κίνηση ατόμων με αναπηρίες στο δημόσιο χώρο. Γιατί προφανώς η ουσιαστική ανταπόκριση στις νομοθετημένες πια δεσμεύσεις της πολιτείας και των φορέων του δημοσίου, ποτέ δεν κατάφερε στον τόπο μας να ξεπεράσει ένα ανεκτό επίπεδο. Είναι αυτονόητο πως συνήθως υλοποιούνται άμεσα τα μέτρα που εξυπηρετούν τις μεγάλες πλειοψηφίες του πληθυσμού. Οι ανάπηροι και οι άνθρωποι με κινητικά προβλήματα δεν αποτελούν μεγάλες ομάδες πίεσης για το αναποτελεσματικό και διάτρητο σύστημα που καθορίζει τις δημόσιες παρεμβάσεις για την ποιότητα ζωής στις πόλεις. Μπορούν λοιπόν αυτοί που έχουν ανάγκη να περιμένουν την εφαρμογή των σχετικών υποχρεώσεων ή καλύτερα μπορούν να ελπίζουν σε μια συνθήκη σχετικής ευαισθησίας, όπου κάποιος από προσωπικό ενδιαφέρον μπορεί να επιλύσει τέτοια ζητήματα.

Ο Όσκαρ Πιστόριους, είναι ένας επίμονος άνθρωπος με ψυχή. Τα δυο πόδια που δεν είχε από παιδί, δεν τον εμπόδισαν να διεκδικήσει με πολύχρονους αγώνες από τις διεθνείς αθλητικές αρχές –υπάρχουν και τέτοιες- το δικαίωμα να συμμετέχει ισότιμα με αρτιμελείς αθλητές σε διεθνείς διοργανώσεις αγώνων δρόμου χρησιμοποιώντας τις δυο μεταλλικές λάμες υψηλής τεχνολογίας για να υποκαθιστούν τα δυο μέλη που του λείπουν. Έφτασαν στο σημείο όσοι διαφωνούσαν με αυτή τη δυνατότητα να ισχυρίζονται πως η χρήση αυτού του εξοπλισμού(!) θα αποτελούσε στοιχείο αθέμιτου ανταγωνισμού απέναντι στους αρτιμελείς δρομείς που θα έτρεχαν με τα φυσικά τους πόδια.

Τα δυο προσθετικά ελάσματα όμως από μόνα τους δεν θα ήταν ποτέ επαρκή για να καταφέρει ο Όσκαρ Πιστόριους να τρέξει και να διακριθεί. Εκείνο που καθόριζε την υπέρβαση των φυσικών αντοχών του και έδινε φτερά στις ψυχρές μεταλλικές λάμες ήταν η μοναδική του εσωτερική δύναμη. Η προσωπική του πίστη και η απίστευτη επιμονή του να ξεπερνά το γεγονός της φυσικής του αναπηρίας και να μετασχηματίζει την αδυναμία του με συγκλονιστικό τρόπο σε επιθυμία για συμμετοχή στον αγώνα και διάκριση, ξεκινούσε από το βάθος της αλώβητης ρωμαλέας ψυχής του.

Ο Όσκαρ διακρίθηκε κερδίζοντας με φοβερή προσπάθεια όπως παραδέχτηκε κι ο ίδιος, την τρίτη θέση σε μια από τις προκριματικές σειρές των αγώνων. Μαζί του έτρεχαν σπουδαίοι μαύροι δρομείς και βέβαια μερικοί από εκείνους που διεθνώς ξεχωρίζουν. Έδωσε με τον τρόπο του και το κουράγιο που έδειξε ένα μοναδικό μάθημα αφοσίωσης , επίμονης προσπάθειας, υπέρβασης των ίδιων των ανθρώπινων ορίων. Αλλά κυρίως  ελπίδας σε όλους μας!

09_O καπετάνιος και το Bauhaus_
       Γιάννενα 1944 _φωτο.Δημήτρης Μπαλάφας


Ο φωτογράφος Δημήτρης Μπαλάφας έφυγε για πάντα φέτος σε ηλικία 91 ετών. Μαζί με τον Σπύρο Μελετζή και το Δημήτρη Τλούπα, υπήρξαν οι εκπρόσωποι μιας γενιάς που μπόρεσε να μας αφηγηθεί την Ιστορία του Τόπου και των ανθρώπων του όπως την έζησαν οι ίδιοι. Ο Δημήτρης Μπαλάφας, είχε κρυμμένο κάτω από το ξύλινο δάπεδο ενός παλιού σπιτιού για πολλά χρόνια ολόκληρο το αρχείο των φωτογραφιών που τράβηξε στην Ήπειρο στη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης από το 1941-1944. Το υλικό αυτό εκτέθηκε για πρώτη φορά στις αρχές του 2011 στο Μουσείο Μπενάκη και η έκθεση μεταφέρθηκε αυτούσια στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου στο Ηράκλειο της Κρήτης, τον Οκτώβριο της φετινής χρονιάς, με επιμέλεια της Μαρίας Χουλάκη.

Ανάμεσα στο εξαιρετικό φωτογραφικό οδοιπορικό μιας μοναδικής εποχής που καταγράφει, παρέχοντας τη δυνατότητα τεκμηρίωσης μιας αξεπέραστης εμπειρίας του Τόπου στη διάρκεια των χρόνων της Εθνικής Αντίστασης, υπάρχει και υλικό που αναφέρεται σε λήψεις όχι στα βουνά, τα λημέρια και τα χωριά που υποδέχτηκαν την Αντίσταση, αλλά στην κατά καιρούς σπάνια παρουσία των εκπροσώπων της -με αφορμή διάφορα γεγονότα- σε αστικό περιβάλλον.

Η φωτογραφία με τους έφιππους καπετάνιους στα Γιάννενα  είναι μια συγκλονιστική σκόπευση που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς τα σημαινόμενά της αναφέρονται σε ετερόκλιτα αλλά ταυτόχρονα γεγονότα μιας ταραγμένης περιόδου. Ο Άρης Βελουχιώτης με το στρατηγό Σαράφη, μπήκαν στα Γιάννενα πάνω στα άλογά τους και κατευθύνονται αγέρωχοι στον τόπο ενός γεγονότος. Ευθυτενείς και μειλίχιοι στρέφουν το βλέμμα ταυτόχρονα στην άλλη κατεύθυνση από το σημείο της λήψης –κοιτάζοντας ίσως το πλήθος που τους παρακολουθεί- και δίνουν τη δυνατότητα στο Δημήτρη Μπαλάφα να αποτυπώσει στο χρόνο μια σπάνια εικόνα ήρεμης δύναμης, που δεν ήταν γραφτό να αντέξει για πολύ ακόμη.

Το αστικό τοπίο της πόλης είναι σε φάση μετασχηματισμού. Στο φόντο της εικόνας δεσπόζει στη γωνία του δρόμου ένα νεόκοπο κτίσμα της μεσοπολεμικής περιόδου με όλα τα χαρακτηριστικά της εποχής της μετάβασης και του αρχιτεκτονικού λεξιλογίου της νέας μοντέρνας συνθήκης που έχει αρχίσει να επιβάλλεται με εκλεκτικές προτιμήσεις στην αρχή για να θριαμβεύσει στη συνέχεια με την απόλυτη επικράτηση των αρχών του Bauhaus και της αστικής νεωτερικότητας. Μεγάλοι συνεχείς εξώστες, μεταλλικά στηθαία από επάλληλλες λεπτές βιομηχανικές λάμες, ενισχυμένο επίχρισμα με την τεχνική του αρτιφισιέλ, τολμηρός αυτόνομος πρόβολος – προστέγασμα στην είσοδο του κτιρίου, πινακίδα προβολής της χρήσης του ισογείου με  μεγάλα γράμματα που περιτρέχει χαμηλά την όψη με μεγάλα αφαιρετικά ηλεκτρικά σώματα  να τη φωτίζουν τοποθετημένα κάτω από τον εξώστη, μεταλλικό συρόμενο πλέγμα προστασίας στα μεγάλα ανοίγματα-βιτρίνες. Ακριβώς απέναντι η εκδοχή της ακριβώς προηγούμενης περιόδου που εκπνέει. Μικρά ανοίγματα και εξώστες διακοσμημένοι με σφυρήλατα περίτεχνα κάγκελα, μικρό περιμετρικό γείσο στηριγμένο σε φουρούσια όπου διακρίνεται η άκρη της κεράμωσης με την καπνοδόχο που εξέχει.

Εκπληκτική φωτογραφία που συναιρεί με πολλούς τρόπους τη συνύπαρξη μιας ουδέτερης αστικής αστυγραφίας που μεταλλάσσεται με γοργούς ρυθμούς και την πολιτική διαφαινόμενη παρουσία της γενιάς της Αντίστασης που δεν πρόλαβε όμως να υποκαταστήσει κανένα γιατί γνώρισε την ήττα και τη συντριβή μετά την Κατοχή, στη διάρκεια της οποίας αντιστάθηκε και πολέμησε για τον Τόπο. Μετά ήρθαν εκείνοι που δεν είχαν καμιά σχέση με πολιτικές νεωτερικότητες ούτε καν με τις άτυπες παρελάσεις στη διάρκεια του αντιναζιστικού αγώνα. Επιβλήθηκαν δυνάμεις με τις οποίες η σύγκρουση της Αντίστασης είχε ήδη ξεκινήσει από το τέλος της Κατοχής και επιφύλαξαν για πολλά χρόνια στον τόπο μια περιπέτεια από την οποία δεν κατάφερε μέχρι σήμερα ακόμη να απαλλαγεί…          

10_Fran Silvestre εποίει_ η αρχιτεκτονική ως  πολυσυνθετικό γεγονός_


O ισπανός αρχιτέκτονας Fran Silvestre, κτίζει σε μια χώρα που τα τελευταία 100 χρόνια , με αφετηρία το τέλος των ρυθμών, καθορίστηκε από την παρουσία πολλών σπουδαίων δημιουργών και ποιητών της αρχιτεκτονικής. Antonio Gaudi, Enric Miralles, Cantiago Calatrava, Rafael Moneo. Iδιαίτερα τα τελευταία 40 χρόνια η όλη συζήτηση που αναπτύχθηκε γύρω από την παραγωγή δημόσιων κτιρίων, κατάφερε  να διαμορφώσει μια ευδιάκριτη «ισπανική σχολή» με ολοφάνερες αναφορές στη μεσόγειο, τη νεωτερικότητα και τον ποιητικό ορθολογισμό, που θα μπορούσαν να αφορούν με κάποιο τρόπο και τη σημερινή ελληνική ιδιαιτερότητα. 

Αυτή η περίπτωση μου φέρνει στο νου, τη δεκαετία του θαύματος του όψιμου ελληνικού μοντερνισμού το 1960-70, τότε που με την αρχιτεκτονική των Ξενία και του Άρη Κωνσταντινίδη , των δημόσιων κτιρίων (και ειδικά του ΟΤΕ) και των κατοικιών με την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών του Τάκη Ζενέτου, τον κριτικό τοπικισμό [κατά Kenneth Frampton] του Εργαστηρίου Α66 των Δημήτρη και Σουζάνας Αντωνακάκη, η ελληνική αρχιτεκτονική παραγωγή κατάφερε να προτείνει και να υλοποιήσει μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις της. Όσες διασώζονται ακόμη από την επέλαση των νεοιστορικιστικών παστίτσιων του ΄80 και την κυριαρχία της μαζικής καταναλωτικής εκδοχής ενός νεοπαγούς και υπερτονισμένου για χρόνια αποχαυνωτικού ευδαιμονισμού, αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα μιας στιβαρής και ειλικρινούς αρχιτεκτονικής πρότασης, που αν συνεχιζόταν με αντίστοιχους όρους θα είχε καταφέρει να δημιουργήσει ένα γνήσιο απόθεμα, στο οποίο οι νεότεροι θα είχαν τη δυνατότητα να αναφέρονται με θετικό τρόπο. 

Η περίπτωση της κατοικίας του γραφείου Fran Silvestre Arquitectos, σε ένα  μικρό ισπανικό χωριό, αποτελεί κατά  την αποψή μου, ένα μικρό ποιητικό δοκίμιο, που επανατοποθετεί στο επίκεντρο τη γήινη αρχιτεκτονική μικρής κλίμακας, που δεν φοβάται να συνομιλήσει με το περιβάλλον της και το φυσικό υπόβαθρο που την υποδέχεται και να καταθέσει με ανεπιτήδευτο τρόπο όλη την προβληματική και τη φρεσκάδα που χαρακτηρίζει τις σημερινές επεξεργασίες μιας νέας αρχιτεκτονικής γενιάς, που είναι εκτός από πολυπληθής και καλύτερη. Το διαθλαστικό αυτό γεωμετρικό κουτί, με τις γωνιώδεις και πολυεπίπεδες επιφανειακές επεξεργασίες, με μια αφαιρετική διάθεση που παραπέμπει άμεσα στις παραδόσεις του ευρύτερου μεσογειακού χώρου και με μια καθαρότητα που φτάνει στα όρια ενός ποιητικού κρεσέντου, επιτρέπει σε ένα μικρό πρόγραμμα κατοικίας να εξελιχθεί από πρισματικό στερεομετρικό μόρφωμα σε  πολυσήμαντο αρχιτεκτονικό σύμπαν.

Το «υπέροχο παιχνίδι των όγκων κάτω από το φώς», ανακαλεί αυτόματα τον κορμπουζιανό ορισμό της αρχιτεκτονικής, ενώ η πλαστική ένταση που χαρακτηρίζει την επεξεργασία της καταλυτική κυριαρχίας του πλήρους παραπέμπει με άμεσο τρόπο στις εικονογραφίες της μεσογειακής τοιχοδομίας που καθορίζεται από την ανάγκη του ελέγχου ενός σκληρού ηλιασμού και τον περιορισμό μέχρι μηδενισμού της παρουσίας των ανοιγμάτων. Η συγκεκριμένη φωτογραφία αλλά και οι υπόλοιπες που αφορούν αυτή την κατοικία, μου φέρνουν στο νου την ποιότητα και τις αναλογίες των πιο γνωστών κυκλαδίτικων παραδειγμάτων και ενισχύουν την πρώιμη διατύπωση του «μοντέρνου Αιγαίου» που τόσο είχε εντυπωσιάσει τους επισκέπτες του 4ου CIAM  στην περίφημη κρουαζιέρα τους τον Αύγουστο του 1933 με το FB/Patris II, στα νησιά του ελληνικού αρχιπελάγους.

Οι επιχρισμένες λευκές πολυπρισματικές επιφάνειες, που ξετυλίγονται σαν διπλωμένο χαρτί και  θυμίζουν γιαπωνέζικα οριγκάμι και ο τονισμός της οριζόντιας επιμήκους ανάπτυξης του οργανισμού, εκφράζουν δυναμικά την πρόσφατη κληρονομιά ενός δια-τατικού μινιμαλισμού. Στοιχεία και τα δυο μιας σχετικά όψιμης συνθετικής αντίληψης που δεν αρνείται να οικειοποιηθεί τις ευρύτερες αναφορές μιας κοινής παγκόσμιας παράδοσης και να τις ενοποιήσει μέσα από τις αναπαραστατικές δυνατότητες του ψηφιακού σχεδιαστικού περιβάλλοντος, αποκαλύπτοντας τις επιρροές, τις ωσμώσεις  και τις καινοτομικές αρχιτεκτονικές διαθέσεις μιας νεότερης ,απροκατάληπτης και γεμάτης ιδέες αρχιτεκτονικής γενιάς.

11_Οι ριπές των σωμάτων ως κυματισμοί νοήματος_
       Άγιος Νικόλαος, Ρεξ 17.09.2011 _φωτο.Μαρία Χουλάκη


Μια σπάνια παράσταση στο Ρεξ στον Άγιο Νικόλαο τον περασμένο Σεπτέμβρη [17.09.2011]. Από το πολυβραβευμένο χοροθεατρικό σχήμα «Φυσαλίδα» της Γωγώς Πετραλή. Με εξαιρετικούς συνεργάτες και σπουδαία και ρηξικέλευθη πρόταση πάνω στο χορό και τις βιωματικές εμπειρίες του κινούμενου και μετακινούμενου ανθρώπινου σώματος. Σε εσωτερικούς κλειστούς χώρους, ενίοτε προσκηνίου, ή σε ανοικτούς δημόσιους τόπους μέσα στα όρια της αστικής συνθήκης. Πολλά βλέμματα, η εμπειρία της στιγμής διαφορετική για τον καθένα. Ερεθίσματα μιας φευγαλέας συλλογής των αισθήσεων.
 
Η ασπρόμαυρη φωτογραφία της Μαρίας Χουλάκη, είναι μια διαθλαστική εικόνα που απαθανατίζει το είδωλο μιας στιγμής, αποτυπώνοντάς το στιγμιαία στο φιλμ με ένα μοναδικό τρόπο. Η λήψη αποκτά ένα εντελώς αφηρημένο νοηματικό περιεχόμενο καθώς είναι απολύτως αδύνατη η περιγραφή του γεγονότος που περιγράφει. Η έννοια μιας ριπής των σωμάτων που σαρώνει σαν τ΄αγέρι στο πέρασμά του ένα άψυχο υλικό όπως το πανί, είναι μια πρώτη πρόσληψη που φανερώνει πως σε ένα ουδέτερο γεωμετρικά δομημένο χώρο, η παρουσία του ανθρώπινου σώματος και ενός «σχεδίου» που το κινητοποιεί μπορεί να μεταβάλει τα αρχικά δεδομένα και να δημιουργήσει εφήμερους αλλά πολύμορφους εικαστικούς συνειρμούς.

Η ανατροπή της παραδοσιακής σχέσης σημαίνοντος και σημαινόμενου είναι ολοφάνερη καθώς ο τρόπος που εντάσσεται στο κέντρο των συμβάντων της σκόπευσης ο οργανικός μετασχηματισμός του καλυπτικού αέρινου πετάσματος, υπονομεύει τις ιεραρχικές αναγνώσεις των ορατών πραγμάτων και μεταθέτει την κατανόηση τους στην κινητοποίηση του εσωτερικού βλέμματος του θεατή. Η βιωματική εμπειρία ανακατανέμει τις αιτιώδεις σχέσεις των υλικών και των σωμάτων και θέτει σε αμφιβολία κάθε νόμιμη πρόβλεψη. Το κινούν και το κινούμενο συσσωματώνονται και τα επιχειρήματα της λογικής συνάφειας αποδεικνύονται περιορισμένα για να ανακαλύψουν τα σειρά των γεγονότων. Το σώμα κινεί το πανί ή το υλικό αποκτά υπόσταση επειδή κινείται το σώμα;

Ο μετασχηματισμός των γεγονότων διαστέλλεται υπέρμετρα, καθώς η παραληρηματική δυναμική της κίνησης επιδιώκει και φαίνεται να υπερνικά τις φυσικές δεσμεύσεις των σωματικών ορίων και τα περιορισμένα μεγέθη του χωρικού κελύφους που τα φιλοξενεί συγκυριακά. Μέσω της απελευθέρωσης της  μονάδας από την αποσπασματική της λειτουργία η πολύτροπη χοροθεατρική σύντηξη τείνει να αναδιανείμει τις άδηλες υπαρξιακές πυκνώσεις και να τις ανακατανείμει με ένα καινοφανή –σχεδόν διανοητικό- βηματισμό που κυοφορεί εν τέλει μια οντολογική μετουσίωση με ένα ολοφάνερα υπερβατικό συμβολισμό. Η κίνηση του σώματος και ο χορός ως υποκείμενα μιας πολυπαραμετρικής και διαδραστικής αναζήτησης του νοήματος…

12_Οι νεκροζώντανοι αστικοί μύθοι  του ολοκληρωτισμού
       _Πιόγκ Γιάγκ Βόρειας Κορέας_τα τελευταία 57 χρόνια


Φαίνεται πως ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός…Ή μήπως στην κυριολεξία είναι; Ίσως είναι επίχρυσο. Έτσι τουλάχιστον μοιάζει. Σημασία έχει πως πρέπει να είναι λαμπερό και αστραφτερό. Για να σου γυαλίζει στο μάτι. Αυτό το τερατώδες χυτεμένο γλυπτό παριστάνει ένα από τους κληρονομικούς ηγεμόνες που τώρα και τρεις γενιές έχουν βυθίσει μια χώρα στην αθλιότητα και την πείνα. Παριστάνει ένα από την οικογένεια των Κιμ Ιλ  Σουγκ –και στη συνέχεια Κιμ Γιογκ Ιλ και εσχάτως Κιμ Γιογκ Ουν (αυτός εσχάτως) που επί σχεδόν 60 χρόνια λυμαίνονται σαν άλιεν την εξουσία στη «λαϊκή δημοκρατία» της δύσμοιρης Βόρειας Κορέας, που μπροστά της η Αλβανία του Χότζα, φάνταζε αναμφίβολα σαν ευνομούμενη δημοκρατική παιδική χαρά. Η φωτογραφία του ανδριάντα του «μεγάλου αδελφού» , ύψους 20 μέτρων και βάλε ,δεσπόζει απόλυτα στην απόλυτη κενότητα μουσειακού και μνημειακού χαρακτήρα μιας  κεντρικής αχανούς πλατείας της πρωτεύουσας του τερατώδους αυτού καθεστώτος.

Αν η λήψη ήταν περισσότερο συμμετρική, με κεντρικό άξονα σκόπευσης, θα έμοιαζε περισσότερο με τις ιστορικές αναφορές των σκηνοθετημένων αστικών αφηγήσεων του ναζισμού στο συνέδριο της Νυρεμβέργης το 1933 και στις μεγαλομανείς πολεοδομικές φασιστικές συλλήψεις του φύρερ και του αρχιτέκτονά του τρίτου Ράιχ, του Άλμπερτ Σπέερ. Φαίνεται όμως περισσότερο πιθανή και συγκρίσιμη με την κεντρική πλατεία των Τιράνων όπου δεσπόζει ακόμη μιας αντίστοιχης τυπολογικής οργάνωσης Όπερα, σε «περίπτερο» αφαιρετικό ρυθμό, που προσωπικά μου φέρνει στο νου τις φουτουριστικές εικονογραφήσεις στο κόμικ «Οι θησαυροί της Ουμπιρκάνδης» [των Shuetin-Peters] και ενίοτε την ασύλληπτη κενότητα και την παγερή απουσία του ανθρώπινου στοιχείου που χαρακτηρίζει τα σχεδιάσματα του Sant Elia και του Μarinetti. Το παραταγμένο υπάκουο και τακτοποιημένο πλήθος με τις στρατιωτικές στολές, στέκεται ενδεές και αποσβολωμένο μπροστά στη θηριώδη φιγούρα του καλοζωισμένου δικτάτορα που σηκώνει αδίστακτα τη χερούκλα του δείχνοντας στο πουθενά.

Στο φόντο δεσπόζει ο όγκος του αυστηρού κρατικού κτιρίου που στεγάζει- κύριος οίδε ποια- εκδοχή της κυρίαρχης προνομιούχας νομενκλατούρας και φέρει μια τεράστια παράσταση με τα αιώνια χιονισμένα βουνά της πατρίδας, ζωγραφισμένα με τον οικείο τρόπο της ανατολίτικης παράδοσης που απέχει βέβαια δραστικά από κάθε ανατρεπτική εικονογραφική νεωτερικότητα και μπορεί κατά συνέπεια να γίνεται αισθητικά και ιδεολογικά αποδεκτή από το καθεστώς αυτής της απίστευτης πολιτικής τάξης. Όλα συντείνουν στη δημιουργία μιας εικονογραφίας που απέχει πολύ από κάθε πραγματικότητα και μετατρέπουν τον τεράστιο δημόσιο χώρο σε νεκροταφείο, όπου μπορούν οι στοιχημένοι επισκέπτες εφ΄ενός ζυγού να αναπέμπουν δεήσεις στον Ουρανό και τη Γη, στο μεγάλο καθοδηγητή που αποτελεί την αρχή και το τέλος του Κόσμου.

Αν η εικόνα αυτή δεν είχε ακραία στυλιστικά στοιχεία που την καθιστούν στο βάθος αποκρουστική και κυριαρχική θα μπορούσε να αποτελεί υλικό μιας απόλυτα σουρεαλιστικής εικονογράφησης και ενός τρομακτικού αστικού μύθου. «Η πλατεία με το Τέρας», που μεταμορφώνεται από πανούργος και αιμοσταγής μπαμπούλας, σε φαταούλα καλοχτενισμένο και γαργαντούα παιδοβούβαλο, έτοιμο να δείξει με τις χειρονομίες του τη μοναδική κατεύθυνση στην οποία μπορεί να ελπίζουν οι δύσμοιροι υπήκοοί του πως θα καταλήξουν. Δηλαδή τον Ουρανό. Τεχνολογία i-cloud, πολύ πριν από το μακαρίτη  Steve Jobs… 

13_Bαθιά γαλάζια θάλασσα, σαν τον ωκεανό στο Σολάρις
       _φωτ . Νικήτας Μιχαλάκης


Στην τελευταία σκηνή της ταινίας «Σολάρις», του αριστουργήματος του ρώσου σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι, που βασίζεται στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Στάνισλαβ Λεμ, υπάρχει ένα εκπληκτικό πλάνο που δείχνει το σπίτι του αστροναύτη  πρωταγωνιστή της ταινίας –μετά την επιστροφή του στη γη- να απομακρύνεται και να χάνεται με μεγάλη ταχύτητα στο βάθος ενός ωκεανού που το περιβάλλει, και αποτελεί αυτούσια μεταφορά της εικόνας του άλλου «ζωντανού» διανοητικού ωκεανού που συνάντησε κατά τη διάρκεια της διαστημικής του περιπέτειας στο μακρινό πλανήτη Σολάρις. Το τράβελιγκ είναι πολύ γρήγορο όσο εξελίσσεται η σεκάνς και στο τέλος το σπίτι μετατρέπεται σε μια μικρή κουκίδα στην επιφάνεια του νερού που δεν διακρίνεται πια και αφομοιώνεται στην υφή του που είναι πια ταυτόσημη εικονογραφικά με τον ωκεανό που συνάντησε εκεί σε ένα άλλο μακρινό κόσμο.
Η φωτογραφία του Νικήτα Μιχαλάκη, που δημοσιεύτηκε από τον ίδιο στο fb, στην αρχή του 2011, μου έκανε τρομακτική εντύπωση, γιατί πέρα από την εικαστική της ποιότητα, μου έφερε αμέσως στο  νου την τελευταία σεκάνς αυτής της ταινίας. Το ενδιαφέρον εντοπίζεται σε μερικά στοιχεία που την καθιστούν μοναδική καθώς πολλαπλασιάζουν την αμφισημία της πρόσληψής της και διευρύνουν το πεδίο των γεωγραφικών και νοηματικών αναφορών στις οποίες παραπέμπει.
Το πρώτο ζήτημα αφορά τη μεγάλη απροσδιοριστία των ορίων του χερσαίου και του θαλάσσιου τοπίου. Δεν είναι βέβαιο πως σε πρώτο πλάνο υπάρχει ξηρά καθώς ο βαθύς της χρωματισμός και οι ιριδισμοί που τον εμπλουτίζουν θυμίζουν τρικυμισμένη θάλασσα που στο βάθος της εικόνας φαίνεται να μετασχηματίζεται σε μια γαλήνια ανοικτόχρωμη επιφάνεια, ίσως μικρότερου βάθους. Η σχεδόν ιλουζιονιστική αυτή αίσθηση όμως υπονομεύεται από την ευδιάκριτη λευκή γραμμή των ορίων που επανατοποθετούν βέβαια τη γεωγραφία της ακτογραμμής αλλά δεν μπορούν να ανατρέψουν το συνεκτικό νοηματικό συσχετισμό των δυο επιφανειών που μοιάζουν να αποτελούν ένα ενιαίο πεδίο. Η διαθλαστική σύγχυση της τοπογραφίας φαίνεται να αίρεται μόνο όταν το βλέμμα περιτρέξει στη μικρή έξαρση μιας χερσονήσου στο βάθος που μοιάζει να συνδέεται οργανικά και να αποτελεί τη χαμένη προέκταση της ηπειρωτικής περιοχής που παρόλα αυτά εξακολουθεί επίμονα να μοιάζει με το βαθύ κομμάτι ενός γήινου ωκεανού.
Οι χαμηλές νεφώσεις και η υγρασία που κυριαρχούν τον ουρανό, επιτείνουν ακόμη περισσότερο τις ωσμώσεις των στοιχείων της φύσης, αναμειγνύοντας τις μικρές και τις μεγάλες κλίμακες, τα μακρινά πλάνα και τις κοντινές σκοπεύσεις, την έννοια του προσανατολισμού και της φυσικής υπόστασης των γεωγραφικών ορίων,  μετατρέποντας το θέατρο του χειμωνιάτικου ηρακλειώτικου τοπίου σε ακαθόριστη και θολή εκδοχή ενός κοσμικού περιβάλλοντος μακριά ίσως στις εσχατιές της γαλαξιακής επικράτειας. Η δύναμη των πραγμάτων πια κατευθύνεται όχι από τις εξάρσεις που διακινούν το βλέμμα του παρατηρητή αλλά από τις πανίσχυρες καταγωγικές αναφορές στον κοσμικό χυλό και το συμπαντικό «θόρυβο υποβάθρου» (background noise) που μας περιβάλλει.
Η εικόνα αυτή ανατρέπει στη δική μου οπτική τις προτεραιότητες και τη μονότροπη ενίοτε σχέση σημαίνοντος και σημαινόμενου, καθώς έχει τη μυστική ικανότητα να λειτουργεί ανατρεπτικά σε όλα τα επίπεδα πρόσληψης και να ανιχνεύεται ως γεγονός όχι μόνο που αποτυπώνει ή παρουσιάζει μια θέαση του ορατού φυσικού κόσμου αλλά και ως ένας διανοητικός κυματισμός που επαναφέρει στην πρωταρχική εγκεφαλική του κοιτίδα το έσχατο και βαθύ νόημα της άρρητης συμπαντικής τάξης…  


14_ H ανάγλυφη γοητεία των χιλιετηρίδων
     _Ναός του Seti I, Άβυδος /Αίγυπτος _ φωτο.



H αρχαία Αίγυπτος χωρίς καμιά αμφιβολία ήταν ένας τόπος όπου για χιλιάδες χρόνια αναπτύχθηκε ένας πολιτισμός, οι μαρτυρίες του οποίου εξακολουθούν να μας γοητεύουν όσο τις ανακαλύπτουμε. Ο ναός του Seti Ι (πατέρας του Ραμσή ΙΙ), στην Άβυδο, αποτελεί μετά και τις αποκαταστάσεις που έχει δεχτεί ένα από τα πιο σπουδαία αρχιτεκτονικά σύνολα της αρχαίας αιγυπτιακής στρωματογραφίας και τα σχέδια των κατόψεων στις αποτυπώσεις που μπορεί να βρει κανείς πια στο διαδίκτυο, ασκούν μια εξαιρετική γοητεία για το υψηλό επίπεδο συνθετικής επεξεργασίας που διαθέτουν. Η ύπαρξη μιας εκτεταμένης σε κλίμακα λειτουργικής οργάνωσης και η παράλληλη έκφραση μέσω των γεωμετρικών της χαρακτηριστικών μιας μεγαλόπνοης μνημειακής χάραξης που ενσωματώνει πληθώρα ορατών αλλά και άδηλων ακόμη συμβολισμών, μας επιτρέπει να κατανοήσουμε σε ένα μικρό ποσοστό, τις βαθύτερες νοηματικές και κατασκευαστικές συνάψεις των δημιουργών του. 
Τα ανάγλυφα με τα οποία καλύπτεται η μεγαλύτερη επιφάνεια των εσωτερικών χώρων αφηγούνται με περίτεχνες πόζες το βίο του φαραώ Σέτι I αλλά και τη συμμετοχή του σε όλες τις τελετουργικές πομπές στις οποίες πρωταγωνιστεί μαζί με επίγειους και ουράνιους εταίρους. Το σύστημα της κυρίαρχης εξουσιαστικής δομής της αρχαίας Αιγύπτου, γνωστό μέσα από διαδοχικές δυναστείες, αποτελούσε μια κοσμική έκφραση της θρησκευτικής της αντίληψης και του πολύπλοκου συστήματος «μετάβασης» στη μετά θάνατο ζωή. Πάντα η γνωριμία με τις ιδεολογικές προτιμήσεις του αρχαίου αυτού κόσμου αποτελούσε για τους περισσότερους ένα μεγάλο ανεξερεύνητο πεδίο, μεγάλης πολυπλοκότητας.
Η κατανόηση αυτού του απώτερου γοητευτικού κόσμου, αποτελεί για μας σήμερα ένα ευρύ πεδίο αρχαιολογικών ανακαλύψεων και ιστορικής έρευνας. Η ναϊκή και η ταφική αρχιτεκτονική και όλες οι στοιχειώσεις της γλυπτικής, της ζωγραφικής και της γραφής, συγκροτούν ένα εκτεταμένο πεδίο μέσω των οποίων μεταφέρονται μέχρι σήμερα σε μας, μεγάλος αριθμός πληροφοριών και μαρτυριών για την εξέλιξη και την παρουσία αυτού του μοναδικού πολιτισμού.
Το ανάγλυφο με τη μορφή του Σέτι Ι, μέρος μιας μνημειακής εικοκονογράφησης, σκαλισμένης πάνω σε ωχρόλευκο αιγυπτιακό γρανιτικό πέτρωμα, αποτελεί ένα γοητευτικό δημιούργημα που συναιρεί ταυτόχρονα μια εξαιρετική κατασκευαστική και καλλιτεχνική αρτιότητα που το καθιστούν σπάνιο. Είναι ολοφάνερη η εκλεπτυσμένη και πολυεπίπεδη κατανόηση τόσο των συμβολικών όσο και των εκφραστικών προτιμήσεων που περιλαμβάνει αυτό το χιλιόχρονο, σχεδόν δισδιάστατο πορτρέτο. Ο σχεδιασμός των λεπτομερειών και η περιγραφή της κατατομής του προφίλ του προσώπου, είναι προϊόν μιας μακράς κατανόησης όλων των προαπαιτούμενων εικονογραφικών και νοηματικών συντεταγμένων που περιγράφουν την παρουσία του αθάνατου φαραώ και καθιστούν την επεξεργασία της μορφής του, καλλιτεχνικό και συμβολικό αντικείμενο με πολλαπλές σημάνσεις. Τα βασιλικά διαδήματα και το κάλυμμα της κεφαλής, η επεξεργασία των χαρακτηριστικών και ιδιαίτερα του ματιού, το στολισμένο περιλαίμιο και η ουρά που πέφτει στην πλάτη και βέβαια η απόδοση της κίνησης και η αποτύπωση με εξαντλητικό τρόπο μιας ακραίας και λεπταίσθητης απόδοσης των λεπτομερειών της κεφαλής, μετατρέπουν αυτό το έργο σε μια κοσμική ζωγραφική που έχει να αντιπαλαίψει μόνο με τη διάσταση της φθοράς που φέρνει ο χρόνος.
Είναι εξαιρετικά σπάνια στην ιστορία της τέχνης, η κατάκτηση τέτοιων εκφραστικών και κατασκευαστικών δεξιοτήτων, στην επεξεργασία ενός σκληρού υλικού και η παραγωγή ενός τόσο ξεχωριστού και ολοφάνερα μοναδικού αποτελέσματος. Η τυπολογική και μορφολογική συνέπεια αυτής της μορφής δεν είναι αποτέλεσμα μιας προσωπικής τεχνικής ικανότητας, ούτε αποτυπώνει την έμπνευση μιας περιορισμένης χρονικά περιόδου. Είναι μια ματιά μέσα στη σχισμή της αιωνιότητας σε μια κοσμική θέαση της ύπαρξης, που απονέμει στο πρόσωπο ενός φαραώ της 19ης δυναστείας το προνόμιο της αθανασίας μέσα στο ατελεύτητο ταξίδι του σύμπαντος. Λένε πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, ήταν ταγμένοι, να εικονογραφούν ένα κόσμο πολύ πιο πέρα από τα φθαρτά όρια της συνθήκης των γήινων τόπων και να εκφράζουν την ενατένιση και την κατάδυση στο βάθος των ορίων της ύπαρξης…

15_Tα ανεξάντλητα πλουμίδια της Πόλης
     _ φωτο.Heike Pothou, 29.11.2011


Όλοι γνωρίζουμε ,σε κάποιο βαθμό, τη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη. Μέσα από εικόνες της διδαχής, της τεκμηρίωσης σε βιβλία και αφιερώματα, της εμπειρίας μιας επίσκεψης, τη λανθάνουσα πολλές φορές συλλογική μας μνήμη. Την έχουμε συνδυάσει με τα ξεχωριστά ψηφιδωτά της Αγιάς Σοφιάς και της Μονής της Χώρας. Σε  κάποιες περιπτώσεις επιλεκτικά θυμόμαστε και τις διακοσμήσεις στο μπλε τζαμί και τις ατέλειωτες αίθουσες του Τοπ καπί , και συγκρατούμε πάντα τις πολύβουες εικόνες στις αγορές και την παλιά λεωφόρο του Πέραν (Ιστικλάλ) όπου ο χρόνος στοίχειωσε με αμέτρητα στολίδια το πέρασμα ανθρώπων και της ιστορίες τους.
Έτσι η παραπάνω φωτογραφία της Heike Pothou, από το πρόσφατο ταξίδι της στην Πόλη [29.11.2011], μου έκανε περισσή εντύπωση, καθώς ήταν η μόνη που διάλεξε για να μου στείλει. Αυτή η πόζα, μου έφερε αμέσως στο νου αρχιτεκτονικές επεξεργασίες μιας πρόσφατης, νεότερης εποχής. Μου θύμισε εικόνες από εσωτερικά κτιρίων της σύγχρονης περιόδου και συγκεκριμένα , το θόλο του μουσείου Guggenheim  στη Νέα Υόρκη (Frank L.Wright_1959] αλλά και την αχανή σάλα της όπερας της Ζaha Hadid στην Κίνα [2010]. Ίσως όμως περισσότερο ανακάλεσε από τις εικαστικές μου προσλήψεις τους κοινόχρηστους χώρους και τις οροφές στο ξενοδοχείο Tassel, του Victor Horta στις Βρυξέλλες [1905] και τις επεξεργασίες που μας κληροδότησε η εποχή της Αρ Νουβώ, εκεί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Όλα τα παραδείγματα αυτά έχουν μια ιδιόλεκτο και σε καμιά περίπτωση δεν διαθέτουν κοινές συνθετικές αναζητήσεις και επεξεργασίες, ούτε πολύ περισσότερο μια ομότροπη αρχιτεκτονική γλώσσα. Η κλίμακά τους εξ άλλου είναι διαφορετική και οι χρήσεις τους το ίδιο και το μόνο ενοποιητικό τους χαρακτηριστικό είναι η κάλυψη ενός κενού εσωτερικού χώρου με μεγάλο ύψος.
Εδώ είναι το ενδιαφέρον όμως. Η μνήμη φαίνεται πως συγκρατεί και ταξινομεί όσα καταγράφει, με τρόπο που αναφέρεται στα γενικά τους γνωρίσματα και τις βασικές σχέσεις που τα καθορίζουν. Τα γεωμετρικά μεγέθη και οι κλίμακες δεν αποτελούν φαίνεται την πρώτη προτεραιότητα. Οι ουσιώδεις ομοιότητες και οι ομόλογοι συσχετισμοί των πραγμάτων και βεβαίως του αρχιτεκτονημένου χώρου, κυρίως πρέπει να αναζητηθούν στις πρωταρχικές αιτιώδεις συνάφειες που συγκροτούν την πραγματική τους υπόσταση στο χώρο και όχι στις μεγεθύνσεις ή τις σμικρύνσεις που μπορούν να προκύπτουν από την προσαρμογή των μεγεθών και το παιχνίδι με τις κλίμακες. Ίσως οι ταξινομήσεις που αφορούν την εμπειρία του τρισδιάστατου χώρου να υπακούουν μέσα στους νευροδιαβιβαστές της εγκεφαλικής μας λειτουργίας σε επαγωγές που ρυθμίζουν τη συγκίνηση και τη μνήμη του κτισμένου χώρου, με βάση τις δικές τους «αντικειμενικές» κατατάξεις και όχι μόνο με τα δικά μας υποκειμενικά μέτρα που είναι συγκρίσιμα με την προσωπική δογματική μας αποσκευή.   

16_To  μέσα φως που καίει το σκοτάδι_ φωτο.Γιάννης Τζώρτζης
       [Αφρική /Green project  2010 /με τη συμβολή της UNESCO]


    Solar light_Livingstone_Zambia_φωτο.Γιάννης Τζώρτζης_28.8.2010

Η περιήγηση στις χώρες της Μαύρης Ηπείρου, αποτελεί ίσως για όλους μια επιστροφή. Σε μια μητρική γη, ζεστή και δεκτική που κατάφερε να υποδεχτεί το γένος του ανθρώπου και του πρόσφερε μια αγκαλιά για να καταφέρει να υπάρξει. Το μαρτυρούν οι βραχογραφίες στις ερήμους και τα αιώνια μνημεία μιας φυσικής ιεραρχίας που διαθέτει μια ακατάλυτη αντοχή στη διάρκεια της ανθρώπινης  εξέλιξης. Η σημερινή Αφρική είναι μια ήπειρος, με ακραίες τις πιο πολλές φορές αντιθέσεις που αγωνίζεται για να ζήσει. Η συνείδηση του σημερινού Κόσμου έχει μεταναστεύσει σε υπερτεχνολογικά κέντρα, παρακολουθώντας σε οθόνες τη ροή μιας συνθήκης που μετριέται με δείκτες, αριθμητικούς υπολογισμούς και κέρδη στην αρένα της πιο ξέφρενης κούρσας των οικονομικών και των καταναλωτικών μεγεθών.
Η Αφρική, από το Δέλτα του Νείλου ίσαμε το Robben Island όπου φυλακίστηκε για 27 χρόνια ο Νέλσον Μαντέλα απέναντι από το Κέηπ Τάουν, από τις ερήμους της Σενεγάλης με τους αυτόχθονες Τουαρέγκ, ίσαμε τα πιλόκτιστα σπίτια και τους ναούς του Τιμπουκτού , το κέρας της Ερυθραίας ,τις υπόσκαφες εκκλησίας της Λαλίμπα και τα πάρκα της άγριας ζωής στο Σερεγκέτι, είναι ένας Τόπος που ο υπόλοιπος πλανήτης έχει σχεδόν επιδεικτικά ξεχασμένο. Μόνο η αξιοπρέπεια είναι θαρρώ εκείνη που περισσεύει σήμερα σε μια περιοχή που για λόγους πολλούς κατάφερε να παραμείνει σε απόσταση από ένα καταναλωτικό καταμερισμό που εξάντλησε μέχρι σήμερα χωρίς δεύτερη σκέψη όλους τους διαθέσιμους γήινους πόρους. Ανάμεσά τους και τα τεράστια φυσικά αποθέματα της μαύρης ηπείρου, που γνώρισε την πιο ελεεινή αποικιοκρατική εκμετάλλευση και σήμερα αποτελεί το θέατρο αιματηρών εμφυλίων και μιας εκτεταμένης και αναγκαστικής φτώχειας, πείνας και λιμών, που καταφέρνουν με τη βία να κινητοποιούν τη «φιλανθρωπική» μας συνείδηση, που βολεύεται ολοφάνερα με διεθνείς εκστρατείες υποστήριξης και με συγκυριακούς αγώνας κατά της φτώχειας, χωρίς να προσπαθεί να κατανοήσει και να δει ποιες είναι οι πραγματικές της αλήθειες και οι ουσιαστικές της ανάγκες.
Η φωτογραφία του Γιάννη Τζώρτζη είναι τραβηγμένη με τη βοήθεια μιας λάμπας που τροφοδοτείται από μια πηγή φωτοβολταϊκού. Ο δυνατός ήλιος είναι κάτι που δεν μπόρεσαν oι εκμεταλλευτές της Ιστορίας να στερήσουν ποτέ από τους ανθρώπους της. Πλασμένοι κι οι ίδιοι με το εβένινο μαύρο δέρμα που τους προστατεύει και τους δίνει περίσσια αντοχή από τις καυτές του ακτίνες.
Μια μεγάλη οικογένεια αφρικανών, καθισμένη με τρόπο που φέρνει στο νου τις μεγάλες συνθέσεις της αναγεννησιακής καλλιτεχνικής αφήγησης. Στο κέντρο σχεδόν της ανθρώπινης συστάδας ο πατέρας με το βρέφος στα πόδια του, παραδοσιακή κεντρική και εμβληματική φιγούρα μιας πολυπληθούς αφρικανικής οικογένειας. Οι υπόλοιποι καθισμένοι ασύμμετρα σε σειρά, με στωικό τρόπο αντιμετωπίζουν το φακό καθώς η στιγμιαία διάχυση της λάμψης από τη φωτεινή πηγή λούζει τα πρόσωπα και μεταμορφώνει την ομήγυρη σε μια σχεδόν επιτηδευμένη θρησκευτική τελετουργική συνάντηση. Όλα φαίνονται διαφορετικά και ανυψώνονται στα όρια μιας μυστικής επίκλησης με υπερβατικό χαρακτήρα. Η τριγωνική σύνθεση με αποκλίνοντα άξονα στη δεξιά πλευρά της φωτογραφικής σύνθεσης αποδομεί με συνειδητό τρόπο την ιεραρχική οργάνωση του όποιου άξονα συμμετρίας της λήψης και μεταθέτει το κέντρο του ερεθίσματος στη φωτεινή πηγή πάνω από το πρόσωπο του πατέρα που φαίνεται να διαλύει έτσι την παθητική οργάνωση ενός ισομοιρασμένου σκοτεινού φόντου και να δημιουργεί μια αποκαλυπτική και σχεδόν θεολογική εικόνα.       
Οι ενδυματολογικοί κώδικες ομολογούν μια συνάντηση φτωχών ανθρώπων και η ταπεινή αποσκευή που τους περιβάλλει ενισχύει το αίσθημα μιας ανεπιτήδευτης και αυτονόητης απλότητας που μπορεί με στοιχειώδη τρόπο να ανταποκρίνεται στις υλικές τους ανάγκες. Εκείνο όμως που πυρπολεί και καταυγάζει αυτή την εικόνα είναι το άδηλο εσωτερικό φως των ίδιων των προσώπων  που μοιάζει να  ξεπερνά επιδεικτικά την εξωτερική αδύναμη συγκυριακή φωτεινή λάμψη, καθώς εκπέμπεται από το μοναδικό τοπίο μιας δυνατής εσωτερικής ψυχικής διαύγειας που υπερκερνά όλα τα φυσικά χαρακτηριστικά και προτάσσει το θρίαμβο και την πρωτοκαθεδρία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Το φως αυτό μοιάζει να κατακαίει με οριστικό τρόπο όλες τις πολιτικές και τις πολιτισμικές συμβάσεις της δικής μας τεχνολογικά διεσταλμένης αντίληψης και να μετασχηματίζει τη σκόπευση του φωτογράφου σε μια αισθητική καταγραφή που προβάλλει ως πρωταρχικό το αίτημα μιας ανεπιτήδευτης ηθικής καθαρότητας…Το φως της ύπαρξης έχει τη δυνατή του πηγή στις ακατάλυτες οικουμενικές αξίες που μπορούν να υποκλίνονται χωρίς προσχήματα και να ορίζουν με το απροκατάληπτο δέος που της αρμόζει, την κοινή ανθρώπινη μοίρα…      

17_100 χρόνια_50 χρόνια_Le Corbusier












Οι δυο αυτές φωτογραφίες τραβήχτηκαν πριν από 100 χρόνια η πρώτη και πριν από μερικά  χρόνια η δεύτερη. Η πρώτη (δαγκεροτυπία) απαθανατίζει το νεαρό Le Corbusier πάνω στην Ακρόπολη, κατά τη διάρκεια του περάσματός του από την Αθήνα στη διάρκεια ενός μεγάλου ταξιδιού στην Ανατολή που ξεκίνησε το Μάρτιο και κράτησε επτά μήνες μέχρι το Νοέμβριο του 1911. Ντυμένος κατά τα πρότυπα εκείνης της περιόδου, ευρωπαίος περιηγητής με παπιγιόν και χαρακτηριστικά γυαλιά και αντίστοιχο ντύσιμο. Οι εντυπώσεις του καταγράφηκαν με σχολαστικό τρόπο σε κείμενα και σκίτσα και αποτέλεσαν προϊόν δια βίου επεξεργασίας μέχρι την οριστική τους έκδοση λίγο πριν το θάνατό του. Έχουν εκδοθεί και στα ελληνικά και έχουν σχολιαστεί με συστηματικό τρόπο από αρκετούς και ιδιαίτερα από τον Παναγιώτη Τουρνικιώτη στο βιβλίο του «Η διαγώνιος του Le Corbusier». Αποτελούν σπάνια κατάθεση και περιγραφή της μεγάλης διαδρομής του μεγαλύτερου ίσως αρχιτέκτονα του 20ου αιώνα, στα κέντρα και τα σημεία αναφοράς του παλιού μεσογειακού ιστορικού κόσμου. Παράλληλα όμως αποκαλύπτουν με χαρακτηριστικό τρόπο, τον τρόπο με τον οποίο δομήθηκε ο πλούτος των αναφορών και των εμπειριών που καθόρισαν το σπουδαίο αρχιτεκτονικό του έργο. Η αρχιτεκτονική δεν υπήρξε ποτέ αποτέλεσμα μόνο των εμπνεύσεων και της σχεδιαστικής δεινότητας της στιγμής. Είναι ένα σύμπαν πραγμάτων που απαιτεί βαθιά κατανόηση όλων των προσλήψεων που καθόρισαν ιστορικά τον ανθρώπινο βίο και βέβαια εξακολουθούν με όλους τους τρόπους σε κάθε εποχή να διαμορφώνουν τις οπτικές και το λεξιλόγιο που κυριαρχεί στις προτιμήσεις και συνθέτει την πρότασή της.
Το 1911, ήταν μια πρώιμη εποχή για τον τόπο. Η Κρήτη και η Θεσσαλονίκη , για παράδειγμα δεν ανήκαν ακόμη στην ελληνική επικράτεια, οι βαλκανικοί πόλεμοι δεν είχαν ξεκινήσει ακόμη, ο κόσμος βρισκόταν στο μεταίχμιο μιας μεγάλης μετάβασης που αποτελούσε προανάκρουσμα όσων επρόκειτο να συμβούν, με κατά κανόνα βίαιο τρόπο στη διάρκεια των χρόνων που έρχονταν. Ο εικοστός αιώνας είχε μόλις αρχίσει και ο αναβρασμός που τον χαρακτήρισε είχε σταδιακά ξεκινήσει να κυοφορείται σε όλα τα πεδία της καλλιτεχνικής και δημιουργικής γραφής και μαζί και της αρχιτεκτονικής. Σε μια τέτοια εποχή, βρέθηκε ο μεγάλος γαλλοελβετός αρχιτέκτονας στην Ανατολή. Επέλεξε να κάνει ένα ταξίδι στον κόσμο των αναφορών που χαρακτήριζαν το δυτικό πολιτισμό και να προσκυνήσει στις οδεύσεις μιας μεγάλης παράδοσης που ξεκινούσε από τους αρχαίους ναούς , περνούσε από τα ρωμαϊκά υδραγωγεία και τους βυζαντινούς τρούλους και κατέληγε στα οθωμανικά παλάτια και τους στενούς δρόμους των παζαριών της ανατολής. Με  τα ταξίδια του κατάφερε να κτίσει ένα μέρος από το ψηφιδωτό της αρχιτεκτονικής του προσωπικότητας που καθόρισε τις δημιουργικές καταθέσεις ενός αιώνα και εξακολουθεί να αποτελεί ένα ισχυρό πόλο αναφορών για όλες τις αναζητήσεις και της εκφράσεις της νεωτερικότητας.
Η δεύτερη φωτογραφία από το κτίριο της εθνοσυνέλευσης στη Chandigar του ινδικού κρατιδίου Punjab, δείχνει από μακριά την εικόνα του μεγάλου θόλου που καλύπτει την αίθουσα συνεδριάσεων. Αποτελεί κατά την άποψή μου την πιο δυνατή εικόνα του έργου του, με ολοφάνερα μνημειακό και τεχνολογικό μαζί υπομνηματισμό. Ένα μεγάλο αρχιτεκτονικό έργο, που συναιρεί όλες τις κλίμακες και αποτελεί ταυτόχρονα ωδή στο εμφανές σκυρόδεμα και την καθαρή χρήση των νέων υλικών που έφερε ο αιώνας μας αλλά μαζί και μια δυνατή εμβληματική μορφή, με κοσμικούς συμβολισμούς, που μπορεί να αποτελεί ίσως και καλοσχεδιασμένο εξάρτημα μιας μεγάλης μηχανής του χρόνου που εκφράζει στο διηνεκές την αφήγηση της Αρχιτεκτονικής σε ένα κόσμο που πάντα εξελίσσεται καθώς ταξιδεύει μέσα στην αιωνιότητα και το αχανές συμπαντικό υπόβαθρο…       

18_Η αρχιτεκτονική του τρόμου των ναζί _ Awschvitz


Ένα επίσημο σχέδιο από τα αρχεία του γερμανικού κράτους. Με τίτλους και τις απαραίτητες γενικές περιγραφές των εγκαταστάσεων στο δεξιό μέρος. Όπως αρμόζει στη γερμανική σχολαστικότητα και συμμόρφωση στα νόμιμα θεσμισμένα. Δεν νοείται αυθαίρετη κατασκευή για κανένα σκοπό. Ούτε και για ένα ανθρώπινο κολαστήριο. Όλα πρέπει να είναι τακτοποιημένα και σχεδιασμένα με ακρίβεια και τη μέγιστη δυνατή επιμέλεια και σαφήνεια. Ακόμη και όταν χωροθετούν τα ανατριχιαστικά οράματα ενός παρανοϊκού φύρερ  και μιας δολοφονικής νοοτροπίας που κατόρθωσε να μετατρέψει σε λίγα χρόνια ένα ολόκληρο λαό σε υποχείριο και μια ολόκληρη ήπειρο- και τον κόσμο όλο- σε συντρίμμια. Χρησιμοποιώντας σκηνοθέτες και καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες στο σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση των πιο αιματηρών προγραμμάτων που μπόρεσε στη διάρκεια της Ιστορίας να επινοήσει και το χειρότερο να εφαρμόσει το ανθρώπινο μυαλό. Μερικοί ταλαντούχοι καλλιτέχνες σαν τη σκηνοθέτη Λένι Ρίφενσταλ και τον αρχιτέκτονα ‘Αλμπερτ Σπέερ, τέθηκαν στην υπηρεσία της μεγαλύτερης κυριαρχίας του Κακού που γνώρισαν οι αιώνες. Η Χάνα ‘Αρεντ, έγραψε με φιλοσοφικό στοχαστικό λόγο για την κοινοτοπία του κακού που κατέστησε δέσμιο των πιο εγκληματικών ενστίκτων ένα ολόκληρο λαό και μια πανίσχυρη οικονομική και κοινωνική μηχανή, όπως εκείνη της ναζιστικής Γερμανίας. Ο τραγικός Βάλτερ Μπένζαμιν, αυτοχειριάστηκε για να μην πέσει στα χέρια τους τις παραμονές του πολέμου. Εκατομμύρια άνθρωποι και ολόκληρες φυλετικές ομάδες όπως οι Εβραίοι και οι Ρομά, πολιτικοί τους αντίπαλοι κομμουνιστές, αντάρτες ή και απλοί θρησκευόμενοι άνθρωποι, άνθρωποι με διαφορετικές γενετήσιες προτιμήσεις και ανάπηροι ή άτομα με νοητική υστέρηση, γνώρισαν το πέρασμα μιας τερατώδους μηχανής εξολόθρευσης που στήθηκε με αποφάσεις και επίσημο θεσμικό τρόπο στα συνέδρια , τις συνελεύσεις, τις καγκελαρίες και τα στρατιωτικά συμβούλια από ένα καλά συγκροτημένο και δολοφονικό πολιτικό και πολιτειακό μόρφωμα που θριαμβεύοντας πάνω στα συντρίμμια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης κατάφερε να εξαπολύσει τη μεγαλύτερη απειλή εναντίον της υπόστασης του ανθρώπου. Τα εκατομμύρια των περιφερόμενων ναζί κοινών ποινικών εγκληματιών, που απ΄άκρου σ΄άκρο στην Ευρώπη, ανέλαβαν να καταστρέψουν, να δολοφονήσουν, να εξαφανίσουν κάθε ίχνος πολιτισμού και ανθρώπινης συνθήκης, μεταμφιέζοντας τις τερατώδεις φυσικές και εγκληματικές πολιτικές τους προτιμήσεις και μετονομάζοντάς την παρουσία τους με επίσημα θεσμικά ονόματα και σύμβολα. Γερμανικός στρατός, Βέρμαχτ, Λουφτβάφε, Γκεστάπο, Ες Ες…
Δολοφονίες αμάχων, καταστροφές περιουσιών, βομβαρδισμοί πόλεων και εμπρησμοί χωριών, στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης παντού με ανατριχιαστικά ιατρικά πειράματα, «τελικές λύσεις» με ολοκαυτώματα των Εβραίων και εξόντωση κάθε αντίστασης, εκατομμύρια εκτελέσεις, φυλακίσεις, συλλήψεις, διωγμοί και τρομοκρατία από τάγματα κοινών δολοφόνων, είναι με συνοπτικό τρόπο τα κληροδοτήματα του γερμανικού ναζισμού στην υπόθεση του ανθρώπινου πολιτισμού…
Το σχέδιο της επί γης κόλασης, του στρατοπέδου εξόντωσης του ‘Αουσβιτς, μεταφέρθηκε μετά από επίσημη παραχώρηση και βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στα εκθέματα του μουσείου Yad Vashem, το χώρο της μνήμης για το ολοκαύτωμα που έχει κτισθεί στην Ιερουσαλήμ. Είναι ένα κιτρινισμένο μεγάλο κομμάτι χαρτί, ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο με τη χωροθέτηση μιας εγκατάστασης, όπως εκείνα τα παλιά διπλωμένα χοντρά φύλλα σχεδιαστικού χάρτη  που συναντά κανείς στα αρχεία όλου του κόσμου.  Μόνο που έχει μια μοναδικότητα ετούτο το σχεδιαστικό χρωματιστό πόνημα. Δεν απεικονίζει τη συνθετική πρόταση που κατά κανόνα περιέχουν οι αρχιτεκτονικές μελέτες. Αποτελεί την πιο συνοπτική περιγραφή υπό κλίμακα και το άνοιγμα για το πέρασμα της ίδιας της πύλης της κόλασης. Είναι ένα κομμάτι περγαμηνής που έχει γραφτεί με το αίμα εκατομμυρίων αθώων και εκφράζει εκείνο που τόσο εύστοχα είχε γράψει ο γερμανός φιλόσοφος Τιοντόρ Αντόρνο, μετά το τέλος εκείνου του φρικτού πολέμου. Μετά το Άουσβιτς, η ποίηση δεν έχει κανένα περιεχόμενο. Είναι μια υπόθεση βαρβαρική…

19_ O Λόγος ενός εννοιολογικού ακτιβιστή ακέραιος με εικονογράφηση
     _ Ιορδάνης Στυλίδης [Θεσσαλονίκη-Βόλος]



20_ Ανασυνθέσεις και κολάζ ενός  πραγματικού
         κι ενός φαινομενικού Κόσμου
      _Ζωγραφική της Νανάς Στεπανιάν

[ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ
Εικαστική έκθεση μικτής τεχνικής της Νανάς Στεπανιάν
Διάρκεια:  9 έως 31 Δεκεμβρίου 2011
Xώρος:  Booze Cooperativa, Κολοκοτρώνη 57 – Αθήνα
Ζωγραφική, χρώματα, κολάζ, τυπωμένες εικόνες αντικειμένων από προσωπικές συλλογές πάνω σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες συνθέτουν ''ένα παραμύθι σε μία αλήθεια''.

Αισιόδοξη - απαισιόδοξη
δυνατή - αδύνατη
τολμηρή - άτολμη
χαλαρή - σχολαστική
παιδί - γυναίκα
παιχνίδι - πραγματικότητα
φτωχιά - πλούσια
χαρά – θλίψη
Δύσκολο να με χαρακτηρίσω αφού είμαι όλα αυτά μαζί, δύσκολο να χαρακτηρίσω τα έργα μου που βγαίνουν απ΄όλα αυτά τα κομμάτια μου, την αλήθεια, το ψέμα, την παιδικότητα που κουβαλάω στα πενήντα ένα μου χρόνια, την εικόνα των χρωμάτων, την εικόνα της υπερβολής, την εικόνα ''του ότι λάμπει δεν είναι πάντα χρυσός''.
Λέγομαι Νανά Στεπανιάν]

 

Η εικόνα ως περιτύλιγμα και οι άδηλες συμπτώσεις της
με τις διαθλάσεις των αισθητών πραγμάτων

Στην ψευδή συνείδηση που έκτισαν τα τελευταία χρόνια οι συνθήκες μιας εικονικής πραγματικότητας, το κέλυφος των υλικών πραγμάτων τείνει να καταλαμβάνει σχεδόν μια ισότιμη θέση με την αληθινή τους ουσία.

Δεν πέρασαν 40 χρόνια από την ώρα που ο Γκι Ντεμπόρ, προφήτης της πιο βαθιάς εναντίωσης στις αφηγήσεις ενός κόσμου ειδώλων, έγραφε πως στη θεαματική κοινωνία οι εικόνες θα κατέχουν πρωτεύουσα θέση σε σχέση με τα ίδια τα αντικείμενα που περιγράφουν. Σε υπερσυσσωρεύσεις των υλικών πόρων και των προσόδων του κεφαλαίου την προτεραιότητα καταλαμβάνει το αίτημα αναπαραγωγής του ιδεατού και εικονικού αντικειμένου. Τα υποκείμενα δέσμια της πιο αποχαυνωτικής αλλοτρίωσης ενδιαφέρονται μόνο για την παραγωγή και την αναπαραγωγή των εικόνων. Το ίδιο το υλικό της ευμάρειας μετασχηματίζεται διαρκώς σε αδηφάγες σχηματοποιήσεις που ωθούν με απληστία στα όρια ενός πορνογραφικού αλλά ανηδονικού παραληρήματος και όλες οι εκφράσεις  ταυτίζονται ασύστολα με μια μονότροπη θεολογική εμμονή που αναπαράγει διαρκώς τις ψευδείς της εικόνες και τις μετατρέπει σε αντικείμενα λατρείας.

Η εικόνα, διάτρητη και θολή, απογυμνωμένη από τις αρετές της επαφής με το βλέμμα υπάρχει μόνο ως υποκατάστατο των αξιακών αφηγήσεων και τείνει να εκφυλίζεται όλο και πιο πολύ σε εμπόρευμα. Το «κεφάλαιο έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε εικόνες». Υβρίδια και τερατόμορφες μεταλλάξεις των αρχετύπων συντρίβουν τα νοήματα και μεταμορφώνουν τα πάντα σε εξελκώσεις μιας καφκικής λιμικής. Ο τοτεμισμός της καταναλωτικής ηλιθιότητας ,στολισμένος με γυαλιστερές απομιμήσεις και σκουπίδια κάθε λογής, αντικαθιστά τα πρόσωπα με τις κούκλες από πλαστικό και ενίοτε μεταμορφώνει τις πορσελάνινες εκδοχές τους σε δοξαστικά ψιμύθια μιας επιτηδευμένης αισθητικής αλλά φριχτά παραμορφωτικής απόλαυσης.      

Η παραπάνω αναφορά, έρχεται από άλλη κατεύθυνση να ερμηνεύσει τα συμβάντα της καλλιτεχνικής κατάθεσης της Νανάς Στεπανιάν. Με ορμή και δύναμη δανεισμένη από την αρμένικη ψυχή της, αφήνει τα χρώματα να ξεχυθούν σαν άλογα της στέπας στον καμβά της ματιέρας της και τεμαχίζοντας μικρά κομμάτια από φωτογραφίες και τυπωμένο χαρτί , τα ανακατεύει με τα χρώματα μιας εκρηκτικής παλέτας και τα αφήνει να μας αφηγηθούν τα παραμύθια και τα στιγμιότυπα ενός πολυσήμαντου αστικού βίου. Οι παλιές κούκλες παίρνουν ζωή και στέκονται ισότιμα δίπλα σε ανθρώπινες μορφές και το αίσθημα που δημιουργεί αυτή η παράταιρη συνύπαρξη έρχεται να αφυπνήσει την άμεση και αβίαστη εννόηση ενός κόσμου, που έχει μετατρέψει σταδιακά τα πρότυπα και τις ζωντανές εκδοχές του σε νευρόσπαστα και υποχείρια ενός παράλληλου σύμπαντος όπου κυριαρχούν οι ανησυχαστικές φιγούρες μιας ανόργανης και χωρίς σκεύος πνοής. Οι ζωντανοί οργανισμοί μοιάζουν με παγωμένες πόζες ενός κόσμου από φτηνά υλικά και οι χωρίς νεύρο τεχνητές ανθρωπόμορφες συνδηλώσεις τους φαίνεται να ζωντανεύουν και να μεταμορφώνονται σε αλλόκοτα πλάσματα μιας ισότιμης συνύπαρξης.  

Οι οργουελικές διαστροφές των φράσεων και οι εφιαλτικές υποθέσεις ενός θαυμαστού «καινούριου» κόσμου είναι τώρα εδώ και αποτυπώνονται με τον πιο γλυκερό και λεπταίσθητο τρόπο στις δημιουργικές μαρτυρίες  ενός ζωγραφικού καμβά, που δεν καταφέρνει βέβαια να αποκρύψει κάτω από τις πολύχρωμες  εξάρσεις μια σχεδόν αλληγορική μεταγραφή του μελαγχολικού του βάθους. Οι καλλιτεχνικές εικόνες της Νανάς, προτάσσουν τη γοητεία των απαλών σφουμάτων και την ευκρίνεια του περιγράμματος, που καταφέρνουν να μετατρέψουν τις σκληρές τονικότητες των βαθυπράσινων και των γκρίζων σε μια σχεδόν λαϊκότροπη εικονογραφία που μου φέρνει στο νου ένα ολόφωτο πριμιτιβισμό, αλλά την ίδια στιγμή καταφέρνουν να ανακαλέσουν και όλο το απόθεμα της εποχής της μετάβασης στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα, τότε που οι συμβολιστές και ο Ένσορ, με σχεδόν σωματικό τρόπο όπως και σήμερα βίωσαν την κατάπτωση και την αλλαγή ενός κόσμου, που είδε να ταράζεται συθέμελα και να διαλύεται στη διάρκεια ενός αιώνα όλο το εποικοδόμημα του κοινωνικού και του καλλιτεχνικού φαντασιακού της αναδυόμενης αστικής του τάξης.     

Οι αναγνώσεις ενός δημιουργικού έργου μπορούν ενίοτε να είναι αυθαίρετες. Ο Αριστομένης Προβελέγγιος έλεγε πως αυθαίρετο είναι ό,τι δεν είναι ωραίο. Τα τελάρα της Νανάς, αποτελούν το υλικό μιας ανάγνωσης διαφορετικής για το βλέμμα του καθενός. Σημασία έχει πως με τρυφερή ματιά και ελαφρύ χέρι, καταφέρνει να μας πάρει από το χέρι και να μας οδηγήσει στη μεγάλη αφήγηση της ανθρώπινης περιπέτεια που ποτέ δεν τελειώνει, ούτε πριν ούτε μετά το διάβα του καθρέπτη. Και δεν πρόκειται να αφήσει τον κόσμο να χαθεί, όσο υπάρχει μαζί με τον Έρωτα ,η τέχνη να μας παρηγορεί.

Από τις εικόνες ενός έτσι κι αλλιώς σπαρακτικού κόσμου….

21_H μαρξιστική προπαγάνδα στο Χόλιγουντ_ Feet fleet 2 [η ταινία]



Φωτο. Από την ταινία  Feet fleet 2_ο Κριλ και ο Mπιλ

2011…Μια χρονιά γεμάτη γεγονότα….Η αυτοκρατορία του συστήματος των αγορών και των μεγάλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών έχει επιβάλει παντού τα σχέδιά της…Υπερεθνικοί οργανισμοί που συγκροτούν το νέο παγκόσμιο εξουσιαστικό κατεστημένο έχουν καταφέρει να καταστήσουν δέσμιες των σχεδιασμών τους όλες τις εθνικές κυβερνήσεις ανδρεικέλων που έχουν εγκαταστήσει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του παγκόσμιου χωριού…Οι μόνοι που αντιστέκονται ακόμη είναι οι διαδηλωτές του κινήματος Occypy Wall street  που δεν έχει συλλάβει η αστυνομία στη μεγαλύτερη τέως δημοκρατία του δυτικού κόσμου, οι αγανακτισμένοι της Αθήνας που άρχισαν να κουράζονται λίγο από τη θηριώδη αδιαφορία του τοπικού πολιτικού συστήματος που δεν φαίνεται να ευαισθητοποιείται καθόλου από όσα συμβαίνουν και οι εξεγερμένοι της Αραβικής Άνοιξης που δεν εννοούν να συμμορφωθούν ενώ έχουν πια καταλάβει πως τα πυρά που πέφτουν κάθε μέρα εναντίον τους δεν είναι άσφαιρα… Φύλλο δεν κουνιέται στις αποχαυνωμένες υπόλοιπες δεσποτείες του νεοφιλελεύθερου ντελίριου, που λαθροβιώνει περιμένοντας από τους υπηκόους τους να προσαρμοστούν στα νέα κατώτατα μισθολογικά κλιμάκια και στο νομοθετημένο προσδόκιμο ζωής των 90 ετών, που θα τους επιτρέψει να πάρουν μια σύνταξη πείνας στα 87 τους χρόνια…

Την ώρα που όλα φαίνονται να ομογενοποιούνται και να φτιάχνεται ο νέος ιδεολογικός μέλας ζωμός της επόμενης χιλιετίας, ενώ οι ιδέες του φοβερού Μίλτον Φρίντμαν έχουν επικρατήσει ολοκληρωτικά και έχουν επιτρέψει σε κατοχικές κυβερνήσεις να επιτρέπουν θεσμοθετημένα στις αγορές να αυτορυθμίζουν την απορρύθμιση κάθε κοινωνικής διαπραγμάτευσης και να συντρίβουν κάθε έννοια δίκαιης κατανομής του πλούτου ή έστω διανομής φιλανθρωπικών συσσιτίων, υπάρχει μια πόλη που αντιστέκεται ακόμη σαν το πάλαι ποτέ γαλατικό χωριό στις περιπέτειες του Αστερίξ…Το Χόλιγουντ…Το κόκκινο Χόλιγουντ!
Σε όλες σχεδόν τις πρόσφατες παιδικές παρακαλώ ταινίες του, και εδώ βέβαια έγκειται η σοβαρότητα της κατάστασης, υπάρχει στο βάθος του σεναρίου κρυμμένη μια ύπουλη πολιτική αριστερή ατζέντα! Μαρξιστές και κόκκινοι σεναριογράφοι, όπως καταγγέλλουν πλέον ανοικτά οι αμερικανοί republicans, έχουν εξυφάνει τη πιο φοβερή αριστερή συνομωσία, εισάγοντας στην πλοκή των παιδικών αθώων ταινιών, τέρατα και σημεία, συκοφαντίες και ψεύδη που στρέφονται ευθέως εναντίον του συστήματος της κατανάλωσης, του κέρδους και τελικά της ελεύθερης αγοράς και του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, δηλαδή εναντίον όλων των θεμελιωδών δομών του ενός και μοναδικού και καθαγιασμένου κυρίαρχου και ισοπεδωτικού συστήματος που έχει μεταμορφώσει τον κόσμο όλο σε κρανίου Τόπο… 
Τα παραπάνω δεν αποτελούν αποκυήματα τρελής φαντασίας. Στην Καθημερινή των Χριστουγέννων [24-25.12.2011], ο συντάκτης της Παναγιώτης Παναγόπουλος, πρώτος ανακάλυψε και παρουσιάζει αυτό το σοβαρό ζήτημα, θέτοντας βάσιμους προβληματισμούς με όσα αναφέρει και συμπεραίνοντας πως το σύστημα ετοιμάζεται να αναλάβει δράση για να «αντιμετωπίσει» τη μαρξιστική πλεκτάνη. Χαρακτηριστικά γράφει μεταξύ άλλων και τα παρακάτω:
«…Επειδή όταν αρχίσει μια υπερβολή δύσκολα σταματάει, οι Συντηρητικοί πολιτικοί στην Αμερική και οι φίλα προσκείμενοι αναλυτές άρχισαν να ανακαλύπτουν κρυφά μηνύματα αριστερής πολιτικής σε ένα πλήθος άλλων ταινιών για παιδιά. Ετσι, το «Happy Feet 2» δεν είναι όπως όλοι νομίζαμε, μια απλή παιδική ιστορία για χαρούμενους πιγκουίνους και ένα πιγκουινάκι που δεν του έρχεται να χορέψει. Σύμφωνα με τον Κάιλ Σμιθ, κριτικό της New York Post, η ταινία «έχει μια βαθιά αριστερή πολιτική ατζέντα». Το τραγούδι που λένε οι πιγκουίνοι με στίχους: Ας δουλέψουμε μαζί/ για να βελτιώσουμε τη ζωή μας/ αυτή είναι η δοκιμασία/ χωρίς αγώνα δεν έχει πρόοδο/ δώσε ένα χέρι βοήθειας/ στον αδελφό σου για να κάνει το καλύτερο/ άνθρωποι του κόσμου ενωθείτε/ με δύναμη στους αριθμούς/ μπορούμε να πετύχουμε για μια φορά/, όπως λέει ο Σμιθ, θα μπορούσε να είναι ο ύμνος του κινήματος Occupy Wall Street...
Εκτός των άλλων, το «Happy Feet 2» κατηγορείται και ως φιλική προς το γκέι κίνημα ταινία, αφού οι πιο διασκεδαστικοί νέοι ήρωες, δυο γαριδάκια που θέλουν να ανέβουν στην τροφική αλυσίδα, με τις φωνές του Μπραντ Πιτ και του Ματ Ντέιμον, είναι «ένα ύποπτο ζευγάρι εργένηδων». Πάλι καλά που ο Σμιθ παραδέχτηκε ότι το Occupy Wall Street δεν υπήρχε ούτε ως υποψία όταν η ταινία γραφόταν και γυριζόταν.
Μπαίνουμε άραγε σε μια νέα φάση μακαρθισμού; ΄Η πρόκειται να επιβληθεί ένας νέος κώδικας ηθικής, όπως ο διαβόητος κώδικας Χέις που δεν επέτρεπε να αγγίξουν τα χείλη των ηθοποιών για περισσότερο από λίγα δευτερόλεπτα; Ηδη άρχισαν να κυκλοφορούν λίστες παιδικών ταινιών και των «αριστερών» τους θέσεων. Μήπως πρόκειται σύντομα οι ταινίες να κυκλοφορούν υπό την αιγίδα των κομμάτων και με αυτοκόλλητο στο DVD που να λέει ότι εγκρίνεται από το ένα ή το άλλο κόμμα; Με τις ακρότητες που παρατηρούμε, τίποτα ίσως να μην είναι απίθανο πια…»
Είναι πραγματικά αδιανόητο την εποχή της απόλυτης οικονομικής μονοτροπίας του νεοφιλελεύθερου μορφώματος , που έχουν συντριβεί κατά κράτος όλες οι διαφορετικές προσεγγίσεις να επιτρέπει το Χόλιγουντ να κυριαρχούν στις παιδικές μάλιστα ταινίες κάθε λογής κομμουνιστές, ακτιβιστές , αριστεροί, ελευθεριακοί σοσιαλιστές, αντεξουσιαστές και άκουσον ομοφυλόφιλοι, και να μολύνουν την ιδεολογική καθαρότητα ενός συστήματος που έχει υποστηρίξει μέχρι σήμερα όλους τους αγώνες για τη διατήρησή της πιο ακραίας και ασύδοτης κυριαρχίας των λίγων πάνω στους πολλούς…Η μακρά ιστορική του εμπειρία και η εναντίωσή του σε κάθε εναλλακτική πολιτική αφήγηση, το έχει καταστήσει αξιοσέβαστο και ιερό…Δεν δίστασε να βομβαρδίσει πόλεις σαν την Γκουερνίκα στο 1936, για να εναντιωθεί στην επικράτηση της Ουτοπίας της Βαρκελώνης, δεν είχε κανένα ενδοιασμό να αφήσει τους ναζί να καταστρέψουν τον κόσμο και να κάνουν τα πιο φρικτά ολοκαυτώματα για να μην απλωθεί παντού η σοβιετική επανάσταση, δεν ένιωσε την παραμικρή ενοχή για την κατάργηση των δημοκρατικών θεσμών στην Ελλάδα το 1967 για να ελέγχει τις ισορροπίες κοντά στη Μέση Ανατολή με τα πολύτιμα πετρέλαια, δεν  έκανε καμιά προσπάθεια για να αποκρύψει την καταστροφή της δημοκρατικής Χιλής για να πολεμήσει τα οράματα του μαρξιστή Σαλβαδόρ Αλλιέντε, δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να εξάγει πραξικοπήματα, εντάσεις και πολέμους σε όσες περιοχές έκρινε πως διακυβεύονταν τα συμφέροντά του…Δεν θα διστάσει αναμφίβολα να επιτεθεί σε όποιους κρίνει πως αποτελούν πραγματική απειλή, για την απληστία και την κυριαρχία του…Ο Θεός, χριστιανώνν, εβραίων ή μουσουλμάνων να σώσει όσους έχει βάλει στο στόχαστρό του…   

Odyss, 10.01.2012