13.11.11

Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΝ [1] και ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ


ΘΕΜΕΛΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ
[9.11.1938 / Πριν 73 μόλις χρόνια στη ναζιστική Γερμανία]

«Η νύχτα των σπασμένων κρυστάλλων» το 1938 στη ναζιστική Γερμανία, διαθέτει πάντα ένα ισχυρό συμβολισμό καθώς αποτέλεσε την αρχή του Ολοκαυτώματος. Ένας αποκρουστικός μηχανισμός από ανθρώπινα κτήνη και δολοφόνους του κοινού ποινικού δικαίου, συμπίλημα επίσημων θεσμών και παρακράτους που δεν είχε καμιά απολύτως σχέση με τον ευρωπαϊκό Πολιτισμό, αλλά εξέφραζε με τον πιο ακραίο τρόπο τη βαρβαρότητα του όχλου και την κυριαρχία των ενστίκτων του πάνω στο εποικοδόμημα της ηθικής δηλαδή της ευρύτερης πολιτικής και πολιτισμικής ανοχής και αντοχής της εποχής (που είχε κλονιστεί ανεπανόρθωτα από τη χιτλερική πανούκλα) , κατάφερε σε μια βραδιά να διαλύσει τα πάντα και να προδιαγράψει με ακρίβεια όλα όσα φρικτά θα επακολουθούσαν στη συνέχεια. Η κορύφωση του ήταν το στρατόπεδο εξόντωσης στο Άουσβιτς (βλ. αρχιτεκτονικό σχέδιο από το μουσείο του ολοκαυτώματος Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ).  

Το αρχιτεκτονικό σχέδιο της κόλασης / Στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς ,Αρχείο Μουσείου Yad Vashem, Ιερουσαλήμ
Σε ολόκληρη τη χώρα, χιλιάδες συναγωγές κάηκαν, αναρίθμητες περιουσίες Εβραίων και κοιμητήρια καταστράφηκαν, 200 άνθρωποι δολοφονήθηκαν με μόνη αιτία τη φυλετική τους καταγωγή, χιλιάδες άλλοι συνελήφθησαν και στάλθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης. Δεν υπάρχει άλλη αντίστοιχη περίπτωση στην ευρωπαϊκή ιστορική εμπειρία του 20ου αιώνα που να παρουσιάζει τέτοια ομοιότητα με τα τραγικά γεγονότα μιας πολύ παλιότερης περιόδου κατά τη διάρκεια των αιματηρών θρησκευτικών πολέμων στη Γαλλία, που έχει μείνει στη μνήμη ως «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» [24/08/1572].  

Στη ναζιστική Γερμανία του 1938, ο ζόφος είχε παγιωθεί. Η δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν ήδη παρελθόν αρκετά χρόνια και ένας ολόκληρος λαός περιέβαλε με εκδηλώσεις λατρείας τις πιο εγκληματικές ηγετικές φιγούρες που γέννησε η Ιστορία.  Ο διαρκής φόβος που επέβαλε η ιδεολογική τρομοκρατία του καθεστώτος είχε καταφέρει να κτίσει με συστηματικό τρόπο, στη διάρκεια μιας πενταετίας όλα εκείνα τα ρατσιστικά ανακλαστικά που ήταν ικανά να πυροδοτήσουν τις πιο ακραίες προσωπικές και πολιτικές πρακτικές. Η παρουσία του Κακού είχε καταστεί κοινότοπη και ήταν απλωμένη παντού. Οι  άνθρωποι δεν κρίνονταν ως καλοί ή κακοί. Δεν ήταν καλύτεροι ή χειρότεροι από άλλους. Είχαν καταστεί οργανικό μέρος μιας κατάστασης από την οποία ήταν αδύνατο να ξεφύγουν. Το Κακό ήταν πια ΚΟΙΝΟΤΟΠΟ.  Η Χάνα Άρεντ στο σχετικό πόνημά της «Η κοινοτοπία του Κακού»[2] ανέλυσε με οξυδερκή τρόπο και διεισδυτικότητα, όλες τις παραμέτρους που αποτέλεσαν τον καμβά πάνω στον οποίο υφάνθηκε αυτός ο ιστορικός μετασχηματισμός των συλλογικών προτύπων και των ατομικών στάσεων σε μια χώρα όπως τη Γερμανία.

Το 1879, στο «Κομμουνιστικό μανιφέστο»[3] ο Κάρολος Μάρξ, έγραφε στην εισαγωγή πως «…ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη Γερμανία. Το φάντασμα του κομμουνισμού…» Χρειάστηκε να περάσουν 60 χρόνια μόλις, να γυρίσει ο αιώνας , να γίνει ο α΄ παγκόσμιος πόλεμος , να καταρρεύσει η Δημοκρατία της Βαϊμάρης, να δολοφονηθεί η Ρόζα Λούξεμπουργκ και να αναρριχηθούν οι ναζί στην εξουσία το 1933, για να αποδειχτεί περίτρανα πως οι προβλέψεις του Μαρξ είχαν παταγωδώς διαψευστεί…H Eυρώπη πλήρωσε μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο ένα βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και καταστροφές. Αδίστακτοι γερμανοί εγκληματίες φορώντας μαύρες στολές παραλλαγής με νεκροκεφαλές, με τα ουδέτερα παραπλανητικά ονόματα Βέρμαχτ, Γκεστάπο, Ες-ες, Λουφτβάφε,  εξαπέλυσαν για 5 χρόνια μια πρωτοφανή επίθεση και την ίδια την κόλαση εναντίον του ανθρώπινου είδους και του Πολιτισμού και κατέστησαν με τις πράξεις τους, την ιταμότητα και τα κυνικά τους εγκλήματα, την ίδια την ποίηση περιττή. Ο Γερμανός φιλόσοφος Τιοντόρ Αντόρνο είχε γράψει μετά τον πόλεμο πως η εμπειρία των  στρατοπέδων συγκέντρωσης έκανε την ποίηση μετά το Άουσβιτς να μοιάζει με βαρβαρική υπόθεση. Εκατομμύρια άνθρωποι δολοφονήθηκαν με βάναυσο τρόπο πριν από 70 μόλις χρόνια και σήμερα φαίνεται πως ορισμένοι θέλουν να καταδικάσουν αυτή την εμπειρία στο έρεβος της λήθης.

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς χωρίς να παραλείψει κάτι σημαντικό από την εμπειρία του Κόσμου και του Τόπου; Tις εκτελέσεις αθώων και αμάχων, τον αφανισμό πόλεων και χωριών, τις εκατόμβες της Βιάννου, του Διστόμου και των Καλαβρύτων ή τα δανεικά κι αγύριστα του υποχρεωτικού δανείου της κατοχής προς τους κατακτητές Γερμανούς που αρνήθηκαν μέχρι τώρα -επί 60 χρόνια μετά τον πόλεμο και 20 μετά τη γερμανική ενοποίηση- επιδεικτικά να επιστρέψουν το παραμικρό ποσό, που με αντικειμενικές εκτιμήσεις [4] φαίνεται πως πλησιάζει το ύψος του συνολικού σημερινού ελληνικού χρέους. Η Ελλάδα χρηματοδότησε με τους ελάχιστους πόρους που διέθετε τότε στα αποθεματικά της, όλες τις τυχοδιωκτικές πολεμικές επιχειρήσεις των ναζί στη Μέση Ανατολή, αλλά σήμερα καλείται να πληρώσει κι από πάνω για μια καταστροφή του Τόπου που ξεκίνησε στη διάρκεια της κατοχής και συνεχίστηκε με την προκλητική αδιαφορία του πολιτικού συστήματος όλα τα μεταπολεμικά χρόνια, με ελάχιστες και χλιαρές εξαιρέσεις. Οι δυνάμεις του άξονα, κατάφεραν να κλέψουν όλο το απόθεμα και τον πλούτο των αντιπάλων τους στη διάρκεια του πολέμου με κάθε θεμιτό και αθέμιτο τρόπο, καταστρέφοντας τις παραγωγικές και κοινωνικές τους υποδομές[5] και καταδικάζοντας τους λαούς που αντιστάθηκαν στη στέρηση και τον αφανισμό. Είναι δυνατό όλα αυτά να έχουν ξεχαστεί σήμερα;  Αν οι προηγούμενες κυβερνήσεις του τόπου τα έκαναν γαργάρα η νέα κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας» λέτε να έχει την τόλμη να τα θέσει σε συζήτηση; Διαφορετικά τι νόημα έχει να δεχόμαστε τους ταπεινωτικούς αφορισμούς για τους τεμπέληδες του νότου, που ρήμαξαν όμως βεβαιωμένα οι απάνθρωποι και βάρβαροι βόρειοι που τώρα έχουν καταφέρει να επιβάλουν μέσω των υπερεθνικών μηχανισμών του κεφαλαίου τις προτιμήσεις τους και τους προσανατολισμούς τους σε όλους τους υπόλοιπους;

O ευρωπαϊκός διαφωτισμός αποτέλεσε κάποτε την αφετηρία της κοινωνικής και πολιτικής απελευθέρωσης. Σταδιακά όμως μετά το 19ο αιώνα, με το μετασχηματισμό των παραγωγικών δομών και το πέρασμα στη νέα εποχή που αξιοποίησε την ένταση του κεφαλαίου και πρόσφατα της τεχνολογικής υπεροχής οι περισσότερο παραδοσιακές κοινωνίες που εξακολούθησαν να βασίζονται κυρίως στην ένταση της εργατικής δύναμης, σταδιακά έγιναν ουραγοί και υποχρεώθηκαν να βασιστούν μόνο σε εκείνα που τους προσέφερε η φύση και οι περιορισμένοι δημογραφικά δυναμική τους. Η Ελλάδα απέκτησε υπόσταση σύγχρονου κράτους μόλις πριν από 180 χρόνια και οι δημοκρατικοί της θεσμοί δοκιμάστηκαν ποικιλοτρόπως όλα αυτά τα χρόνια. Έζησε διαδοχικούς πολέμους τα τελευταία 110 χρόνια και σε ορισμένες περιπτώσεις οδυνηρές έριδες και εμφυλίους που επιβάρυναν τη θέση της στο συνολικό ευρωπαϊκό καταμερισμό. Αντιστάθηκε με κάθε τρόπο σε κατακτητές και γνώρισε φοβερές καταστροφές από τη ναζιστική λαίλαπα, χωρίς να καταφέρει με αξιόπιστο τρόπο να αποκτήσει ποτέ μια εγχώρια αστική τάξη[6] με αυτογνωσία, επίγνωση της ταυτότητάς της στο διεθνές περιβάλλον και διατεθειμένη να οραματιστεί, να σχεδιάσει, να προγραμματίσει και να υλοποιήσει ένα «εθνικό σχέδιο» για την προκοπή και την εξέλιξη του Τόπου μας. Το αποτέλεσμα βιώνεται συλλογικά απ΄ όλους μας σήμερα, σε μια φάση που τείνουν οι πολιτικοί θεσμοί σε εθνικό επίπεδο να υποκατασταθούν απολύτως από υπερεθνικούς σχηματισμούς του χρήματος που δεν δίνουν λογαριασμό σε κανένα.

Οι μονοδιάστατοι προσανατολισμοί της απληστίας των ελίτ και της απόλυτης μετατροπής των δομών της Ευρώπης σε ποσοτικά μόνο μεγέθη μετρήσιμα με αριθμούς και αποδόσεις του κεφαλαίου και κυρίως με τη μετατροπή τους σε έρμαια των περίφημων αγορών –δηλαδή των καιροσκόπων και κερδοσκόπων ιδιωτών- έχουν πια παγιωθεί και έχουν εξαπολύσει τη χειρότερη επίθεση που έχει βιώσει ο κόσμος ιστορικά από καταβολής παραγωγικών και κοινωνικών θεσμών. Δεν έχουν πια λόγο οι κυβερνήσεις και η Κοινωνία των Πολιτών αλλά το Δ.Ν.Τ, η Ε.Κ.Τ., οι επενδυτικές εταιρείες όλων των ρίσκων, οι  τράπεζες και οι τοκογλύφοι που λειτουργούν ως αυτόνομοι μηχανισμοί συγκέντρωσης του κεφαλαίου που αναδιανέμεται με στρατηγικό τρόπο στα χέρια των λίγων, οι εταιρείες αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας που λειτουργούν ως καταλύτες για τον προγραμματικό σχεδιασμό όλων των πράξεων αναδιανομής σε βάρος των πολλών που υλοποιούν με προθυμία «πολιτικές» κυβερνήσεις και ανδρείκελα της υψηλής χρηματοπιστωτικής διπλωματίας.

Σταδιακά και σε ελάχιστο χρόνο το παραδοσιακό 20%-80% που γνωρίσαμε τα τελευταία 40 χρόνια (οι 2 στους 10 να κατέχουν τα 8 από τα 10 μέρη των κάθε είδους πόρων) άρχισε σταδιακά μα μεταλλάσσεται χειρότερα από εφιαλτικό Άλιεν…Το 1% σε λίγο θα έχει το 99% των κάθε είδους διαθέσιμων πηγών, πλούτου, κεφαλαίου, πόρων και η συντριπτική πλειοψηφία του 99% το αντίστοιχο θηριώδες ποσοστό του 1%! Τόσο καλά και τόσο δίκαια. Ούτε στους πιο ακραίους υπολογισμούς τους οι ακόμη και σήμερα απολογητές ενός συστήματος που έχει πια αρχίσει να καταρρέει, μπορούσαν να φανταστούν πως το σύστημα της νεοφιλελεύθερης προσέγγισης θα μπορούσε να αποδώσει τόσα πολλά σε τόσο λίγους…’Ισως όμως αυτό να είναι και το στάδιο της τελικής του εξαφάνισης…

Κλείνω αυτή την ανάρτηση αφύπνισης της ιστορικής μνήμης και υπομνηματισμού της εικόνας του κόσμου μας,  με ένα εξαιρετικό στίχο του φετινού νομπελίστα Σουηδού ποιητή Τόμας Τρανστρέμερ. Μπορεί να λέει πολύ περισσότερα για τη σημερινή κατάσταση απ΄όσα οι σκέψεις που κατέθεσα εγώ παραπάνω.

Ονειρεύτηκα ότι επισκέφτηκα ένα νοσοκομείο.
Δεν υπήρχε προσωπικό. Ήταν όλοι ασθενείς.

Ο νοών νοείτω...

Οdyss. 13.11.2011
     
     
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1/ Ο όρος Kristallnacht (Κρίσταλναχτ, που σημαίνει στα γερμανικά η «Νύχτα των Κρυστάλλων»), επίσης Reichskristallnacht (Ράιχσκρισταλναχτ, κατά λέξη, «Αυτοκρατορική Νύχτα των Κρυστάλλων»), Pogromnacht (Πογκρόμναχτ, δηλαδή η «Νύχτα του Πογκρόμ»), περιγράφει το μαζικό πανεθνικό πογκρόμ στη Γερμανία και στην Αυστρία τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου 1938. Ο στόχος ήταν οι Εβραίοι πολίτες όλης της χώρας και αποτέλεσε την απαρχή του Ολοκαυτώματος

[παρακάτω αποσπάσματα από τη Wikipedia]

Kristallnacht: Η νύχτα που έσπασαν τα κρύσταλλα

Η δολοφονία του Φομ Ρατ λειτούργησε ως άλλοθι για την έναρξη βιαιοπραγιών κατά των Εβραίων κατοίκων σε ολόκληρη τη Γερμανία. Υπήρχε η πρόθεση να φανεί η επίθεση αυτή σαν αυθόρμητη αντίδραση, αλλά, στην πραγματικότητα, είχε ενορχηστρωθεί από τις γερμανικές αρχές και, ειδικότερα, από τον Ράινχαρντ Χάιντριχ (Reinhard Heydrich). Η κυβέρνηση αξιοποίησε, εκτός από τα επίσημα κρατικά μέσα, κυρίως την οργάνωση του Ναζιστικού κόμματος, για να οργανώσει και να υλοποιήσει τις ταραχές.
Το πογκρόμ που ακολούθησε είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν ζημιές και, σε πολλές περιπτώσεις, να καταστραφούν, 1.574συναγωγές (σχεδόν όλες όσες υπήρχαν στη Γερμανία, οι περισσότερες καταστράφηκαν από εμπρησμό), πολλά εβραϊκά κοιμητήρια, πάνω από 7.000 καταστήματα και 29 πολυκαταστήματα που ανήκαν σε Εβραίους. Κάποιοι Εβραίοι ξυλοκοπήθηκαν έως θανάτου, ενώ άλλοι εξαναγκάζονταν να παρακολουθούν.
Περισσότεροι από 30.000 άρρενες Εβραίοι συνελήφθησαν και στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης· κατά κύριο λόγο στο Νταχάου, στο Μπούχενβαλντ και στο Ζάξενχαουζεν. Η μεταχείριση στα στρατόπεδα ήταν κτηνώδης, αλλά οι περισσότεροι αφέθηκαν ελεύθεροι κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών μηνών, υπό τον όρο ότι θα εγκατέλειπαν τη Γερμανία.
Ο ακριβής αριθμός των Γερμανών Εβραίων που θανατώθηκαν δεν έχει προσδιοριστεί, αλλά υπολογίζεται ότι κυμαίνεται μεταξύ 36 και 200 περίπου ατόμων για τις δύο ημέρες που διήρκεσαν οι αναταραχές. Ο ευρύτερα αποδεκτός αριθμός νεκρών κατά τη διάρκεια των ταραχών είναι 91 άτομα. Υπολογίζοντας και τους θανάτους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, περίπου 2.000 ως 2.500 ήταν οι νεκροί που μπορούν να αποδοθούν στο πογκρόμ της «Νύχτας των Κρυστάλλων». Επίσης, μικρός αριθμός Γερμανών θανατώθηκαν κατά τις ταραχές της Νύχτας των Κρυστάλλων, καθώς τους θεώρησαν, κατά λάθος, Εβραίους.
Τα γεγονότα στην Αυστρία δεν ήταν λιγότερο φρικτά και οι περισσότερες από τις 94 συναγωγές και τόποι προσευχής της Βιέννης υπέστησαν μερική ή ολική καταστροφή. Τα θύματα υπέστησαν κάθε είδους ταπεινώσεις, περιλαμβανομένου του εξαναγκασμού να σφουγγαρίζουν ενόσω τους υπέβαλαν σε μαρτύρια οι συμπολίτες τους Αυστριακοί, κάποιοι από τους οποίους ήταν προηγουμένως φίλοι και γείτονές τους.
2/ Χάνα Άρεντ: Ο  Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ - Μια έκθεση για την κοινοτοπία του κακού, Eκδόσεις Νησίδες, 2009
3/ Κ. Μaρξ- Φ. Έγκελς: Το κομμουνιστικό μανιφέστο, Γερμανική έκδοση  1867.
4/ Η μαύρη βίβλος της Κατοχής: Κείμενο εθνικής επιτροπής με το Μ. Γλέζο κ.α., Αθήνα 2004 , Έκδοση Νομ. Αυτοδ. Αθήνας
5/ Κων. Δοξιάδη: Οι Θυσίες της Ελλάδας κατά το δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο. Έκθεση της Ελλάδας προς τη γενική συνέλευση των Εθνών το 1947.
6/ Παναγ. Κονδύλης: Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας – Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία, Εκδόσεις Θεμέλιο, 2011.