21.1.10

ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ

Από την Κρήτη, «νησί και θεριό που κοίτεται στη θάλασσα»,
στιβαρό τοπίο της Μεσογείου και τόπο [δια]πολιτισμού,
χιλιόχρονη μήτρα υποδοχής και συνύπαρξης ανθρώπων και
ιστορικών εμπειριών, χώρο συνάψεων όλων των σύγχρονων ρευμάτων
αλλά και ανάδυσης του νοήματος της λεβεντιάς, με το διανοητικό αλλά
και το φυσικό της κυματισμό να περιτρέχει «τ΄ακρογιάλια του Ομήρου»
σαν ζωοποιός δόνηση κάθε νεωτερικού και δημιουργικού παλμού,
αναφορά συμβολικών πτήσεων της νιότης στο καινούριο αλλά και
επικαιρικό πεδίο αναζητήσεων και συναντήσεων με ένα ανοικτό βλέμμα
για τον «άλλο»,το διαφορετικό ,τον ξένο και τον Κόσμο,

ΝΑ ΕΝΑΝΤΙΩΘΟΥΜΕ ΣΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΦΟΒΙΚΟΤΗΤΑ!



Οι Πολίτες με μνήμη και ιδιαίτερα στην Κρήτη και τα Χανιά πρέπει να σταθούν αποφασιστικά απέναντι στην «κοινοτοπία του κακού» που και στις μέρες μας για μια ακόμη φορά φαίνεται να εξαπλώνεται και να χαρακτηρίζει τις διαθέσεις και τις ενέργειες κάποιων που απέχουν πολύ από οποιαδήποτε δημόσια και δημοκρατική συζήτηση. Προβλήματα στις ανθρώπινες σχέσεις πάντα υπάρχουν και οξύνονται ιδιαίτερα σε περιόδους με αυξημένη «ρητορεία και γεγονότα κρίσης» αλλά αυτό σε καμιά περίπτωση δεν δικαιολογεί αποκρουστικές συμπεριφορές από ορισμένους που με πολύ εύκολο τρόπο δείχνουν να εστιάζουν τις ενέργειές τους σε εκείνους που δοκιμάστηκαν ιστορικά με τις πιο ακραίες «λύσεις».

Αναφέρομαι βέβαια στο -δεύτερο σε λίγες μέρες -εμπρησμό της συναγωγής των Χανίων, μιας πόλης με σημαντική θέση και επιρροή στη μεγαλόνησο και ιδιαίτερα στο χώρο της αρχιτεκτονικής κοινότητας λόγω της παρουσίας του ΚΑΜ (Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου).Αυτό το γεγονός δεν είναι μεμονωμένο καθώς αθροίζεται σε μια σειρά από ακραίες ρατσιστικές επιθέσεις και καταστροφές που έχουν συμβεί το τελευταίο τρίμηνο στην πόλη με στόχο μετανάστες ή ανθρώπους που υπερασπίζονται την κοινή μας αξιοπρέπεια.

Είναι ανατριχιαστικό να θυμηθεί κανείς πως τον Ιανουάριο του 1942 στη σύσκεψη για την «τελική λύση» από τους 15 ναζί που συμμετείχαν οι 12 είχαν διδακτορικές περγαμηνές αλλά αυτό δεν τους απέτρεψε από την οργάνωση της μεγαλύτερης γενοκτονίας της Ιστορίας, του ολοκαυτώματος των Εβραίων. Είναι παράλληλα θλιβερό λίγες μέρες πριν τις 27 Ιανουαρίου, ημέρα παγκόσμιας ιστορικής μνήμης αυτού του αποτρόπαιου εγκλήματος, να υπάρχουν στην ανοικτή και –κατά τη γνώμη μου ανεκτική- κοινωνία της Κρήτης άνθρωποι που μας ντροπιάζουν όλους έχοντας ως αφετηρία τους αντισημιτικές ιδέες και αγνοώντας επιδεικτικά την πλατιά δημοκρατική παράδοση της τοπικής εμπειρίας.

Ο Τιοντόρ Αντόρνο έγραψε πως μετά το Άουσβιτς η ποίηση δεν έχει κανένα περιεχόμενο. Κι όμως ακόμη και στην έσχατη εκείνη ώρα που κυριαρχούσε ο ζόφος, άνθρωποι σαν τον Πάουλ Τσέλαν στάθηκαν όρθιοι πίνοντας το «μαύρο γάλα της αυγής» και διασώζοντας τις ηθικές αντιστάσεις του ανθρώπου με το Λόγο που μόνος αυτός «…μπορεί ακόμη καθημερινά να επαναθεμελιώνει ηθικά τον κόσμο μας…» όπως με εξαιρετικό τρόπο διατύπωσε σε παλιότερη τοποθέτησή της η καθηγήτρια κοινωνιολογίας , σημαντική διανοούμενη και φωνή της εποχής μας Τζούλια Κρίστεβα.

Ο Βάλτερ Μπένζαμιν πρόλαβε πριν αυτοχειριαστεί κυνηγημένος από τους ναζί διώκτες του να γράψει –προφητικά- πως «…η γνώση μπορεί να γίνει επικίνδυνη όταν δεν υπηρετεί ένα επαναστατικό σκοπό και τον άνθρωπο…» και εγώ θα πρόσθετα πως η ανοχή και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα υπήρξαν πάντα τα πιο σημαντικά γνωρίσματα που διέκριναν τις ανθρώπινες κοινότητες που δημιούργησαν πολιτισμό και κοινές αξίες ικανές να μας κινητοποιούν μέχρι σήμερα.

Ο Μάνος Χατζιδάκις το 1993 σε άρθρο του στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, χαρακτήρισε το ρατσισμό «...τέρας που όταν δεν μας ενοχλεί αρχίζουμε να του μοιάζουμε…».Και οι Κρητικοί δεν τον ξεχνούν ποτέ…

Να εναντιωθούμε λοιπόν στο φόβο που καλλιεργούν εκείνοι που θέλουν να επιβάλουν τη λήθη και αντιστρατεύονται τις αρχές της συνύπαρξης και κυρίως να εκφράσουμε με αποφασιστικότητα την επιμονή μας για την υπεράσπιση ενός κοινού βίου που δεν κατατάσσει τους συμπολίτες μας με βάση καταγωγές, προτιμήσεις, ιδέες ,πεποιθήσεις και ιδιαίτερους προσανατολισμούς αλλά έχει πάντα αναφορά μόνο στις κοινές ανθρώπινες αξίες και την πιο βαθιά τους κατανόηση και συνείδηση…

Οdyss, 21.01.2010

ΨΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΧΑΝΙΩΝ* ( ΙΑΝ. 2010)

Τον Ιανουάριο του 2010 δύο φορές (μία στις 5 Ιανουαρίου και μία στις 16) η Συναγωγή των Χανίων έγινε στόχος εμπρηστών. Καθώς τα αποτελέσματα της πρώτης φοράς δεν ήταν θεαματικά, επανήλθαν κατορθώνοντας να κάψουν συνολικά 2.500 παλιά και σπάνια βιβλία, μέρος του αρχείου και πολύτιμα αντικείμενα. Την πρώτη φορά είχαν ήδη καεί η ξύλινη οροφή, το πάτωμα, η εσωτερική σκάλα. Τώρα όσα αντικείμενα διεσώθησαν μεταφέρθηκαν αλλού και η κατεστραμμένη Συναγωγή έκλεισε. Η Συναγωγή των Χανίων είναι το μοναδικό ίχνος εβραϊκής παρουσίας στην Κρήτη μετά από 2.400 χρόνια εβραϊκής ζωής σ’ αυτό το νησί. Το 1999 ολοκληρώθηκε η αναστήλωσή της και άρχισε να λειτουργεί ως επισκέψιμο μνημείο πολιτισμού, κόσμημα αρχαιολογικό, αρχιτεκτονικό και συγχρόνως τόπος μνήμης για τους 265 Εβραίους των Χανίων που εκτοπίστηκαν από τους ναζί με πλοίο που βυθίστηκε. Η Συναγωγή αυτή, σε μια πόλη δίχως κοινότητα, μιλούσε για το παρελθόν και αποτελούσε έναν ανοιχτό χώρο συνεύρεσης επισκεπτών και ερευνητών με την πλούσια βιβλιοθήκη και το αρχείο της. Εμείς, ιστορικοί, κοινωνικοί επιστήμονες και όσοι άλλοι συμμετέχουμε στην «Συνάντηση Κοινωνικής Ιστορίας για τη Δεκαετία του ’40», θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνες αυτές τις ενέργειες, δείγματα ανόδου μιας επιθετικής ακροδεξιάς, ρατσιστικής, αντισημιτικής και ξενόφοβης. Oι επιθέσεις αυτές, που τον τελευταίο καιρό πολλαπλασιάζονται στην Ελλάδα, είναι πολύ ανησυχητικό σημάδι και απαιτούν εγρήγορση. Καταγγέλλουμε τις ναζιστικής έμπνευσης κινήσεις, που συμβαίνουν λίγες ημέρες πριν την Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Δηλώνουμε επίσης τη συμπαράστασή μας στην ολιγομελή ομάδα εθελοντών που κρατούσε ανοιχτή τη Συναγωγή με προσωπικό μόχθο.

*Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κυριακή 17 Ιανoυαρίου 2010
Συνάντηση Κοινωνικής Ιστορίας για την Δεκαετία του 1940

Links:
http://www.petitiononline.com/chasynag/