ΧΑΪΚΕ PÖHLMANN-ΠΟΘΟΥ*

Συνέχειες και ασυνέχειες
σε μια αυτοβιογραφική εικονογραφία
με φόντο τη "σκοτεινή λάμψη" της ποίησης

Η αέναη κυοφορία και τα υφάδια
ενός δημιουργικού τοκετού

Δεν είναι πάντα αναγκαίο να ενσαρκώνεται το αληθινό˙
είναι ήδη αρκετό όταν αυτό περιφέρεται πνευματικά και προκαλεί αρμονία…
Goethe

ΜΟΥΣΙΚΗ
Μουσική: ίσως των αγαλμάτων ανάσα, των εικόνων σιωπή.
Γλώσσα, όπου οι γλώσσες τελειώνουν, χρόνος,
που, πάνω σ` αφανισμένες καρδιές, κάθετος στέκει.
Συναίσθημα, μα γιατί;
Ω εσύ του συναισθήματος μεταμόρφωση, - αλλά σε τι;
Σε τοπίο ήχων.
Ω εσύ, ξένη: Μουσική! Της καρδιάς μας το άπειρο μεγαλώνεις.
Τα βάθη μας είσαι, που μας διώχνουν,
ξεπερνώντας μας - ,
ιερέ χωρισμέ: όταν μας περιβάλλουν τα βάθη μας,
σαν γυμνασμένοι ορίζοντες,
σαν άλλες πλευρές του ανέμου,
αγνές, γιγάντιες, ακατοίκητες.

Ράινερ Μαρία Ρίλκε

Από την τελευταία της ατομική έκθεση το καλοκαίρι του 2006 στη Δημοτική Πινακοθήκη Αγίου Νικολάου, η Χάικε φαίνεται να έχει διανύσει μια πολύ μεγάλη διαδρομή…Η μαθητεία της πρώιμης περιήγησης στα υλικά με τους συνεχείς μετασχηματισμούς της γραμμής και της μορφής σε σχόλια μιας ατομικής αποτίμησης αρχίζει σταθερά να μετατρέπεται σε μια τεράστια αφηγηματική εικονογραφία που εισάγει οριστικά τη διάθεση μιας αυτοβιογραφικής περιγραφής, διαμορφώνοντας τοπία έτοιμα να υποδεχτούν μια –χωρίς όρια- διαδραστική αφύπνιση.

Το όχημα για αυτή τη θεμελιακή μετάθεση της ουσίας της δημιουργικής της γραφής από τα ίχνη του καμβά και την υλική υπόσταση των πραγμάτων στην αγωνιώδη περιδιάβαση στα εσωτερικά τοπία μιας υπαρξιακής ενδοσκόπησης τα παραχωρεί ή καλύτερα τα δανείζει με το μοναδικό της τρόπο η ποίηση και ο σπαρακτικός ποιητικός τόπος του Ράινερ Μαρία Ρίλκε. Όμως εδώ βρίσκεται μόνο η λεκτική αφετηρία και οι στίχοι που επαναθεμελιώνουν ηθικά την προτίμηση του καλλιτέχνη. Η τεράστια εικονογραφία του καθαρού συναισθήματος καταχωρίζεται με ένα τρόπο μοναδικό μέσα στις αποθέσεις και τα ρινίσματα μιας λεπταίσθητης συναρμογής των σχεδόν δυσδιάκριτων ορίων που σαν ξέφτια και ρέλια μοιάζουν να ξεφεύγουν από τα περατά άκρα του καμβά και του σχήματος. Υλικά και κλωστές και κρόσια, άλλοτε παρμένα από την αφήγηση μιας ραφής και πολλές φορές μοιάζοντας με τις οργανικές –σχεδόν ζωντανές- αποφύσεις ενός πλάσματος που κατοικεί στους υφάλους της φαντασίας έρχονται να συνταιριάξουν τις ετερόκλητες απολήξεις τους και να δημιουργήσουν μια αδιαίρετη ενότητα που μοιάζει τόσο ευάλωτη όσο τα βιομορφικά πλοκάμια μιας κατασκευής που είναι εκτεθειμένη σε μια αδιόρατη περιδίνηση και φαντάζει να κινείται από τη δόνηση που προκαλεί ακόμη και η παραμικρή μετατόπιση του αισθητού κόσμου αλλά και κάθε συναισθηματική του –αδιόρατη- σχεδόν κρυπτική διαταραχή.

Το μαύρο βελούδο ,υλικό ακριβό στα χέρια ενός τεχνίτη της ραφής, σχηματοποιείται σε τετράγωνο που πλέει μέσα σε ένα κατά κανόνα λευκό φόντο. Όταν ο Καζιμίρ Μάλεβιτς το 1913 εξέθετε το «μαύρο τετράγωνο σε λευκό φόντο» επιχειρώντας να απελευθερώσει την τέχνη από τα δεσμά της αντικειμενικότητας οι κριτικοί και το κοινό αναστέναζαν λέγοντας πως « ...ό,τι αγαπήσαμε χάθηκε και βρισκόμαστε σε μια έρημο που δεν έχει να μας δείξει τίποτα πια…» .Κι όμως ήταν αυτή η έρημος που επιζητούσε ο σουπρεματισμός του καλλιτέχνη για να ανακαλύψει με ένα νέο τρόπο την τέχνη του καθαρού συναισθήματος που είχε τόσο θολώσει στο διάβα του χρόνου από την απίστευτη συσσώρευση των«πραγμάτων» και τη διαρκή φλυαρία των καλλιτεχνικών κομπασμών.

Η ευκολία και η τακτοποίηση μέσα στα όρια ενός ουδέτερου φόντου δεν επαρκεί για να χωρέσει την κυοφορία της δημιουργικής κατάθεσης της Χάικε. Τα μαύρα μπλε τετράγωνα βελούδα διαμορφώνουν ένα στερέωμα από σκοτεινή ύλη που είναι έτοιμη να φιλοξενήσει σαν άλλο νεφέλωμα το τοπίο μέσα στο οποίο μπορούν να βρούν τη θέση τους οι αστερισμοί και οι εκρηκτικοί χυμοί της πάλης των στοιχειών της ύπαρξης με την καλλιτεχνική τους μετάφραση. Η ποίηση και ο πυρετικός σχεδόν εναγκαλισμός του ερωτικού πάθους των σωμάτων με την ερεβώδη όψη της μαύρης καταβύθισης στο φυσικό τέλος των όντων που χαρακτηρίζει το σπαραγμό της θνητότητας έρχεται μέσα στο έργο να ντυθεί με το ζεστό υφασμάτινο ντύμα του σάκου που κυοφορεί και προστατεύει την ύπαρξη από τις απειλές και τη σκληρότητα του αμείλικτου κόσμου της λογικής που επιβάλλει την πρωτοκαθεδρία της στο συναίσθημα. Ο τοκετός μπορεί να είναι κατά κανόνα επώδυνος αλλά διαθέτει πάντα το συμβολισμό μιας απελευθέρωσης ή μιας ανασύστασης που καταφέρνει να ξεπερνά τον τραγικό χαρακτήρα της εφήμερης ανθρώπινης κατάστασης και μεταμορφώνεται σε αίτημα μιας καθημερινής προσωπικής αναγέννησης.

Η αναζήτηση μιας αδιαμεσολάβητης καλλιτεχνικής και βιωματικής αλήθειας είναι στην τέχνη της Χάικε μια συνεχής διαδικασία μεταβάσεων που με συνέχειες και ασυνέχειες προσπαθεί να ανακαλύψει τις στάσεις και τις πυκνώσεις ενός προσωπικού ενδιάμεσου χώρου που μοιάζει να είναι γεμάτος από τα υλικά μιας διαρκούς διερώτησης. Ο ποιητικός λόγος διάμεσος κι αυτός και διαμεσολαβητής στη διατύπωση ενός σχεδόν μυστικού προσωπικού οράματος αγκαλιάζει με άδηλο τρόπο τις μικρές και τις πιο ευδιάκριτες ριπές του δημιουργικού της πάθους και τις μετασχηματίζει όχι σε ευδιάκριτα ίχνη του μολυβιού ή του πινέλου αλλά σε μικρές μουσικές σουίτες που σιγοψιθυρίζουν τις κλίμακες μιας προσωπικής κρυφής συμφωνίας. Η αρμονία είναι μια υπόθεση της εσωτερικής συνθήκης που υπάρχει κτισμένη στο βάθος της ύπαρξης καθώς η όψη των φανομένων σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να διαθέτει τη σκληρότητα που έχει κι ο ίδιος ο κόσμος μας. Τα παιχνίδια του μυαλού είναι εκείνα που μπορούν να δώσουν ένα άλλο περιεχόμενο στους όρους της καλλιτεχνικής αναζήτησης και να οδηγήσουν τελικά εκεί που υπάρχει η α-λήθεια των όντων που κατά τη διατύπωση του Μάρτιν Χάιντεγκερ αποτελεί την ουσιώδη και καταστατική συμβολή της τέχνης στο σπαρακτικό ταξίδι της ύπαρξης...

Οδυσσέας Ν. Σγουρός
Αρχιτέκτονας/Σεπτ.2008

*Έκθεση από 22.09.08 - 10.10.08 στην Αrt Gallery L-S

στο ξενοδ. PORTO ELOUNDA MARE στην Ελούντα

HEIKE PÖHLMANN - POTHOU*
Continuity and discontinuity in autobiographical imagery
with the dark luster of poetry in the background

The perpetual gestation and unfolding of a creative delivery
It is not always necessary that truth should be embodied;
enough if it hover, spirit-like, around us and produce harmony
Goethe

MUSIC
Music: probably the breath of statues,
the silence of images. Language , where languages end
, time stands erect,
upon extinct hearts.
Feelings, but why?; Oh, you, sentiment’s transformation,-but into what?
Into a landscape of sounds..
Oh, you, stranger: Music!! You expand our heart’s infinity.
You are our depth,
which pushes us away,
overcoming us - , sacred saparation : when our
depths surround us, like trained horizons, like other
sides of the wind,
pure,
gigantic,
uninhabited.
Rainer Maria Rilke

Since her last individual exhibition which was held in the summer of 2006 in the Municipal Art Gallery of Agios Nikolaos, Heike has made a long journey….Lessons gained from her early exploration of materials with the constant transformations in line and form and comments of her own personal evaluation gradually transforms itself into a huge narrative imagery with an autobiographical predisposition, creating landscapes ready to welcome – without limits- an interactive awakening.
The medium for this fundamental displacement of the essence of her creative writing from the canvass to the journey through the internal landscapes of an existential exploration is in its unique way the poetry and poetic space of Rainer Maria Rilke. This is only the lexical beginning and verses which morally re-establish the artist’s preferences. The enormous imagery of the clear sentiment deposits itself uniquely within the delicate assembly of almost indistinguishable boundaries which is like fraying material escaping the constraints of the canvass and shape. Materials, threads and tassels, some times taken from the story of a sewing and others resembling organic-almost alive-creations of a creature inhabiting the depths of imagination come together to match their heterogeneous conclusions and to create an indivisible entity seeming as fragile as the biomorphic tentacles of a construction exposed to an invisible spinning and seemingly moving from the vibration caused by the smallest movement in the real world and by every sentimental – invisible-almost cryptic disturbance.
Black velvet, an expensive material in the hands of a sewing master, takes the form of a square floating in a mostly white background. When Kazimir Malevich exhibited in 1913 the ‘black square in a white background’, he was attempting to release art from the constraints of objectivity, critics and audience alike sighed and said that… ‘everything we loved has been lost and we find ourselves before a desert which has nothing to show us anymore..’. And yet it was this desert that the artist’s suprematism seeked so as to discover clear sentiment in art in a new way which had become murky over the years from the imcredible accumulation of ‘things’ in a constant barrage of artistic endeavours.
The ease and order within a neutral background is insufficient to contain the delivery of Heike’s artistic endeavour. The black-blue velvet squares form a sky of dark matter ready to welcome the landscape in which constellations and other explosive forces will find their place in the battle of the elements of existence with their artistic interpretation. Poetry and the almost feverish embrace of the erotic passion of bodies with the dark appearance of a black plunge into the natural end of beings, characteristic of mortality come together within the artwork to be dressed in a warm cloth resembling the sac of mortality impregnated with and protecting existence from the threats and harshness of a ruthless world of reason imposing its primacy on sentiment. Giving birth is by rule painful but it also symbolizes liberation or a recomposition transcending the tragic nature of human’s ephemeral condition and transforms itself into a need for daily personal rebirth.
The search for a direct artistic and experiential truth is in Heike’s work a continuous process of transition which with continuity and discontinuity attempts to discover the thickenings of an intermediate space which seems full of materials of a constant query. Poetry also acts as a mediator in the expression of an almost secret personal vision hesitantly embracing the small and most distinct flares of her creative passion and transforms them not into pencil traces or brushstrokes but into small musical suites whispering scales of a personal secret symphony. The harmony is an internal affair of the agreement existing in the depths of existence as the appearance of phenomena in many cases can exhibit the same harshness as our world. The games the mind plays are what can give a new context to the conditions of her personal quest and can finally lead to the truth of beings which according to Martin Heidegger constitutes the essential contribution of art on the heart-wrenching journey of existence…

Odysseas N. Sgouros
Architect /Sept.2008

* Exhibition from 22.09.08-10.10.08 ,Art gallery L-S,Porto Elounda Mare Hotel,Elounda

HEIKE PÖHLMANN-POTHOU *
Unregelmaessigkeiten in der Regelmaessigkeit
eines autobiografischen Werkes
mit dunklen Glanz von Poesie als Hintergrund

Die andauerne Entwicklung und das Ergebnis
einer schopferischen Geburt

Es ist nicht immer noetig, das Wahre zu verkoerpern,
es genuegt, wenn es uns geistig umgibt und Harmonie erzeugt.
Goethe

An die Musik
Musik: Atem der Statuen, Vielleicht:
Stille der Bilder. Du Sprache wo Sprachen
enden. Du Zeit,
die senkrecht steht auf der Richtung
vergangener Herzen.
Gefuehle zu wem? O du der Gefuehle
Wandlung in was? - : in hoerbare Landschaft.
Du Fremde: Musik. Du uns entwachsener
Herzraum. Innigstes unser,
das, uns ubersteigend, hinausdraengt,-
heiliger Abschied:
da uns das Innre umsteht als geuebteste Ferne, als andre
Seite der Luft:
rein,
riesig,
nicht mehr bewohnbar.

Rainer Maria Rilke

Seit ihrer letzten Einzelausstellung im Sommer 2006 in der staedtischen Pinakothek Agios Nikolaos hat Heike offensichtlich eine weite Strecke zurueckgelegt. Nach ihrer Lehrzeit mit der anfaenglichen Suche nach Materialien sowie die staendige Veraenderung der Linien und Formen ihrer Arbeiten die nun beginnen, zusammen mit den Kommentaren ihrer persoenlichen Einschaetzung, eine endgueltige Bereitschaft zu einer autobiografischen Beschreibung einzuleiten. Bereit, Landschaften zu formen, die ein grenzenloses, drastisches Erwachen erwarten.


Als Gefaehrt fuer diese fundamentale Verrueckung der Substanz ihres Schaffens, von den Spuren der Leinwand und der materiellen Zusammensetzung der Dinge bis zum intensiven Umherschweifen in den inneren Landschaften einer existenziellen Suche, dient die Poesie und das anruehrende dichterische Werk Rainer Maria Rilkes, das sie uebernimmt oder besser, sich auf ihre einzigartige Weise ausleiht. Jedochbefindet sich hier nur der „lektische“ Ausgangspunkt und die Zeilen einer ethischen Neufundamentalisierung fuer ihre eingene kuenstlerische Ausdrucksweise. Die ausdrucksstarken Abbildungen reiner Gefuehlswelt, werden auf einzigartige Art und Weise in ihrem feinfuehligen Zusammenspiel, zwischen beinahe schwer erkennbaren Grenzen, die an ausgefranste Saeume erinnern und aus der Begrenzung der Leinwand und der Form hervortreten, dokumentiert. Materialien, Faeden und Fransen, aus einer erzaehlenden Naht, aehneln oft organischen, fast lebendigen Apophysen eines Geschoepfes, das in den Riffen der Phantasie wohnt, verbinden ihre Gegensaetzlichkeit und schaffen eine untrennbare Einheit, die so zerbrechlich erscheint wie die biomorphen Arme einer Struktur, die einem unsichtbaren Strudel ausgesetzt ist und vorgibt zu vibrieren, hervorgerufen durch kleinste Verrueckung der Gefuehlswelt aber auch durch jede unsichtbare, fast mysthische Stoerung.

Schwarzer Samt, wertvolles Material in den Haenden eines Handwerkers des Naehens, geformt zu einem Quadrat, das sich gewoehnlich auf weissem Hintergrund befindet. Als Kasimir Malewitsch 1913 sein „schwarzes Quadrat auf weissem Grund“ ausstellte und versuchte, die Kunst von den Fesseln der Gegenstaendlichkeit zu befreien, seufzten die Kritiker und das Publikum und sagten: „ ... alles was wir liebten ist verloren gegangen und wir befinden uns in einer Wueste, die nichts mehr zu zeigen hat.“ Jedoch war dies die Wueste, die der Suprematismus anstrebte, damit die Kuenstler auf eine neue Art und Weise die Kunst des reinen Gefuehls entdeckten, die waehrend der Jahre von der unglaublichen Anhaeufung der „Dinge“ und dem unendlichen Geschwaetz der kuenstlerischen Prahlerei getruebt wurde.

Die Leichtigkeit und Ordnung innerhalb der Grenzen eines neutralen Hintergrundes ist nicht ausreichend, um das „Ungeborene“ von Heikes kuenstlerischer Aussage aufzunehmen. Die schwarz-blauen, samtenen Quadrate bilden eine Stuetze aus dunkler Materie, die bereit ist, wie ein Schleier aus Sternenstaub, in welchem die Sternbilder ihren Platz finden, ebenso wie die explosiven Elemente des Daseins mit der kuenstlerischen Uebersetzung, zu beherbergen.
Die Poesie und die fast fieberhafte Umarmung der erotischen Leidenschaft von Koerpern mit dem schwarzen Eintauchen ins physische Ende des Seins, charakterisiert die Zerrissenheit der Sterblichkeit und kommt ins Werk, um sich mit der warmen Huelle der Plazenta, die das Dasein umgibt und vor den Bedrohungen und der Haerte einer unerbittlichen Welt der Logik, zu schuetzen, die uns ihre Vorherrschaft aufzuzwingen versucht.
Eine Geburt kann schmerzhaft sein, besitzt aber auch immer die Symbolkraft einer Befreiung oder Neuzusammensetzung, die es schafft, den tragischen Charakter des taeglichen menschlichen Daseins zu ueberwinden und verwandelt sich in eine Forderung der taeglichen, persoenlichen Wiedergeburt.

Die Suche nach einer feststehenden, kuenstlerischen und erlebbaren Wahrheit ist in Heikes Kunst ein staendiger Prozess des Uebergangs, der mit Regelmaessigkeit und Unregelmaessigkeiten versucht, die Stationen und die Verdichtungen eines persoenlichen Zwischenraumes zu ergruenden, der voll zu sein scheint mit dem Stoff einer staendigen Hinterfragung. Dazwischen das poetische Wort als Vermittler des Ausdrucks einer persoenlichen, fast mysthischen Vision, umarmt auf spontane Art und Weise die kleinen aber klar erkennbaren Stoesse der schoepferischen Leidenschaft und verwandelt sie nicht wie gewoehnlich in klar erkennbare Spuren eines Stiftes oder Pinsels, sondern in kleine musikalische Suiten, die die Tonleitern einer persoenlichen, geheimen Symphonie fluestern. Harmonie ist eine Angelegenheit innerer Umstaende, die auf den Grund des Daseins gebaut ist sowie auch die Erscheinung von Phaenomenen in verschiedenen Varianten, die die Haerte haben koennen, die auch unsere Welt besitzt. Die Spiele des Gehirns sind jene, die den Bedingungen der kuenstlerischen Suche einen anderen Inhalt geben koennen und letztendlich dorthin steuern, wo es die Wahrheit des Seins gibt und nach Aussage von Martin Heidegger besteht der wesentliche Beitrag der Kunst in der herzzerreissenden Reise des Daseins...

Odysseas N. Sgouros
Architekt /September 2008

Ausstellungsdauer vom 22.09. - 10.10.08
Art Gallerie L - S, Hotel Elounda Mare in Elounda