19.7.08

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΩΣ ΚΙΒΩΤΙΟ ΜΝΗΜΗΣ

Eπίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη
και ατέρμονη περιήγηση στα θραύσματα

και τα σπαράγματα που εικονογραφούν
την τοπογραφία του συναισθήματος και της μνήμης


Eικόνες άρρητου κάλλους…Ανθρώπων τόποι και περιηγήσεις στην τεράστια επτάλοφη γεωγραφία που για χιλιάδες χρόνια στέκει ανάμεσα στις συρμές τριών θαλασσών συντηρώντας στους χρόνους μια μοναδική μνημείωση που όσο περνά ο καιρός απλώνει τα όριά της ξεπερνώντας τείχη και ηπείρους και ανακατεύοντας ανθρώπους και δόγματα, φυλές και βίους, την πίστη και την προσδοκία, το αίσθημα μιας αειφόρας ομορφιάς…Κωνσταντινούπολη 2008…Η πόλη και η αρχιτεκτονική των μεγάλων προθέσεων,ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος στο συμπαντικό τρούλο μιας υπερχιλιόχρονης δέησης στη μέγιστη Αγία Σοφία,ο Σινάν στο γοητευτικό πλάσιμο μιας αρχιτεκτονικής καλλιγραφίας στο Σουλεϊμάνιγιε ,ιδιοφυές τέκνο του μεγάλου ταλέντου του,ο Θεόδωρος Μετοχίτης στη Μονή της Χώρας αναπέμποντας μια δοξαστική εικονογραφία εκλεπτυσμένης κομψότητας και μετατρέποντας τις χρωματιστές ψηφίδες μιας μοναδικής τεχνικής σε μικρά λάμποντα αστέρια μιας εκκλησιαστικής τοιχογραφίας με μωσαϊκά που περικλείει τον ουρανό και τ’ άστρα μαζί…



Η αρχιτεκτονική ως ευρύχωρο και αείχωρο κιβώτιο μνήμης και της Ιστορίας της ίδιας…Ρωμιοί και έλληνες, οθωμανοί και τούρκοι και αρμένηδες και εβραίοι ,ανθρώπων γένη και φυλές ατελείωτες στη μεγάλη χοάνη του χρόνου και τη φυσική θέση-προικιό μιας μοναδικής πόλης, δημιούργησαν στο πέρασμα των εποχών άλλοτε με τη δύναμη κι άλλοτε με την προσμονή και πολλές φορές με τον πόνο και το σπαραγμό του εφήμερου ανθρώπινου βίου,μια καταπληκτική πόλη με χιλιάδες σήμερα πρόσωπα που όταν αφεθεί κανείς να τον παρασύρει στους ρυθμούςτης μπορεί να ακούσει μέσα του βαθιά την πιο δυνατή εσωτερική κραυγή που μπορεί να του θυμίζει το μεγαλείο της ύπαρξης και την ίδια ώρα να του υπενθυμίζει το βουβό θρήνο και το σπαραγμό των όντων για την αναπότρεπτη θνητότητά μας…


Η αρχιτεκτονική και η τέχνη ,μαζί με τον έρωτα, είναι η μοναδική μας απάντηση στη φθορά και αναμφίβολα μας δίνουν τη δύναμη και το βλέμμα που χρειαζόμαστε κάθε στιγμή για να ξεκλέψουμε λίγο χρόνο και να μπορέσουμε να ανασυνθέσουμε έστω για λίγο ,στη μικρή έκλαμψη της παρουσίας μας, ένα μικρό είδωλο του θόλου της αιωνιότητας…Τι άλλο αλήθεια πέρα από αυτή την παραδοχή εκφράζουν οι τρούλλοι και οι ατέλειωτοι μικροί και μεγαλύτεροι θόλοι στις εκκλησιές, στα τζαμιά, στις συναγωγές σε όποιους τόπους λατρείας ύψωσαν οι άνθρωποι κόντρα στους χρόνους για να δείξουν με τον πιο συμβολικό και κυριολεκτικό θα έλεγα τρόπο την προς τα πάνω αναζήτηση και ανύψωσή τους στο τέλος..;
Kαι το ίδιο έκαναν στα πιο λαμπρά παλάτια και στα σπίτια τους ακόμη και τα πιο απλά κι αυτονόητα γεμίζοντάς τα με στέγες και φωταγωγούς και καμάρες ,που γεφύρωναν με τα φθαρτά πολλές φορές υλικά τους την τεράστια απόσταση τους από την οροφή των άστρων που πάντα ήθελαν να διανύσουν ίσαμε να γίνουν σαν τη σκόνη που τα πλάθει κι οι ίδιοι…

Ο ανώνυμος σπουδαίος ψηφιδογράφος και τοιχογράφος στην Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας που αποτύπωσε για πάντα με χρυσά κομμάτια και χιλιάδες αποχρώσεις την Υπέρμαχο στρατηγό και τον Σωτήρα, την πορφύρα και το κλέος τρανών αυτοκρατόρων και το θλιμμένο βλέμμα της δεόμενης μοναχής, ο οθωμανός καλλιγράφος που έφτιαχνε τη μοναδική τουργκά (υπογραφή του σουλτάνου),δείγμα ακατάλυτο της αξεπέραστης μαεστρίας των χεριών του και αιώνιο σύμβολο μιας προσωπικής παρουσίας, ο μάστορας που έντυσε το Χαρέμι στο Τοπκαπί με τα χιλιάδες μπλε και πράσινα ανεικονικά πλακάκια Ιζνίκ με τη δική του πίστη ιστορημένα μόνο με θέματα φυτικά, ο ανώνυμος δημιουργός του υπέροχου γκράφιτι κοντά στο Κουμ Καπί που μια βραδιά τυχαία βρήκα στο δρόμο μου περπατώντας στα στενά σοκάκια,δεν έκαναν τίποτα διαφορετικό από το «…θέτουν εν έργω την α-λήθεια της ύπαρξης» κατά τη διατύπωση του Μ.Χάϊντεγκερ… ‘Οπως ο Ευφρόνιος ,ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Πανσέληνος,ο Δαμασκηνός, ο Θεοφάνης ο Κρής, ο Αντρέι Ρουμπλιώφ ,ο Φώτης Κόντογλου και ο Ν.Γ.Πεντζίκης, ο αγαπημένος μου Τζάκσον Πόλλοκ που ριπίζοντας έξω από τα όρια του καμβά και της ίδιας του της υπόστασης,πραγματοποιούσε αθέλητα την πιο καταστατική επανασύσταση της ουσίας και της ίδιας της εικόνας του κοσμικού χάρτη μέσα από τα σπαράγματα του χρώματος…




Κωνσταντινούπολη…Κιβώτιο μνήμης ,κιβωτός μιας αέναης ριπής των βλεμμάτων και των σωμάτων…Τόπος και τοπίο ανθρώπων.. "Η" Πόλη...

Odyss 19.07.08