6.5.10

POLARIS | α_Ursae minoris*



[Το κείμενο αυτό γράφτηκε αργά το βράδυ στις 4.05.2010. Πήρε έτσι ημερομηνία 5.05.2010 και θεώρησα πως δεν ήταν έτοιμο ακόμη για να δημοσιευτεί. Χτες μετά τα γεγονότα της Αθήνας θεωρώ πως πρέπει να το δημοσιεύσω όπως το επεξεργάστηκα αρχικά χωρίς καμιά αλλαγή ή προσθήκη.

Θέλω μόνο να αποτελέσει ένα κερί στη μνήμη των τριών αθώων νέων ανθρώπων που δολοφονήθηκαν στο χώρο δουλειάς τους στην Αθήνα παλεύοντας κι αυτοί με το δικό τους τρόπο για το δικαίωμα να υπάρχουν όπως και εκείνοι που απεργώντας θέλησαν να διαδηλώσουν ειρηνικά την αντίθεσή τους σε αποφάσεις που εμπιστεύονται πια με επώδυνο τρόπο μια ολοένα και πιο επιθετική Αγορά θέτοντας σε δεύτερη προτεραιότητα την αγωνία της κοινωνίας και την αφανή και άφωνη Πολιτική της σημερινής συγκυρίας...]

Ποιος θα μας δείξει τον πολικό αστέρα;
Ένα σχόλιο στην προσωπική εμπειρία των ημερών…

O πολικός αστέρας είναι ο "α" (άλφα) του αστερισμού της Μικρής Άρκτου. Η θέση του στο νυκτερινό ουρανό πάνω από το βόρειο πόλο, είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς από τους αρχαίους χρόνους ήταν πάντα ένα αστέρι πλοηγός για εκείνους που ταξίδευαν δίνοντας χαρακτηριστικά με την παρουσία του ένα οπτικό ερέθισμα απαραίτητο για να βρει κανείς το δρόμο του ή να μη χαθεί πλάνητας στην απεραντοσύνη του γήινου τοπίου και του κόσμου.

Σήμερα καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι του τόπου μας στέκονται αμήχανοι ή φοβισμένοι μπροστά στη συγκυρία μιας σκληρής εποχής που φαίνεται να έρχεται χωρίς προβλέψεις και μια φανερή βία που δεν διστάζει να τα σκιάζει όλα, σκέφτομαι πως είναι ίσως αναγκαίο περισσότερο να προσπαθήσουμε όλοι μαζί να βρούμε απαντήσεις σε όλα εκείνα που μέχρι σήμερα δεν περνούσαν από το μυαλό, δεν βρίσκονταν μέσα στο οπτικό μας πεδίο. Είναι αλήθεια ο γιαλός στραβός ή μήπως εμείς στραβά αρμενίζαμε. Ο κόσμος που μέχρι τώρα κτίσαμε είναι αυτός που ανταποκρίνεται στην κοινή μας επιθυμία και τη μέση συνείδηση ή είναι ένας «εικονικός άλλος» κι αυτός;

Οι αισθήσεις και οι προσδοκίες μας, το βλέμμα και το όραμα, οι ελπίδες και η τρυφερότητα, οι σχέσεις και οι διαψεύσεις μας, όλα εκείνα που μας ορίζουν καθημερινά είναι μοναχά ανταλλακτικές αξίες; Είναι καταθέσεις και επιτόκια, ομόλογα και δάνεια, τζόγος στη ρουλέτα της αγοράς και στη χυδαιότητα της καταναλωτικής μας συνθήκης, άψυχες εικόνες μιας πλαστής πραγματικότητας και ενός θεαματικού καταναγκασμού, συσσωρευμένα κεφάλαια που από μόνα τους μετασχηματίζονται διαρκώς σε τερατώδη και απειλητικά υπονοούμενα που εξαφανίζουν την εσωτερική μας όραση, τηλεοπτικά και ενημερωτικά σκουπίδια που μεταλλάσσονται σε αιμοβόρα εγκεφαλικά «άλιεν» και μας κατασπαράσσουν στο κέντρο του καθιστικού του σπιτιού μας, ακριβά και κακόγουστα προϊόντα που υποκαθιστούν με καταιγιστικό τρόπο τις μύχιες σκέψεις μας με δύσμορφες ξελιγωτικές πόζες και μια οργισμένη παράκρουση για ολοένα και περισσότερη αηδιαστική φτήνεια;

Είναι ο κόσμος μας ένας οχετός προνομίων και απολαβών και εισοδημάτων και κρανίου τόπος-πάρτε τους το sculp- οικονομικής μονομέρειας ή μήπως θα μπορούσε να είναι ένα τοπίο του κοινού ανθρώπινου βιώματος με μια συνθήκη συμβατή με την αρχική ιδέα της πλάσης, με το λογισμό και τ’ όνειρο συνάμα να ορίζουν τις μέρες και τις εμπειρίες μας , με τις φυλές του ανθρώπινου γένους συμφιλιωμένες με τη ζωή, με τη διανοητική δόνηση του ωκεανού των συνειδήσεών μας να ορίζει τη φορά των πραγμάτων, τις σωματικές και τις ψυχικές μας εξάρσεις σαν το μετέωρο αστροναύτη στον ποιητικό ποταμό της ταινίας Σολάρις του Αντρέι Ταρκόφσκι, σαν το μικρό παιδί που πρέπει να γίνουμε για να καταδυθούμε στα βάθη με τα κρυστάλλινα νερά της ύπαρξης που τρέχουν γάργαρα κι ανόθευτα όπως έγραφε ο Giorgio de Chirico στην όχι και τόσο γνωστή αυτοβιογραφία του «Εβδομερός» [Hebdomeros], σαν τον καθένα μας έτοιμο από καιρό να πει πως «…τη νύχτα της δημιουργίας έμεινα ξάγρυπνος ήμουν εκεί για να δω το πρώτο άνοιγμα των βλεφάρων ν΄ακούσω τα πρώτα λόγια…» με το γοητευτικό στίχο που έγραψε –ανεξίτηλο ίχνος στοχασμού -από το 13ο αιώνα ο σούφι [σοφός] Τζελαλαντίν Ρουμί στα μέρη της Ανατολής , τόσο κοντά στους Άραβες αστρονόμους που ονοματίσανε αστέρια με τ΄όνομα Αλδεβαράν στον αστερισμό του Ταύρου δίπλα από τις Πλειάδες, σαν τον αρχαίο ποιητάρη των αιώνων που μας άφησε ακατάλυτη κληρονομιά κι αλήθεια το «΄Ερως ανίκατε μάχαν», γραμμένο με δυο λατινικές λέξεις ακόμη [ΑΜΟR OMNIA] στην ταφόπλακα της ύστερης σεκάνς μιας ταινίας δοκιμίου πάνω στο αίσθημα και το χρόνο και το σπαραγμό της ύπαρξης του Καρλ Ντράγιερ (Γερτρούδη ,1964),σαν ένα ροδοπέταλο στα άλικα ρόδα του πάθους και τον κήπο των μικρών καθημερινών ηδονών, σαν κόκκινος βαθύς χιτώνας που πλημμυρίζει τη θεϊκή εικονογραφία του Δομήνικου στο τέμπλο του καθεδρικού του Τολέδου [L’Espolio], σαν ψίθυρος στο θνητό στόμα της Έμιλι Ντίκινσον πριν γίνει στίχος να κλειστεί για πάντα στο μυστικό της συρτάρι, σαν κομψό ερωτικό σονέτο του Σαίξπηρ, σαν έφοδος στον ουρανό της ρώσικης Αβάν γκάρντ και υπέροχο σχέδιο βαμμένο με κραγιόνια με κοσμικές συμπαντικές χαράξεις στην έμπνευση του Ivan Leonidov για τα κτίρια της εργατικής ουτοπίας και των σοβιέτ, σαν μικρό σπίτι στην Αίγινα με αγάλματα να ορίζουνε τις άκρες του σμιλεμένα από το Ροδάκη, σαν το θόλο-μηχανή που στέγασε το κοινοβούλιο της Chandigarh στις επαρχίες της Iνδίας στο όραμα του Le Corbusier, σαν μαγική ώρα που τα άστρα κατεβαίνουν από το στερέωμα να σμίξουνε με τη φύση των αιώνων τις ασέληνες αυγουστιάτικες νύχτες στο οροπέδιο του Καθαρού πάνω από την Κριτσά….

Ο κόσμος,ένας άλλος τόπος…Ου-τόπος στα μάτια μερικών…Όμως εκεί ψηλά, ή και στη γη μας ίσως, υπάρχει ένα αστέρι ,πολικό που πρέπει να ψάξουμε να βρούμε ο καθένας…Για να μας δείξει το δρόμο, έστω μια πορεία…Να ανακαλύψουμε ίσως καινούρια πράγματα…Ή μήπως να πλάσουμε ένα άλλο ολότελα διαφορετικό «φαντασιακό» όπως έγραψε ο στοχαστής Κορνήλιος [Καστοριάδης]; Να αλλάξουμε ίσως χρειάζεται τον κόσμο κι όχι να τον ερμηνεύουμε μοναχά μπορεί να είχε δίκιο ο Κάρολος [Μαρξ]…Να πλάσουμε κόσμους διαδοχικά πάνω στη ροή των πάντων με πρωτοκαθεδρία στο όν ή στο είναι…Προσωκρατικοί και Πλάτων και Αριστοτέλης και Χριστός μετά για την Αγάπη που φάνηκε πως χάθηκε στην έγνοια του έρωτα και παπισμός και φανατισμοί και συγχωροχάρτια και Αναγέννηση και σε άλλους πιο ανατολικά από μας, ουπανισάδες και κάρμα και ζεν και ταό…Και μετά η επανάσταση η μια πίσω από την άλλη…Από το πρόσωπο στο άτομο και στη βιομηχανία και στους πολέμους και στο κεφάλαιο και στα κραχ και να΄μαστε πάλι αφού ακυρωθήκανε όλες οι ματωμένες ουτοπίες του 20ου αιώνα να ψάχνουμε με λύχνο και θαμπό φως στην αρχή ενός καινούριου αιώνα να βρούμε πάλι στίγμα μιας πορείας έστω…POLARIS…Το πολικό αστέρι του ο καθένας τελικά απεγνωσμένα προσπαθεί ν΄αγγίξει…Για να μπορέσει να χαράξει νέες διαδρομές στο χάρτη της επιθυμίας…Τόσο απλά και αυτονόητα ίσως, χωρίς πολλές περίσσιες σκέψεις…Με μια τρυφερή μοναχά ματιά να πλημμυρίζει ευλαβικά τους άλλους…Με πάθος για ζωή…

Οdyss,5.05.2010
*ΠΟΛΙΚΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ α της Μικρής Άρκτου
Η Μικρή Άρκτος (Λατινικά: Ursa Minor, συντομογραφία: UMi) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Το σημαντικότερο ξεχωριστό γνώρισμα της Μικρής Άρκτου είναι ότι στα χρόνια μας περιέχει το Βόρειο Ουράνιο Πόλο. Συνορεύει μόνο με τους αστερισμούς της Καμηλοπάρδαλης , του Δράκοντα και του Κηφέα. Τα επτά φωτεινότερα άστρα της Μικρής Άρκτου δίνουν την εντύπωση ότι σχηματίζουν μια κουτάλα, όμως τα 4 είναι αμυδρά. Το άστρο στην άκρη του χερουλιού της κουτάλας είναι ο Πολικός Αστέρας (Polaris), ο αστέρας που χρησιμεύει για τον εντοπισμό του Βορρά, όσο και του αστερισμού του. Βρίσκεται αν προεκτείνουμε το ευθύγραμμο τμήμα μεταξύ των α και β Μεγάλης Άρκτου προς την πλευρά του α κατά το πενταπλάσιο αυτού.
Λέγεται ότι τον αστερισμό καθιέρωσε τον 6ο αιώνα π.Χ. ο Έλληνας αστρονόμος
Θαλής ο Μιλήσιος, αλλά είναι βέβαιο ότι ήδη χρησιμοποιούταν ως οδηγός από τους ναυτικούς. Στην αρχαιότητα η Μικρά Άρκτος, που σημαίνει «Μικρή Αρκούδα», ονομαζόταν «το φτερό του Δράκοντα», και ήταν τμήμα του αστερισμού Δράκοντα. Το φτερό του Δράκοντα ως ομάδα αστέρων έχει πια προ πολλού ξεχαστεί. Ο Άρατος ο Σολεύς, Έλληνας επικός ποιητής, λέγεται ότι ονόμασε τον αστερισμό Κυνόσουρα, δηλαδή «ουρά σκύλου». Η ονομασία αργότερα υιοθετήθηκε και από τους Ρωμαίους ως Cynosura, και διατηρήθηκε μέχρι και μετά την Αναγέννηση. Στην αρχαία Ελλάδα, αυτή ήταν κυρίως που ξεχώριζε την Μικρά Άρκτο, καθώς μοιραζόταν τα ονόματα `Αρκτος, `Αμαξα, `Αγαννα και Ελίκη με την Μεγάλη Άρκτο. Ο Βρετανός ιστορικός και «μυθολόγος» του 19ου αι. Sir George William Cox ταύτισε τη λέξη με το Λυκόσουρα, που αρχικώς θα εσήμαινε «Ουρά του Φωτός» (πρβλ. τα λυκόφως, λυκαυγές). Αλλά αυτό δεν φαίνεται κατάλληλο για ένα όχι τόσο φωτεινό αστερισμό. Παρόμοια ηχητικώς ακούγεται το όνομα ενός αστερισμού από την αρχαία Μεσοποταμία, του Antasurra (= η άνω σφαίρα) ή Annassurra (= ψηλός όταν ανατέλλει;). Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν και το όνομα Ursa Phoenicia, από το αρχαίο ελληνικό όνομα του Πολικού Αστέρα, «Φοινίκη». Η παράδοση κατά την οποία οι Άρκτοι ήταν οι Κρητικές τροφοί του βρέφους Δία, που στη συνέχεια υψώθηκαν στους ουρανούς για την αφοσίωση στο καθήκον τους, υιοθετείται από τον Μανίλιο στον στίχο του: «Η μικρή αρκούδα που κούνησε τον δυνατό Δία».
Οι
Άραβες γνώριζαν τη Μικρή Άρκτο ως Al Dubb al Asghar, ακριβής μετάφραση του «Μικρά Άρκτος» που παρεφθαρμένη από τον Bayer απαντάται ως Dhub Elezguar, αλλά πριν επηρεασθούν από τους Έλληνες τη θεωρούσαν ως μια ακόμα νεκροφόρο τράπεζα, όπως και τη Μεγάλη Άρκτο, με τους αστέρες της ουράς να είναι οι βαρυπενθούσες κόρες (Banat al Naash al Sughra) του νεκρού που την ακολουθούν σε νεκρική πομπή, όπως ακριβώς και στην περίπτωση της Μεγάλης. Σε πιο βουκολική εκδοχή, ο (σημερινός) Πολικός Αστέρας ήταν ο Νεαρός Τράγος. Ακόμα, οι Άραβες παρομοίαζαν την Μικρά Άρκτο με ψάρι, ενώ την αποκαλούσαν και Al Fass, [η Τρύπα] από όπου περνά ο γήινος άξονας.
Στους Πέρσες ήταν το Ihlilagji, το Μυροβάλανον ή καρπός της
χουρμαδιάς, εκτός από τα κοινά με τη Μεγάλη Άρκτο Heft Rengh, Heft Averengh ή Hafturengh, διευκρινιζόμενα από το Kihin (= μικρή). Ο Γερμανός ανατολιστής Peter Jensen έβλεπε στη Μικρή Άρκτο τη Λεοπάρδαλη των Βαβυλωνίων, έμβλημα του σκότους, όπως το σκότος συμβόλιζε και στην Αίγυπτο ως το Τσακάλι του θεού Σηθ. Οι Κινέζοι την ονόμαζαν Peih Sing.Οι αρχαίοι Σκανδιναβοί την αποκαλούσαν «το μικρότερο άρμα» ή Θρόνο του Θωρ, και οι απόγονοί τους στη σημερινή Δανία και Ισλανδία ακόμα τη λένε Litli Vagn, Μικρό Κάρο. Ο Δάντης αποκαλούσε τους 7 αστέρες της Cornu, όνομα κοινό και στους αμέσως επόμενους αιώνες, όπως φαίνεται και από το τρίτο γράμμα του Αμέριγκο Βεσπούτσι που ονομάζει τη Μικρή Άρκτο Elcorno. Παρόμοια, ήταν η Bocina (= σάλπιγγα) των Ισπανών βοσκών και Bogina (= βόας) των Ιταλών ναυτικών. Οι Αλφόνσειοι Πίνακες δίνουν την ονομασία Alruc(c)aba με αποτέλεσμα τη σύνθετη λέξη Dubherukabah που δίνει ο Ριτσιόλι.Ο Καίσιος παρομοίασε τη Μικρή Άρκτο με το άρμα που στάλθηκε από τον Ιωσήφ να φέρει τον πατέρα του στην Αίγυπτο, με το άρμα που μετέφερε τον Προφήτη Ηλία στους ουρανούς και με την αρκούδα που σκότωσε ο Δαβίδ. Το συνηθέστερο λαϊκό όνομα έως σήμερα στις ΗΠΑ για τον αστερισμό είναι Little Dipper (=μικρή κουτάλα).
[από το σχετικό λήμμα της Wikipedia]