18.9.08

ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΣΤΑΘΕΛΑΚΟΣ : ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΤΟ ΦΩΣ !

Πως το «πρόσωπο» ενός 17χρονου παραολυμπιονίκη στο Πεκίνο
μετατρέπεται από την εσωτερική του λάμψη σε «καταρράκτη φωτός»
που διαλύει τα ερεβώδη «προσωπεία» της θλιβερής ρητορείας
της επικαιρότητας, ανασύροντας από τη μνήμη και
ένα μοναδικό πίνακα του Hieronymus Bosch (1450-1516)



φωτο. : εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16.09.2008 (THE ASSOCIATED PRESS)

Στις 16 Σεπτεμβρίου 2008,οι περισσότερες ελληνικές και μερικές ξένες εφημερίδες είχαν στις σελίδες τους εκτός από τη συνήθη ειδησεογραφία με τις γνωστές φιγούρες που κυριαρχούν εδώ και διεθνώς, την αθλητική είδηση για τις τελευταίες επιτυχίες των Ελλήνων αθλητών στους παραολυμπιακούς αγώνες που τελειώνουν αυτές τις μέρες στο Πεκίνο. Η φωτογραφία του 17χρονου Πασχάλη Σταθελάκου να εκδηλώνει τη χαρά του για το χρυσό μετάλλιο στη σφαιροβολία (κατηγορία F40) με νέο παγκόσμιο ρεκόρ, τυλιγμένος με την ελληνική σημαία, ήταν για μένα μια φωτεινή στιγμή που ήρθε σαν αστραπή να διαλύσει την ατέλειωτη και θλιβερή παρέλαση από πόζες και στιγμιότυπα της ειδησεογραφίας των τελευταίων ημερών, που μόνο μια διαρκή μελαγχολία μπορούν να προκαλέσουν.

'Ενα νεαρό παιδί από τη Φθιώτιδα γη ,που δεν μπορεί να δει με τα αδύναμά του μάτια αυτά που συμβαίνουν γύρω ,κρατώντας μπροστά του μια ελληνική σημαία, μεταμορφώνει με τη δύναμη που τον εφοδιάζει η πιο δυνατή εσωτερική του όραση η ψυχή του, το ύφασμα-σύμβολο ενός Τόπου, μιας πατρίδας, μιας ανθρώπινης κοινότητας, σε ένδυμα, ζεστή αποσκευή και θωπευτικό άγγιγμα της βαθύτερης -καταστατικής - ανθρώπινής του ιδιότητας που αντιστέκεται και παλεύει κι είναι αυτή που τον οδήγησε με μόχθο πολύ και σε μια κορυφαία διάκριση. Την τιμή του αυτή ,την ίδια στιγμή τη μοιράζεται μ΄εμας, διανέμοντας μέσα από την εικόνα του που έκανε το γύρο του κόσμου ένα μικρό μερίδιο χαράς σε όλους και κυρίως στους ανθρώπους με αναπηρίες που διεκδικούν όπως όλοι, την ευφορία της συμμετοχής και το βίωμα της επιτυχίας. Το πρόσωπό του αποπνέει μια εκπληκτική ηρεμία και εκπέμπει μια σαγήνη που μόνο στις μεγάλες απεικονίσεις της ζωγραφικής των μεγάλων δασκάλων δημιουργών και των πιο σπουδαίων αγιογράφων μπορεί να ανακαλύψει κανείς.
Γύρω του όλα έχουν γίνει φως παραμερίζοντας στη λεπταίσθητη, ευγενική του παρουσία που έρχεται να κατακλύσει την εικόνα και να ξεπεράσει, μετά το αγωνιστικό ρεκόρ, και τον κομπασμό του σταδίου που ανυψώνεται γύρω του σαν -κομψή αρχιτεκτονικά -αλλά τεράστια υπερτεχνολογική χοάνη ,γεμάτη από το πλήθος που έχει την τάση να προτιμά τα θεάματα και να προσπερνά –κατά κανόνα-την αληθινή ουσία.

Hieronymus Bosch: "Ο Χριστός αίρων το Σταυρό", 1490
Mουσείο Καλών Τεχνών, Ghent, Bέλγιο

Στον πίνακα του H.Bosch, «O Xριστός αίρων το Σταυρό»(1490), η φοβερή κουστωδία τεράτων που συνοδεύει τον Ναζωραίο που οδηγείται στο Γολγοθά ,συναθροίζει ένα αποκρουστικό "τοπίο" υπάρξεων από τις οποίες έχει αφαιρεθεί κάθε ίχνος ανθρώπινης μετοχής στην εικόνα που περιγράφει την ανθρώπινη κατάσταση. Το μόνο πρόσωπο, που με τη στωικότητα και το μειλίχιο ύφος του ,έχει απομείνει για να θυμίζει πως αυτός ο χορός συντίθεται από χαρακτηριστικά ανθρώπινου δέματος είναι ο διαπομπευόμενος Χριστός. Είναι ακριβώς αυτό το γεγονός που μέσα σ΄αυτή την ανατριχιαστική εικονογραφία υποδηλώνει πως αυτή η πομπή ήταν προδιαγεγραμμένο να υπάρξει καθώς δεν φαίνεται πως θα μπορούσε ο,τιδήποτε άλλο να συμβεί. Είναι ακριβώς η πορεία προς το μαρτύριο που θα φέρει στο τέλος τον εξαγνισμό και θα καταλύσει την αποκρουστική όψη αυτής της τερατώδους μεταμόρφωσης, πριν χαθούν οριστικά τα πάντα.

Με μιαν αντίστοιχη διάθεση, παρατηρώντας και συγκρίνοντας τις εικόνες των «προσωπείων» της φθοράς και –ενίοτε-του τρόμου που κυριαρχούν στην παρέλαση της καθημερινής μας συνθήκης σε όλα τα μήκη και πλάτη ενός παγκόσμιου πια χωριού, είδα στην εφημερίδα εκείνης της μέρας στη φωτογραφία του Πασχάλη Σταθελάκου, να αναπέμπεται και να δοξολογείται με συγκλονιστικό τρόπο όλη η αξία και ο σπαραγμός συνάμα της ανθρώπινης ύπαρξης με τις ανέγγιχτες –σχεδόν – τρυφερές ιδιότητες ενός ανθρώπινου «προσώπου» που αρνείται να υποκύψει,και ξεπερνώντας την προκατάληψη και τις ελλείψεις της σωματικής αρτιμέλειας μετατρέπεται σε ύμνο της πιο βαθιάς και ευαίσθητης βιωματικής εμπειρίας, της επιθυμίας για συμμετοχή και του δικαιώματος να υπάρχουμε και να συνυπάρχουμε με τις ιδιαιτερότητές μας . Η παρουσία μας έτσι μπορεί να μετατρέπει κάθε προσωπικό ή συλλογικό γεγονός σε γιορτή και κοινό βίωμα και να ανυψώνεται με μοναδικό τρόπο στην κορυφή της πιο ανεπιτήδευτης και συγκλονιστικής μας πλευράς, της ανθρώπινης. Αυτή είναι η μόνη που μπορεί να καταυγάσει σαν καταρράκτης φωτός, σαν τη μορφή του Πασχάλη, το έρεβος και την κόλαση που μας περιβάλλει από την πρώιμη ώρα της ύπαρξής μας και να τονώσει τις καθημερινές αυτονόητες προσδοκίες μας για μια καλύτερη συνθήκη ζωής, σε ένα πιο δίκαιο κόσμο.
Πασχάλη σ΄ευχαριστώ που μοιράζεσαι μαζί μας το δυνατό φως
που η δική σου ψυχή με τον τρόπο της μπορεί να ακτινοβολήσει…

Οdyss 18.09.2008