[Countryside 35X45 / Eξοχή 35Χ45]
_Ecofilms 2010_
_Ρόδος _ 22 - 27.06.2010_
_αναμνήσεις από το μέλλον_ **
[ΣΤΗ ΛΟΥΚΙΑ (ΡΙΚΑΚΗ) ,ΤΟ ΝΙΚΟ (ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ) ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΠΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙ_ΣΤΟ ΔΗΜΗΤΡΗ ΙΝΔΑΡΕ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΣΤΟ ΖΟΥΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΒΙΩΜΑ_ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ (ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ, ΚΙΝ. ΛΕΣΧΗ, ΚΟΙΝΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ] ΠΟΥ ΜΑΣ ΥΠΟΔΕΧΘΗΚΕ ΚΑΙ ΜΑΣ ΓΟΗΤΕΥΣΕ ΠΑΛΙ_ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΧΗ ΝΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΣΤΕΓΑΖΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ]
Kινηματογράφος με ψυχή απ΄όλο τον κόσμο, για δέκατη συνεχή χρονιά στο φεστιβάλ οικολογικού κινηματογράφου (και όχι μόνο), σε μια ανοικτή συνάντηση δημιουργών και ανήσυχων πολιτών που εξακολουθούν να πιστεύουν πως η τέχνη κατέχει το μοναδικό τρόπο να φωτίζει την αλήθεια και να μας θέτει ζητήματα επαναπροσδιορισμού και έγερσης από το βαθύ λήθαργο της απτόητης (?) καταναλωτικής και «θεαματικής» μας συνθήκης…
Κινηματογράφος της αφύπνισης λοιπόν, σε ένα κόσμο που φαίνεται να αναζητά όσο περνούν τα χρόνια ,με αγωνιώδη τρόπο, νέες αφηγήσεις …Η “θεολογία της αγοράς” και οι χμερ του σημερινού μονοδιάστατου οικονομικού και καταναλωτικού καταναγκασμού αποδεικνύονται βαρύγδουπα ανεπαρκείς για να κατανοήσουν αλλά κυρίως για να αλλάξουν τους όρους της κοινής μας συμβίωσης και δεν ανταποκρίνονται στοιχειωδώς πια ούτε στις πραγματικές μας ανάγκες αλλά ούτε και στο αίτημα για τη διαμόρφωση μιας κοινής ηθικής στάσης απέναντι στις προτεραιότητες της ίδιας της ύπαρξης…
Ο κοινός μας βίος και η συνύπαρξη δεν είναι μόνο όσα συμβαίνουν, εξελίσσονται και φαίνονται σήμερα αλλά θα μπορούσαν να είναι και αρθρωμένα γύρω από ένα άλλο πεδίο προσλήψεων, εγχειρημάτων και εμπειριών…Με λίγα λόγια (για να θυμηθώ και τον Κορνήλιο Καστοριάδη), χρειαζόμαστε επειγόντως τη συγκρότηση ή αν προτιμάτε την αποκατάσταση ενός άλλου κοινωνικού και πολιτικού «φαντασιακού»…Η Ιστορία και η μνήμη περιέχουν πληθώρα αναφορών…
Η εμπειρία μου αυτή τη χρονιά από το φεστιβάλ Ecofilms 2010 –όπου συμμετείχα και ως μέλος της κριτικής επιτροπής ταινιών μεσαίου μήκους μαζί με το Δημήτρη Ινδαρέ και το Χρήστο Ζούρα- ήταν ένα γεγονός που εμπλούτισε θεαματικά τις προσλήψεις μου πάνω στον τρόπο που η κινηματογραφική γλώσσα, με όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις που τη συνοδεύουν τα τελευταία χρόνια, έχει καταφέρει να αντιστέκεται και να μετασχηματίζει σε ντοκουμέντο τις όψεις ενός κόσμου που αλλάζει με γοργούς ρυθμούς και μας υποχρεώνει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση.
Το φεστιβάλ αυτό ξεκίνησε πριν από 10 χρόνια με πυρήνα αναφοράς τα προβλήματα του περιβάλλοντος και τις οπτικές που αναπτύσσονται σ΄ όλο τον κόσμο πάνω στα μεγάλα ζητήματα που σχετίζονται με την εξέλιξη και την προστασία του. Σταδιακά κατάφερε να ενσωματώσει στο πρόγραμμά του αναζητήσεις και τεκμηριώσεις που διατρέχουν όλες τις περιοχές της κοινωνικής και της πολιτικής διαπραγμάτευσης και να μετατραπεί σε ένα τόπο συνάντησης όλων των ρευμάτων σκέψης , των ιδεών, της οραματικής οπτικής που υπάρχει σήμερα σε όλο τον πλανήτη και μπορούν να διατυπώνονται μέσα από τη ματιά και την κάμερα ενός ανήσυχου πνεύματος, που όπως φαίνεται εξακολουθεί να υπάρχει στην εποχή μας -ευτυχώς- παντού. Δημιουργοί από την Ινδία, τον Καναδά, την Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Ιταλία, τις ΗΠΑ, το Ιράν, τη Ρωσία κ.α. μ΄ ένα ανοικτό βλέμμα σ΄ όλες τις μεγάλες πολιτικές και ηθικές εκκρεμότητες της εποχής μας , με μοναδικό τους εργαλείο το σινεμά αλλά εξοπλισμένοι κυρίως με μια συνείδηση ουμανιστική, καταγράφουν, αφηγούνται, τεκμηριώνουν, προβάλλουν, φωτίζουν, αποκαλύπτουν, δηλώνουν με όλες τις τεχνικές της κινηματογραφικής γλώσσας και διαρκή ευαισθησία και αφυπνιστική διάθεση θα παρατηρούσα εδώ, όλα εκείνα που αξίζουν, έχουν ουσία και μπορούν να αποτελέσουν αιτίες για μια θετική μας κινητοποίηση και αντίδραση σε όσα μας επιβάλλονται πολλές φορές ή για όλα εκείνα που η άγνοιά μας μπορεί να είναι και επικίνδυνη.
Ένα σινεμά βαθιά πολιτικό με ιδέες, προθέσεις, πρόγραμμα και θέσεις στις πιο πολλές περιπτώσεις, ένα πολύπλευρο εργαλείο στην υπηρεσία της νέας εξέγερσης των συνειδήσεων που απαιτεί η επικαιρική μας συνθήκη και οι προτεραιότητες της εποχής μας. Οι θεατές, το κοινό , οι άνθρωποι που αγαπούν τον κινηματογράφο και έχουν ενεργή στάση ευθύνης απέναντι στον κοινό μας βίο, δεν αρκούνται μόνο στην απόλαυση της προβολής μιας ταινίας αλλά οργανώνουν με ένα πιο σύνθετο τρόπο την αναζήτησή τους για ένα κόσμο που ξέρει να διατυπώνει και να αρθρώνει τα ζητήματα που αναφέρονται στο σπαραγμό της ίδιας της ύπαρξης και στην ανάγκη της «εσωτερικής» της εννόησης… Γιατί μόνο έτσι μπορεί να περιγραφεί η κατάδυση στην ιερότητα της φυσικής ιεραρχίας που συστηματικά υπονομεύουμε παντού…Εμείς και η φύση, οι πολλές κοινότητες και οι πόλεις του κόσμου που δεν συμβαδίζουν όλες βέβαια στον ίδιο ρυθμό, οι σχέσεις και οι αξίες των προσώπων και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η κατανάλωση των φυσικών και των ανθρώπινων πόρων που σταδιακά εξαντλούνται, οι νέες παραγωγικές και κοινωνικές συνθήκες και η απληστία και η εκμετάλλευση, οι φιλόδοξες πολεοδομικές αναζητήσεις της εξουσίας στις αναπτυγμένες χώρες της δύσης αλλά και η σπουδαία αρχιτεκτονική του ανθρώπινου μέτρου στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις αναδυόμενες αστικές τους συγκεντρώσεις, η αναζήτηση της ελπίδας και η προοπτική ενός άλλου καλύτερου κόσμου που είναι εφικτός, η ευαίσθητη ματιά πάνω στον έρωτα και την τέχνη που μπορούν να μας δίνουν φτερά και να μας παρηγορούν…Όλα αυτά σε ένα φεστιβάλ, όπου έγιναν φέτος 113 προβολές, ανοίγοντας πάλι διάπλατα ένα παράθυρο σε μια εναλλακτική όψη των πραγμάτων και του Κόσμου…Η μεγάλη τέχνη του σινεμά, ο κινηματογράφος της τεκμηρίωσης μπορεί πραγματικά να «…θέτει εν έργω την α-λήθεια των όντων…» (Μάρτιν Χάιντεγγερ) ή με τη χρήση του λόγου και του ορθού λόγου –απέναντι στον ανορθολογισμό και τις δογματικές του στοιχειώσεις- «…να επαναθεμελιώνει κάθε μέρα ηθικά τον κόσμο μας…» (Τζούλια Κρίστεβα)…
Οdyss, 04.07.2010
*/ Ο τίτλος (στα ρωσικά) της ταινίας που κρίναμε ως καλύτερη για να τιμηθεί με το πρώτο βραβείο ταινιών μεσαίου μήκους. Είναι σκηνοθετημένη από τον Εβγκένι Σόλομιν και προσφέρεται υποτιτλισμένη στα αγγλικά στο http://www.vimeo.com/. Εκτενέστερο σημείωμα της τριμελούς επιτροπής κρίσης (Ο.Σγουρός/Δημ.Ινδαρές/Χρ.Ζούρας),μπορεί κανείς να διαβάσει στο παράρτημα, αμέσως παρακάτω.
**/Τίτλος δανεισμένος από το γνωστό βιβλίο του ‘Εριχ Φον Ντένικεν, που αναφέρεται στην ερμηνεία των ιχνών των αρχαίων πολιτισμών μέσα από τη δική του οπτική περί παρουσίας στο απώτερο παρελθόν εξωγήινων πολιτισμών στη Γη.Μου φάνηκε ιδιαίτερα κατάλληλος για να περιγράψει όσα είδα στο φεστιβάλ της Ρόδου, και θεωρώ πως έχουν σχέση με το μέλλον ή έρχονται ίσως από εκεί, ελπίζω πάντα με θετικό τρόπο.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
[Το κείμενο της κριτικής επιτροπής των ταινιών μεσαίου μήκους (Οδυσσέας Σγουρός/Δημήτρης Ινδαρές/ Χρήστος Ζούρας) για τις τρεις επιλογές (α΄και β΄βραβείο και τιμητική μνεία) που έκανε.]
ΕCOFILMS 2010
ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΕΣΑΙΟΥ ΜΗΚΟΥΣ / 26.06.2010
1. Α΄ ΒΡΑΒΕΙΟ
Глубинка 35 на 45/ Countryside 35X45 / Eξοχή 35Χ45
Mια μεγάλη χώρα την εποχή της μετάβασης στη μετασοβιετική πραγματικότητα. Οι φωτογραφίες για τα νέα διαβατήρια που πρέπει να αντακαταστήσουν τα παλιά, αφορμή για την εξαιρετικού βάθους κατάδυση στις πολλαπλές συνάψεις μιας σιβηριανής πόλης με κέντρο βάρους την ανθρώπινη φυσική παρουσία. Η αποκατάσταση των πρωτογενών παραγωγικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής αγροτικού χαρακτήρα, η ανάδειξη των κοινωνικών δεσμών που δεν κατάφερε να καταλύσει ο χρόνος, η εκ νέου αναζήτηση του θρησκευτικού συναισθήματος, η υπόγεια αυτοσαρκαστική ενδοσκόπηση των απλών καθημερινών ανθρώπων, ο τρυφερός σχεδόν φωτογράφος που καταδύεται από την επιφάνεια των προσώπων στο βάθος ενός υπαρξιακού υποστρώματος ακατάλυτου από τις δονήσεις των γεγονότων και του χρόνου, αποτελούν την εξωτερική ανάγνωση μιας στιβαρής σεναριακής δομής με ολοφάνερα ανθρωποκεντρικό πρόσημο. Η επιλογή της ασπρόμαυρης εικόνας και οι χειρισμοί του φακού επιτρέπουν στο δημιουργό να δημιουργήσει με αφαιρέσεις όλη εκείνη την τοιχογραφία που αναδεικνύει την ουσία της ανθρώπινης παρουσίας και αναζητεί τις αισθητηριακές καταγραφές που εμπλουτίζουν καρέ καρέ τον ουσιώδη μετασχηματισμό που συντελείται στην κοινή τους καθημερινή συνθήκη επιχειρώντας να προσεγγίσει με διακριτικότητα το υπόβαθρο των -έτσι κι αλλιώς -αχανών εσωτερικών ορίων της ύπαρξης. Η διαπραγμάτευση των όρων ενός θεμελιώδους μετασχηματισμού με την ευφυή αξιοποίηση όλων των μεγάλων αφηγήσεων της κινηματογραφικής γλώσσας, ικανής να φωτίζει μέσα από την εστίαση στο βυθό του προσώπου ,όλες τις νέες κοινωνικές, ηθικές και πολιτικές προτεραιότητες μιας άλλης εποχής. 2. Β' ΒΡΑΒΕΙΟ
The latent city / Η λανθάνουσα πόλη / Ινδία / σκην. Κrishnendu Bose / 57΄
Οι νέες αναδυόμενες μητροπόλεις του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπως το Νέο Δελχί, αποτελούν τους νέους τόπους που ενσωματώνουν σε μια ριζικά διαφορετική αστική πραγματικότητα όλους τους μύθους που διατρέχουν τα φυσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα που τις συγκρότησαν. Ο αφανισμός των φυσικών πόρων και της ροής του νερού, η εγκατάλειψη του αγροτικού χώρου και η εξαφάνιση της πανίδας και των φυτών και των δέντρων, η ολοκληρωτική εναντίωση της νέας πολεοδομικής μεγέθυνσης στα μεγέθη και τις κλίμακες μιας κληρονομημένης παράδοσης που ήξερε να συνομιλεί με το πνεύμα του τόπου και να διαμορφώνει ισορροπίες με πυρήνα την ανθρώπινη παρουσία τείνουν να παραχωρήσουν τη θέση τους σε ένα νέο αστικό πολιτισμό που όσο περνά ο καιρός περιορίζει τις αναφορές του στην τοπικότητα και την πολιτισμική ιδιαιτερότητα που τη διαπερνά και αποκτά ωσμώσεις κενές περιεχομένου με ένα κοσμοπολιτισμό ανίκανο να κινητοποιήσει με θετικό τρόπο τις ανθρώπινες κοινότητες στην αναζήτηση μιας καλύτερης κοινής συνθήκης για όλους. Ο ρόλος της Τέχνης όταν καταφέρνει να διατυπώνει με διακριτό τρόπο το όραμα μιας άλλης κατανόησης του τοπίου και των τόπων μπορεί να αποβεί όπως καταγράφεται στην ταινία λυτρωτικός. Δυνατές εικαστικές και καταστασιακές προσεγγίσεις που διαθέτουν πολυσημία και αναζητήσεις σε ένα πλούσιο απόθεμα ερεθισμάτων που διατηρεί ακόμη η πόλη και οι πολύπλευρες ιστορικές της συνάψεις αναδεικνύουν με γοητευτικό τρόπο τη δύναμη μιας δημιουργικής κατάθεσης που επιχειρεί με διαδραστικό τρόπο να καταστήσει τους κατοίκους μιας χαοτικής μεγαλούπολης σε υπάρξεις που μπορούν να ονειρεύονται πως ένας κόσμος καλύτερος είναι εφικτός, ακόμη και μέσα από καλλιτεχνικές χειρονομίες που δεν διαρκούν αλλά έχουν τη δύναμη να επαναθεμελιώνουν ηθικά την τοπική πραγματικότητα μέσα από τη δημιουργική έκφραση που έχει κέντρο τον άνθρωπο.3. ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Pretend not to see me/ Kαναδάς/ σκην. Katherine Knight/ 48΄
Μια καλλιτέχνης αποφασίζει να εγκαταλείψει μια σπουδαία καριέρα στην πόλη και να εγκατασταθεί σε ένα απλό σπίτι στην εξοχή κοντά στη φυσική ιεραρχία που εξακολουθεί πάντα να διαμορφώνει το περιβάλλον μιας διαφορετικής κατοίκησης και να υποδέχεται γενναιόδωρα όσους καταφέρνουν να επιχειρήσουν αυτή την επιστροφή. Ο χώρος του σπιτιού, δοχείο ζωής και κέντρο ενός προσωπικού σύμπαντος όπου φυλάσσονται σχολαστικά όλα τα δεδομένα της προσωπικής αλλά και της συλλογικής μνήμης, γίνεται το όχημα για την πραγματοποίηση ενός ολιστικού βιωματικού εγχειρήματος που καταφέρνει να εντάξει στα πεπερασμένα γεωμετρικά του όρια την απόπειρα εννόησης και συσσωμάτωσης ενός προσωπικού οράματος για την ύπαρξη και τον κόσμο. Η αποκατάσταση μιας νέας εσωτερικής τάξης στα δωμάτια, τις αποθήκες και τις αυλές ενός σπιτιού που συνομιλεί με το τοπίο και την ίδια ώρα διαμορφώνει το προσωπικό κέλυφος μιας βαθιάς μεταμόρφωσης που αναζητεί με όλους τους τρόπους την ταύτιση της επιθυμίας με την ασφάλεια που σχηματοποιεί η ιδέα του προσωπικού χώρου, αποτελεί ευκαιρία για μια ολόφρεσκη κινηματογραφική γραφή που καταφέρνει τελικά να μετασχηματίσει το προσωπικό όραμα ενός ανθρώπου σε πρελούδιο μιας νέας κοσμικής τάξης που με διαρκή τρόπο αναζητεί ο άνθρωπος μέσα στο σπαραγμό της ύπαρξης. Το εφήμερο και το διηνεκές με εργαλείο την καλλιτεχνική έκφραση που κατορθώνει «…να θέτει εν έργω την α-λήθεια των όντων..» κατά τη χαϊντεγγεριανή διατύπωση.-
Τα μέλη
Χρήστος Ζούρας
Δημήτρης Ινδαρές
Οδυσσέας Σγουρός
links:
