23.7.11

LUCIAN FREUD_88 # πρώτο μέρος

Lucian Freud, Aυτοπροσωπογραφία, 1985
            [1922-2011] # ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΜΙΑΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΔΙΕΡΩΤΗΣΗΣ


Lucian Freud, Ξανθό κoρίτσι σε κρεβάτι, 1985
Lucian Freud: Πορτραίτο της Ελισάβετ Β', 2001

Lucian Freud, Bιοτεχνία στο Βόρειο Λονδίνο,1962
Φωτογραφία του Lucian Freud στο εργαστήριο του

Διαβάζοντας χτες στις ξένες εφημερίδες στο διαδίκτυο τα εκτενή αφιερώματα για ένα σπουδαίο καλλιτέχνη που πέρασε και αυτός την Αχερουσία, ζήλεψα μερικές φορές για την έγνοια και τη φροντίδα που δείχνουν μερικές σπουδαίες στήλες του τύπου για να ενημερώσουν όσο γίνεται πιο σφαιρικά ,όχι αναγκαστικά αυτούς που ασχολούνται ,αλλά το σύνολο των αναγνωστών τους.

Ο Λούσιαν Φρόιντ (1923-2011), ήταν εγγονός ενός διάσημου παππού βέβαια (του πατέρα της ψυχανάλυσης Ζίγκμουντ Φρόιντ) αλλά σε καμιά περίπτωση δεν ήταν αυτός ο λόγος που τον γνωρίσαμε. Υπήρξε ένας σπουδαίος τεχνίτης της ζωγραφικής με δυνατή εσωτερική όραση και οξύ βλέμμα που του επέτρεψε να δημιουργήσει στη διάρκεια μιας πολυκύμαντης και διαρκούς καλλιτεχνικής διερώτησης, ένα σπουδαίο έργο, με σημαίνουσα θέση στην παγκόσμιο ζωγραφικό απόθεμα. Ο Λούσιαν κατάφερε να μετασχηματίσει την προσωπική του ενδοσκοπική αυτο-εικονογράφηση σε οικουμενικό όραμα, δείχνοντας με ένα παραστατικό και ωμό ρεαλισμό με πόσο ανησυχαστικό τρόπο μπορεί να αναδυθεί  για να παρουσιαστεί η άδηλη αλλά ουσιώδης εσωτερική συνθήκη των πραγμάτων.

Ο Λούσιαν Φρόιντ δεν ήταν ένας πλάστης ωραίων και καλοδουλεμένων εικόνων. Ποτέ δεν το θέλησε, ακόμη και στα πρώιμα στάδια της έμπνευσής του, τότε που ο φαινομενικά ήρεμος φορμαλισμός της αναμφίβολης εικονοκλαστικής του διάθεσης -με έντονη ροπή στις διατυπώσεις ενός καινοφανούς φαντασιακού με επίκεντρο την ανθρώπινη παρουσία- φαινόταν να διατηρεί ακόμη μια εξωτερική επίπλαστη ηρεμία που σε πολλές περιπτώσεις αναζητεί το κοινό. Αυτό αποδείχτηκε στη συνέχεια καθώς ο καλλιτέχνης μεγάλωνε και μεταμόρφωνε με σπαρακτικό τρόπο την αρχική του ήρεμη ματιέρα σε μια ριζοσπαστική έκρηξη χρωμάτων και υλικού που έμοιαζε σιγά σιγά να παραμερίζει τη σχέση της ζωγραφικής του με την ομορφιά και να εγκαθιστά στο κέντρο του δημιουργικού του ριζοσπαστικού ιζήματος, μια δυνατή κραυγή βαθιάς οικουμενικής αφοσίωσης που αρνιόταν επίμονα να διαχωρίσει τα πράγματα από την εσωτερική τους ουσία.

Έτσι την ώρα που ο Λούσιαν Φρόιντ, ζωγραφίζει το προσωπικό του πορτραίτο, αφήνοντας να αναδυθεί στην επιφάνεια των πραγμάτων η μαγματώδης εικόνα του ενίοτε διαταραγμένου αλλά οπωσδήποτε αμφίθυμου και δυσερμήνευτου εσωτερικού μας κόσμου ή ακυρώνει με οριστικό τρόπο τα γλυκερά πορτραίτα της εξουσιαστικής κάστας που συνεχίζει να εκπροσωπεί στο κυρίαρχο φαντασιακό η προσωπογραφία της βασίλισσας (που συναντά κανείς από τα τουριστικά ενθύμια και τα γραμματόσημα ίσαμε τις έγκυρες σελίδες συντηρητικών αλλά και αηδιαστικών εντύπων του τύπου) ουσιαστικά απεγκαθιστά από το βάθος της συνείδησης και ρευστοποιεί όλη την ψευδή εικόνα που συγκροτεί τις μύχιες και απωθημένες θεωρήσεις μας για το όραμα του κόσμου και λειτουργεί ανατρεπτικά και αποδομητικά προτείνοντας την ανάδυση μιας ριζοσπαστικής ενατένισης που προέρχεται από το απροσπέλαστο βάθος της ύπαρξής μας. 

Οι διευθετήσεις και οι κατατάξεις κάθε είδους, στο έργο του Λούσιαν Φρόιντ υπονομεύονται στον καμβά με τα αιχμηρά και φλογοβόλα πινέλα του προσωπικού του εργαστηρίου που διατρυπά και ανατέμνει τα πάντα, λειτουργώντας με την ακρίβεια χειρουργικού εργαλείου και μάλιστα τις περισσότερες φορές χωρίς αναισθητικό. Η ζωγραφική για το μεγάλο αυτό οραματιστή δεν είναι μια παιδική χαρά με εικόνες και κυρίως δεν μπορεί να έχει σχέση με την ηλιθιότητα των καταναλωτικών μας στερεοτύπων. Εδώ το μόνο νήμα που υπάρχει ακόμη για να μας συνδέει με τη μυστική μας διαδρομή προς μια ουσιώδη σχέση με το όλο γεγονός της αλήθειας είναι η ανεπιτήδευτη και εντατική μέχρι τα όρια διατύπωση της πασιφανούς και τραβηγμένης στα άκρα ανθρώπινης σωματικής και διανοητικής συνθήκης που μόνη εκείνη μπορεί να μαρτυρεί και να σχηματοποιεί ταυτόχρονα, το αγωνιώδες και πολύπλοκο αφήγημα του βίου και του εκτοπίσματος των προσώπων και των γεγονότων που τα καθιστούν ενεργά υποκείμενα, στο κέντρο του δικού μας ενδιαφέροντος.       

Ο Λούσιαν Φρόιντ ήταν ένας προικισμένος προφήτης, όπως όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί. Πλασμένος κυριολεκτικά και γεννημένος στο ίδιο το "βιολογικό εργαστήρι" του Ζίγκμουντ Φρόιντ υπήρξε ένας διαρκής και εικονοκλάστης ιχνευτής της απροκάληπτης και αμείλικτης ενίοτε όψης του ανθρώπινου ενδιαιτήματος και της ανεκδήλωτης ωμότητας των πραγμάτων. Η μεγάλη του Τέχνη πραγματικά «…θέτει εν έργω την α-λήθεια των όντων» όπως έγραψε ο τιτανικός διανοητής και φιλόσοφος Μάρτιν Χάιντεγγερ...

Odyss, 23.07.2011