12.4.11

ΒΟCTOK ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΝΑΤΟΛΗ



50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ
12.04.1961-12.04.2011


Πέρασαν ακριβώς 50 χρόνια. Ήταν 12.04.1061. Εκείνη τη μέρα με την εκτόξευση του σοβιετικού διαστημόπλοιου Βοστόκ-1, ο άνθρωπος εκτοξεύθηκε στον ουρανό σε μια πτήση που είχε μόνο στόχο την αναζήτηση της απαρχής των ορίων του. «Φύγαμε», ήταν η χαρακτηριστική λέξη που είπε στα ρωσικά ο αστροναύτης Γιούρι Γκαγκάριν, χωρίς να ξέρει κι ο ίδιος ακριβώς που πηγαίνει και το σπουδαιότερο με τον κίνδυνο να μη γυρίσει ποτέ.


Υπήρχε μια προσδοκία. Να ξεπεράσουμε τα πεπερασμένα, τα ασφυκτικά ανθρώπινα σύνορά μας και να ξεκινήσουμε μια αναζήτηση που είχε κοσμικά χαρακτηριστικά και μας εξακόντιζε εκεί ψηλά στον αιθέρα, στο αχανές στερέωμα, που από την πρώιμη ώρα της ανθρώπινης κατάστασης καθόριζε τους φόβους και τις ελπίδες μας. Τα απροσμέτρητα βάθη ενός γαλαξιακού χώρου, που μετρά τις αποστάσεις με έτη φωτός και το χρόνο με ιλιγγιώδεις συναρτήσεις ικανές να εξαντλήσουν το νου και συμβατές μόνο με τους πιο περίπλοκους διανοητικούς κυματισμούς που χαρακτηρίζουν την ύπαρξη.

Τη μέρα εκείνη ξεκίνησε η εποχή της «αρχιτεκτονικής των διαστημικών ταξιδιών» και οι άνθρωποι ένιωσαν πως ποτέ πια ο χώρος του ανθρώπινου πολιτισμού δεν θα ήταν περίκλειστος μέσα στα περιορισμένα φυσικά όρια του μικρού μας πλανήτη. Υπήρχε ένας ανταγωνισμός στην κορύφωση του ψυχρού πολέμου που εξωθούσε τις τεχνολογίες σε αναζητήσεις και εγχειρήματα που ξεπερνούσαν τα ανθρώπινα μεγέθη αλλά ταυτόχρονα υπήρχε και η αναζήτηση ενός οράματος ικανού να οδηγήσει την ανθρώπινη εξέλιξη σε περιοχές και διαβήματα που δεν είχε μέχρι τότε ποτέ καταφέρει έστω κι αν τα είχε διανοηθεί. Στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε η πρώτη απογείωση με πτητική συσκευή, υπερβαίνοντας τους προαιώνιους μύθους από τον τραγικό Ίκαρο ίσαμε τις ρηξικέλευθες μηχανές του Λεονάρντο Ντα Βίντσι και μέσα σε 60 χρόνια ο άνθρωπος διάβαινε το σκαλοπάτι της συμπαντικής εξερεύνησης.

Την ίδια δεκαετία, του ’60, ο κόσμος και ο τόπος μας γνώρισε μια πρωτόγνωρη άνοιξη που απελευθέρωσε δημιουργικές δυνάμεις και ιδέες που άλλαξαν βεβαιότητες δεκαετιών και πρόσφεραν στον ανθρώπινο πολιτισμό ανάσες πολύτροπες και ανατροπές καθοριστικές που σχημάτισαν το νέο γόνιμο ίζημα που χρειαζόταν για να πάμε μπροστά. Όλα ήταν υπό αίρεση και φάνταζαν να δίνουν υποσχέσεις που κινητοποιούσαν και γοήτευαν.

Ο συμβολισμός λοιπόν αυτής της εκτόξευσης εκείνη την ανοιξιάτικη μέρα στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, έφερε στα διακριτικά της και το όνομα ενός διαστημοπλοίου με το όνομα Βοστόκ-1 και είχε ως μοναδικό επιβάτη ένα νεαρό σοβιετικό πιλότο, τον Γιούρι Γκαγκάριν και άτυπους συνεπιβάτες ολόκληρο το γένος των ανθρώπων. Βοστόκ στα ρωσικά σημαίνει Ανατολή. Ο συμβολισμός είναι πολύσημος και ξεκάθαρος. Από την ανατολή το φως εκείνη τη μέρα λοιπόν, η ανατολή μιας εποχής ριζικά καινούριας, μια σπουδαία στιγμή που ανέτειλε από το γεωγραφικό χώρο της ανατολής ,γεωγραφικής και πολιτικής με ό,τι αυτό αντιπροσώπευε εκείνα τα χρόνια.

Το πιο συγκλονιστικό εκείνη τη μέρα ήταν βέβαια το ανεπαίσθητο χαμόγελο της αδημονίας που ήταν χαραγμένο στα χείλη του Γιούρι Γκαγκάριν. Το μαρτυρούν όλες οι φωτογραφίες εκείνης της μοναδικής στιγμής. Που εκφράζουν ταυτόχρονα την ουσιαστική και βαθιά ανθρώπινη αθωότητα μπροστά στο άγνωστο αλλά ζωοποιό «χάος» που λες κι ανυπομονεί (!) να συναντήσει. Αλλά την ίδια ώρα, αποκαλύπτουν και το τραγικό μεγαλείο της ύπαρξης. Για τη συνάντησή μας με την αστρική σκόνη και το πρώιμο βάθος του κοσμικού ερέβους που μας έπλασε και τις συγκλονιστικές δυνάμεις της φυσικής ιεραρχίας που μας ορίζουν αμείλικτες και μας υποχρεώνουν να δοξολογούμε με τα ατελή υλικά της ανθρώπινης εμπειρίας τις αιώνιες και ατοπικές συμπαντικές ισορροπίες που μοιάζουν όλες να αποκρίνονται στο μυστικό έλεγχο ενός άναρχου Πλάστη...

Odyss, 12.04.2011