2.11.14

"Οδυσσέως σχεδία" λόγου*

ἀλλ᾿ ἄγε δούρατα μακρὰ ταμὼν ἁρμόζεο χαλκῷ
εὐρεῖαν σχεδίην: ἀτὰρ ἴκρια πῆξαι ἐπ᾿ αὐτῆς
ὑψοῦ, ὥς σε φέρῃσιν ἐπ᾿ ἠεροειδέα πόντον.

[Οδύσσεια, ε, 163-165]


[ Αμφίπολις η εμή ] 

Κείμενα γραμμένα με τη ματιά ενός ουδέτερου τρίτου...Σέβομαι και τιμώ τους αρχαιολόγους και την προσπάθειά τους να ερευνήσουν,να σκάψουν,να φέρουν στο φως, να τεκμηριώσουν και να υποστηρίξουν με λόγο συστηματικό και υπεύθυνο, τις μαρτυρίες και τα ευρήματα ενός αδιάλειπτου ιστορικού βίου...Καταθέτω τους προβληματισμούς και τις μικρές δικές μου εμμονές, στις τακτικές συζητήσεις με τον αγαπημένο μου φίλο και σύντροφο σε κοινούς αγώνες, αρχαιολόγο Γιώργο Τζωράκη, πολύτιμο συνομιλητή και ανυποχώρητο και απροκατάληπτο εραστή μιας οικουμενικής εποπτείας της κοινής ανθρώπινης Μνήμης...Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις επίσημες ανακοινώσεις και το υλικό που δημοσιεύεται...Καταλαβαίνω τις ανησυχίες των ειδικών κάθε λογής να προλάβουν να πουν ο καθένας ένα λόγο που υποδηλώνει την έγνοια και τη σχέση του με τα γεγονότα ,καταθέτοντας μια υπόθεση, μια εικασία, μια ερμηνεία...Εγώ μοιράζομαι εδώ, σ΄αυτή τη μικρή "Αμφιπολιάδα" ,τις δικές μου προσλήψεις και την προσωπική συγκίνηση που μου δημιούργησαν οι αλλεπάλληλες εικόνες που ήρθαν ξανά στο φως της μακεδονικής γης...Εξομολογήσεις, βασισμένες στις γοητευτικές εικόνες της έρευνας της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη και των συνεργατών της στα έγκατα ενός τύμβου, που ψιθυρίζει στον καθένα τα δικά του μυστικά ή τουλάχιστον αυτά που θα ήθελε κι ο ίδιος ν΄ακούσει...

Αμφίπολις η εμή _02: Οι Καρυάτιδες αποκαλύπτονται # 

Το φως θωπεύει με τρυφή τα θέλγητρα των γυναικείων σωμάτων

   

εικ.1-7: Τα σώματα των Καρυάτιδων του μακεδονικού τάφου της Αμφίπολης που ήρθαν ξανά στο φως από 10-20.09.2014 [φωτο.: ΥΠΠΟΑ]
Η συγκίνηση στην Αμφίπολη συνεχίζεται αμείωτη για τους "κοινούς θνητούς", που παρά τα σωρευμένα προβλήματα της καθημερινής μας συνθήκης, έχουμε το βλέμμα στραμμένο εκεί που η μακεδονική γη προσφέρει –αφειδώλευτα- τους πιο κρυφούς θησαυρούς της…Την ίδια ώρα θαρρώ πως οι περισσότεροι , όπως κι εγώ, δεν μπορούν να κατανοήσουν τις διαρκείς και έντονες αντιπαραθέσεις των «ειδικών», τις ευφάνταστες υποθέσεις περί του πιθανού προσώπου (ή των προσώπων) από πιθανούς και απίθανους αναλυτές και βέβαια την αποκλειστικότητα της ερμηνείας και τη μονοδιάστατη ματιά που εμφανίζονται να έχουν παράγοντες κάθε λογής… Ακόμη περιμένω να ακούσω υπεύθυνο λόγο για την ουσία ενός ζωντανού σύγχρονου Πολιτισμού που στρέφει βέβαια το βλέμμα του στο χτες για να σώσει τη συλλογική μνήμη αλλά την ίδια στιγμή δείχνει πως αναζητεί το καινούριο που θα κρίνει τη δική μας συμβολή στο σημερινό κόσμο…Είναι μάταιο να προσπαθούν ορισμένοι να περισωθούν ή να προβληθούν κρυπτόμενοι μέσα ή πίσω από ευρήματα αρχαιολογικά την ίδια ώρα που τίποτα δεν φαίνεται να τους συνεγείρει ή να τους γοητεύει…
Το σπουδαίο γεγονός είναι πως οι κορμοί των καλλίπυγων Καρυάτιδων, λούστηκαν ξανά από το μακεδονικό φως (εικ, 1-7)…Οι χειριδωτοί τους χιτώνες, με τις βαθιά χαραγμένες αλλεπάλληλες καλοσχηματισμένες πτυχώσεις, γραφές λεπταίσθητες του τρυφερού χεριού που τις λάξεψε, πέφτουν αβίαστα καλύπτοντας τα πληθωρικά γυναικεία τους σώματα που στέκουν σχεδόν ατόφια εκεί στους αιώνες…Προσμένοντας κατά που φαίνεται την προσεκτική αφή μιας αρχαιολόγου, που δανείζεται τα χέρια ολονών μας τη μαγική ώρα που με ανείπωτη συγκίνηση το θωπευτικό της άγγιγμα συναντά τις γλυφές της αιωνιότητας…Μια εντυπωσιακή θηλυκή κατατομή στα δυο γυναικεία σώματα που πλουτισμένα απλόχερα από τον καλλιτέχνη τους με περίσσια χαρίσματα του φύλου τους, στέκονται αγέρωχα και ελκυστικά, ακοίμητες παρουσίες στην υποδοχή του δεύτερου θαλάμου της επιτηδευμένης ταφής ενός ξεχωριστού -ίσως- προσώπου…Καρυάτιδες, χοηφόροι, κλώδωνες δεν έχει τόση σημασία, αναμφίβολα όμως γοητευτικοί γυναικείοι κορμοί που αναμετρούνται με  την αιωνιότητα…Η κλίμακά τους, το υπερφυσικό μνημειακό τους ανάστημα (2,27 μ.) που ξεπερνά και εκείνες του Ερεχθείου και αναμφίβολα η ομορφιά τους σώζει και τις δικές μας αβεβαιότητες…Και κυρίως μας προστατεύει από τις κραυγές των κάθε λογής πολιτικάντηδων παλιάς και νέας κοπής, που δεν μπορούν να νιώσουν την παραμικρή συγκίνηση και αρκούνται σε άναρθρες διατυπώσεις ή και αποτυχημένες συγκρίσεις που δεν ενδιαφέρουν κανένα…Λες και το διακύβευμα είναι η περίοδος που δημιούργησε αυτό το μοναδικό μνημείο, λες και η μεγάλη γλυπτική κυκλοφορεί στα κορνιζάδικα απ΄ όπου φαίνεται πως αποκόμισαν ορισμένοι τις μοναδικές προσλήψεις της συγκλονιστικής συμβολής της τέχνης στην ανθρώπινη επιβίωση…
Καμπυλόγραμμες ελικωτές πυκνοϋφασμένες χαράξεις, εκτείνοντας λες τους βοστρύχους της γυναικείας ομορφιάς ενός ολόγιομου καλλίγραμμου προσώπου, καλύπτουν το πάνω μέρος των κορμών και στολίζουν τις χειρίδες της εσθήτας έλκοντας τις διαδρομές του βλέμματος και οδηγώντας τις στο αναδιπλωμένο κομμάτι μιας λεπτοδουλεμένης λωρίδας υφάσματος που υποβαστάζει και συγκρατεί τους  πλούσιους μαστούς προβάλλοντας με έμφαση τις αναλογίες τους… Τα μάτια γοητευμένα από το κάλλος, αποθαυμάζουν τις λεπτομέρειες που κρατούν σφικτά αλλά με περισσή τρυφερότητα τον ακίνητο -από την πλάση του- κορμό της Καρυάτιδας….Ο φαρδύς χιτώνας που πέφτει ανεμπόδιστα αναδεικνύει όλο το πληθωρικό προίκισμα και τον άχρονο παλμό ενός ολοφάνερα ποθητού σώματος…
Τα θραύσματα και οι ρωγμές που δημιούργησαν οι αιώνες δεν καταφέρνουν να αποδυναμώσουν την ηδυπαθή στάση των σωμάτων και τους πασίδηλους συμβολισμούς μιας γόνιμης θαλερότητας που επιλέχθηκε για να υμνήσει -ετούτη τη φορά- το πέρασμα στην Αχερουσία…Ποια έμπνευση αλήθεια έχωσε βαθιά μέσα στη γη τις πανέμορφες τούτες κόρες…Ένα αιώνα μόλις πριν (415 π.Χ.) στήθηκαν κάτω από το δυνατό αττικό φως  ως κίονες και χοηφόροι στη νότια πρόσταση του Ερεχθείου στην ελληνική πρωτεύουσα του νότου, τη γη της Πολιάδος Αθηνάς και ανταγωνιστική Αθήνα, ενώ δυο αιώνες πιο παλιά είχαν στολίσει «σε παράσταση» το σεπτό κτίσμα ,το «θησαυρό» των Σιφνίων (εικ.: 8,9) στους ιερούς Δελφούς (525 π.Χ.)…Και ιδού τώρα στην Αμφίπολη της Μακεδονίας, στον προθάλαμο ενός μνημείου νεκρικού και διάσημου στις μέρες του αναμφίβολα, να συναντούν και να αποτρέπουν (;) μαζί τους απρόσκλητους ή βέβηλους επισκέπτες μιας σεβάσμιας ταφής, θαμμένες βαθιά στα έγκατα σαν σπονδή χοϊκή στο ύστερο ενδιαίτημα ενός τιμημένου σώματος…
     

εικ.8-9: Οι Καρυάτιδες στο "Θησαυρό των Σιφνίων" στους Δελφούς (525 π.Χ.).Σχεδιαστική αναπαράσταση του Δανού Αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν και φωτογραφία πρωτότυπου από το αρχαιολ. μουσείο Δελφών.
εικ.10: Καρυάτιδα του Ερεχθείου (415 π.Χ.) , φωτογραφημένη από την πλάτη [Αθήνα, Μουσείο Ακρόπολης]. 

Οι πρωτότυπες Καρυάτιδες της Ακρόπολης, κλασικά αριστουργήματα μιας μεγάλης σχολής της γλυπτικής, σε υπερφυσικό κι αυτές μέγεθος συμβατό με την κλίμακα ενός αρχαίου ναού, στέκονται σήμερα στο μουσείο της Ακρόπολης (εικ.10) , περιμένοντας την έκτη, κλεμμένη από θλιβερούς αποικιοκράτες ,αδελφή τους. Οι χιτώνες τους είναι ανάλαφροι και πολύπτυχοι, δουλεμένοι με απίστευτη δεινότητα και οι κόμες τους με πλογμούς ασύληπτους για τα απλά μέτρα ενός αγάλματος, συγκλονίζουν με την εικαστική και την πλαστική τους επεξεργασία και συνθέτουν αναμφίβολα την πιο ολοκληρωμένη εκδοχή που μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα αληθινό αριστούργημα του είδους τους…Αυτές αποτέλεσαν το αξεπέραστο πρότυπο εφαρμογής μετά τον πρώιμο θησαυρό των Σιφνίων για 25 αιώνες, επηρεάζοντας την αρχιτεκτονική εικονογραφία και διακόσμηση ίσαμε το 19ο αι. , από τις πιο έντεχνες εφαρμογές του ρομαντισμού σε πολλές χώρες μέχρι τις «μαγεμένες»** κόρες της Θεσσαλονίκης (Las Incantadas) της μπελ-επόκ στο αρχοντικό του Λιάτσι Αρδίτη στην εβραϊκή γειτονιά Rogos (εικ.:11,12) , κλεμμένα σύμβολα μιας Κοινότητας που χάθηκε στο Ολοκαύτωμα των φρικτών θαλάμων αερίων των ναζί ,σε μια από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορικής πόλης.

 
εικ.11-12: Οι "μαγεμένες" (Las Incantadas) της Θεσσαλονίκης στο Μουσείο του Λούβρου μετά την αφαίρεσή τους το 1864 από το αρχοντικό του Λιάτσι Αρδίτη και σε αναλυτική σχεδιαστική απεικόνιση.  

Οι συμβολισμοί που ενσωματώνουν οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης είναι αμφίσημοι και πολύπλευροι…Η θεματική αντοχή τους στο χρόνο και η μεγάλη επιρροή που είχαν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα σε εικαστικές, γλυπτικές και ιδιαίτερα αρχιτεκτονικές εφαρμογές σε όλο τον Κόσμο, αποκαλύπτουν τον ισχυρό συμβολικό χαρακτήρα και τη γοητεία που άσκησαν σε όλες τις δημιουργικές εκφράσεις στη διάρκεια των περασμένων αιώνων… Στα πιο αντιπροσωπευτικά και σπουδαία δείγματα κατατάσσονται αναμφίβολα οι -σχετικά πρόσφατες- δημιουργίες των Augustus Saint-Gaudens (1848-1907) το 1890 (Mητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης) την περίοδο του Αμερικάνικου ρομαντισμού, η θραυσματική «πεσμένη Καρυάτιδα» του Αuguste Rodin (1840-1917) το 1881 και βέβαια οι γεμάτες αισθησιασμό σπουδές για Καρυάτιδες του Amedeo Modigliani το 1912, σε μια περίοδο που ο καλλιτεχνικός αναβρασμός του ύστερου 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, προανήγγειλε την επικράτηση μιας εικονοκλαστικής νεωτερικότητας που θα κυριαρχούσε απόλυτα στη διάρκειά του αλλάζοντας για πάντα την Τέχνη και τη ματιά μας στα πράγματα...


εικ.13-14: Augustus Saint-Gaudens, Καρυάτιδα, 1890 (Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης) / Αuguste Rodin, Πεσμένη  Καρυάτιδα, 1881. 


εικ . 15-16 : Amedeo Modipliani, Σπουδές για Καρυάτιδες, 1912. 

Το βλέμμα το ανθρώπινο ίσως να είναι μονάχα εκείνο που μπορεί να προσφέρει την αληθινή ερμηνεία για τη μαρτυρία και τη φόρτιση που προκαλεί η παρουσία τους…Σαν εκείνη ίσως την κρυμμένη συγκίνηση που ξύπνησαν το 1953 στην Αθήνα στην οδό Ασωμάτων στου Ψυρρή, οι δυο αντίστοιχες κόρες που υποβάσταζαν τον εξώστη ενός μικρού νεοκλασικού σπιτιού την ίδια εκείνη μαγική ώρα που διάβαιναν αποκάτω οι πανομοιότυπες ηλικιωμένες μαυροντυμένες γυναίκες, σαν ιερό ντουέτο, υποβαστάζοντας κι αυτές θαλερές τα βάρη του χρόνου και περπατώντας στο δρόμο ενός βίου που – σε πολλά επίπεδα – διαρκώς εξελίσσεται… Ο σπουδαίος Γάλλος φωτογράφος Henri Cartier Bresson (1908-2004), έτυχε να φωτογραφίζει εκείνη την ώρα εκεί και με το οξύ βλέμμα του απαθανάτισε τη στιγμή και μας χάρισε ένα ενσταντανέ γεμάτο συσχετίσεις και συμβολικά υπονοούμενα αλλά κυρίως την αγαλλίαση και την αισθητική πληρότητα που προκαλεί στο βλέμμα μια εξαιρετική καλλιτεχνική λήψη… Το ίδιο αυτό σπίτι με τις Καρυάτιδες ζωγράφισε (1971-73) ο Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989) και αποτέλεσε την κατοικία της λογοτεχνικής Εκάβης στο «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή (1927-1988) και σκηνικό στις «Εκκλησιάζουσες» (1988) των δυο αυτών σπουδαίων εκπροσώπων του Πολιτισμού μας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, εντάσσοντάς το οριστικά στη μεταπολεμική νεοελληνική μυθολογία...



εικ.17-19: Henri Cartier Bresson,Οδός Ασωμάτων, Αθήνα, 1953 / Γιάννης Τσαρούχης, Οδός Ασωμάτων, 1971-73 / Η αφίσα της παράστασης του έργου "Εκκλησιάζουσες" του Αριστοφάνη, με σκηνικά του Γιάννη Τσαρούχη και μετάφραση του Κώστα Ταχτσή.

 Οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης, ένα ακόμη συγκλονιστικό εύρημα της σταδιακής ανάδυσης μιας σημαντικής ανακάλυψης, δεν αποτελούν αναμφίβολα αντικείμενα που προσφέρονται για μικροπολιτικές που υπηρετούν αδιάφορες σκοπιμότητες και ξεπερνούν την όποια επιστημονική αρχαιολογική προσέγγιση... Όπως αποδεικνύει όμως η ρητορεία των τελευταίων ημερών, δεν είναι και αποκλειστικό προνόμιο, συνδικαλιστικών φορέων και ενός εχθρικού κλίματος αντιπαράθεσης που δεν έχει καμιά αξία και δεν προάγει την όποια ενδιαφέρουσα συζήτηση μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα σε σκεπτόμενους ανθρώπους…Οι εικόνες που αποκαλύπτονται καθημερινά μπροστά στα μάτια μας, είναι η αφορμή για ερεθίσματα και προσωπική κινητοποίηση όσων επιζητούν με επιμονή τις συνάψεις των πραγμάτων με την περιοχή του νοήματος…Ας συνεχίσουμε να προσδοκούμε πως κάποτε θα καταφέρει η έκρηξη της ποιότητας να φωτίσει όλες τις σκοτεινές εκδοχές που εμπόδισαν ιστορικά το Διαφωτισμό να επιβάλει την παρουσία του ορθού λόγου και της διανοητικής και συναισθηματικής αναζήτησης πάνω στα κυρίαρχα πρότυπα των πρωταρχικών μας ενστίκτων…Η Τέχνη θέτει εν έργω την α-λήθεια των όντων έγραψε ο Μάρτιν Χάιντεγκερ…Ας έχει η υπόθεση της Μνήμης το δικό της μερίδιο στον καθημερινό αγώνα της ύπαρξης…       

Οdyss / 14-27.09.2014 


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 

* /  Ο γνωστός τίτλος της ε ραψωδίας της Οδύσσειας, ως αφετηρία για τον προσδιορισμό μιας προσπάθειας που επιχειρεί να μετατοπίσει το ενδιαφέρον για τα συμβαίνοντα, από τη γνωστή ρητορεία των εντυπώσεων και των υποθέσεων στο πεδίο του λόγου και της έκφρασης μιας περισσότερο προσωπικής και αγωνιώδους αλλά γοητευτικής αναζήτησης των συνάψεων που υπάρχουν στην περιοχή του νοήματος με όσα έχουν τη δύναμη να κινητοποιούν διανοητικές επεξεργασίες  βασισμένες στις προσλήψεις , τα αισθητηριακά ερεθίσματα, την προσδοκία μιας ουσιώδους εντρύφησης με τα πράγματα, τα πρόσωπα και τα γεγονότα του κοινού μας βίου...  

** / Οι «μαγεμένες» – las Incantadas / Θεσσαλονίκη

Κάπου εκεί στα σημερινά ερείπια της αρχαίας αγοράς της Θεσσαλονίκης, ο λαϊκός μύθος θέλει τη γέννηση ενός παράνομου έρωτα μεταξύ  του Μ. Αλεξάνδρου και  της γυναίκας του βασιλιά της Θράκης που φιλοξενούνταν στο παλάτι που υπήρχε εκεί. Ο Θράκας βασιλιάς αντιλαμβάνεται το γεγονός, και βάζει να κάνουν μάγια στον Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος το πληροφορείται  και εκείνο το βράδυ δεν βγαίνει από το δωμάτιο του. Έτσι η βασίλισσα αποφασίζει να τον επισκεφθεί αυτή .Τα μάγια όμως την χτυπούν και αυτή και τη συνοδεία της, με αποτέλεσμα να «μαρμαρώσουν». Οι «Μαγεμένες» μας παραπέμπουν στη λατρεία του Διονύσου και ήταν τοποθετημένες κατά το 2ο αιώνα στο ύψος περίπου της Αρχαίας Αγοράς και δίπλα από τα Λουτρά «Παράδεισος». Πρόκειται για ανάγλυφες μυθολογικές μορφές, 8 στο σύνολο τους, που διακοσμούσαν μια κορινθιακή κιονοστοιχία και αναπαριστούσαν το νεαρό Θεό Διόνυσο δίπλα σε έναν πάνθηρα, την Αύρα με το πέπλο της, την Αριάδνη στεφανωμένη με τα φύλλα μιας κληματαριάς, τη Λήδα μαζί με τον κύκνο, μια Μαινάδα που παίζει διπλό φλάουτο, το Γανυμήδη μαζί με το Δία μεταμορφωμένο σε αετό και ένα Διόσκουρο με μια αναπαράσταση αλόγου στα πόδια του. Οι αιώνες θα περάσουν και στην περιοχή θα αναπτυχθεί η εβραϊκή συνοικία Rogos. Ένα τμήμα τότε από την «Στοά των Ειδώλων» με τις «Μαγεμένες» θα βρεθεί ενσωματωμένο στο σπίτι ενός πλουσίου Εβραίου υφασματέμπορα, του Λιάτσι Αρδίτη .Την εποχή εκείνη αποκαλούνται «Las Incantadas».

Παρόλο που αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πόλη και θαυμασμού για πολλούς ξένους επισκέπτες, οι «ιδιοκτήτες» του μνημείου δεν φαίνεται να έδειχναν τον ανάλογο σεβασμό προς αυτό. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Emmanuel Miller (ο άνθρωπος που θα τα αρπάξει και θα τα μεταφέρει στην Γαλλία): «Ο ιδιοκτήτης κυρίως, που βρίσκεται μέσα στην αυλή του το μνημείο, διασκεδάζει με τη σειρά του να σπάει από καιρού εις καιρόν κομματάκια και τα πουλάει στους τουρίστες». Αν και πάνω από 100 χρόνια γινόταν προσπάθεια για την αρπαγή των αγαλμάτων από τους εκάστοτε πρόξενους, τελικά ο Miller το 1864 , με μια γενναία δωροδοκία του Σουλτάνου, θα καταφέρει να πάρει την άδεια για να μεταφέρει. Ο ίδιος σε επιστολές προς τη σύζυγό του αναφέρει: «O σουλτάνος, μέσω του μεγάλου βεζύρη Φουάντ Πασά, μου έδωσε την άδεια να αφαιρέσω και να μεταφέρω στη Γαλλία τα οκτώ αγάλματα της Θεσσαλονίκης που τόσο επιθυμούσα» (Le Mont Athos, σ. 322).Ενώ σε μια άλλη θα γράψει: «Θα έχω λοιπόν τα αγάλματά μου, λέω θα έχω, γιατί υπάρχουν ακόμη μεγάλες δυσκολίες. Ο εβραϊκός και ελληνικός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης θα εκμανεί όταν μάθει ότι θα πάρουν αυτά τα αγάλματα…. Θα χρειαστεί ο πασάς να στείλει ένοπλη δύναμη και όσο διακριτικοί κι αν είμαστε το νέο θα κυκλοφορήσει πολύ γρήγορα. Τώρα που η τουρκική κυβέρνηση έδωσε το λόγο της, δεν θα επανέλθει και πρέπει οπωσδήποτε να δράσουμε» (ο.π. σ. 322).(Πληροφορίες από άρθρο της κ.Ελένη Στούμπου-Κατσαμούρη).Και κάπως έτσι έγινε...Αν και υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις από Έλληνες και Εβραίους κατοίκους, ωστόσο με την βοήθεια των Οθωμανών και μετά από πολλές περιπέτειες κατάφερε σπάζοντας και τεμαχίζοντας το μνημείο (που στις επιστολές του αποκαλούσε «πέτρες»)να το φορτώσει στο πλοίο του με προορισμό τη Γαλλία.

Οι «Καρυάτιδες της Θεσσαλονίκης» σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο του Λούβρου. Τα τελευταία κομμάτια από αυτό το μνημείο, ένα πραγματικό έργο τέχνης που είχε στην κατοχή της η εβραϊκή οικογένεια, θα πουληθούν λίγο πριν το 1917 σε Άγγλους. Ότι, και αν έχει απομείνει από αυτό θα έρθει να καταστρέψει και να διαγράψει από το χώρο και τη μνήμη της πόλης η μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Στη Θεσσαλονίκη θα παραμείνουν μόνο οι θρύλοι…Αναλυτική και αποκαλυπτική των συνθηκών της εποχής που αφαιρέθηκαν οι «Μαγεµένες» είναι η περιγραφή από τον ελληνιστή Μαρκ Μαζάουερ στη µελέτη του «Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασµάτων. Χριστιανοί, µουσουλµάνοι και Εβραίοι ,1430-1950»: «Ο ΄Ελγιν της Θεσσαλονίκης ήταν ένας Γάλλος σοφός πενήντα ενός χρονών ονόµατι Εµανουέλ Μιλέρ, ειδήµων παλαιογράφος µε πάθος για τα χειρόγραφα. Αργότερα θα γινόταν καθηγητής νέων ελληνικών στο Παρίσι. Γράφει στη γυναίκα του στις 10 Οκτωβρίου του 1864: «Βιάζοµαι να σου στείλω την καλή, µεγάλη είδηση… Ο Σουλτάνος, µέσω του Μεγάλου βεζύρη, του Φουάντ Πασά, µού έδωσε την άδεια να αποκολλήσω και να µεταφέρω στη Γαλλία οκτώ αγάλµατα της Σαλονίκης που ήθελα τόσο πολύ… Ο πληθυσµός έχει ήδη αρχίσει να εξάπτεται και να δυσανασχετεί. Είναι έξαλλοι που θα πάρω τα αγάλµατα…».

H ταινία "Οι Μαγεμένες", αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ.

H ταινία "Οι Μαγεμένες", ήταν η συμμετοχή του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών στις "Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς" του 2010.Συμμετείχε στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Festival du film d'archéologie στη Μπεζανσόν της Γαλλίας, 19-19 Ιουνίου 2011.

Οι "Μαγεμένες" ήταν ανάγλυφες μυθολογικές μορφές που διακοσμούσαν μια κορινθιακή κιονοστοιχία του 2ου-3ου αι. μ.Χ. στην Αγορά της Θεσσαλονίκης. Ονομάστηκαν έτσι το 17ο αι. χάρη σε ένα λαϊκό μύθο παράνομου έρωτα και μαγείας ανάμεσα στο Μέγα Αλέξανδρο και μια βασίλισσα, η οποία, σύμφωνα με τη λαϊκή φαντασία, κατοικούσε στο παλάτι που υπήρξαν κάποτε τα ερείπια της Αγοράς. Στην ιστορία αυτή καταλυτικό ρόλο παίζει ο δάσκαλος του Αλέξανδρου, Αριστοτέλης, που ως δαιμόνιος μάγος αντιστρέφει τα μάγια του απατημένου συζύγου με αποτέλεσμα να μαρμαρώσουν η βασίλισσα και η συνοδεία της. Οι "Μαγεμένες", επονομαζόμενες και "Καρυάτιδες της Θεσσαλονίκης", αφαιρέθηκαν το 1864 από το Γάλλο επιγραφολόγο Εμμανουήλ Μίλλερ και βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου. Η ταινία κάνει μια σύντομη αναφορά στην ιστορία του μνημείου ακολουθώντας κυρίως τα χνάρια της λαϊκής αφήγησης. Δεν είναι μόνο οι "Μαγεμένες" που λείπουν, αλλά και οι ιστορίες των ανθρώπων που έζησαν μαζί τους. Μέσα από τη σημερινή μηχανή παραγωγής μύθων, τον κινηματογράφο, τα αγάλματα παίρνουν φωνή και μας μιλούν ξανά.
Διάρκεια: 70 '
Σενάριο-σκηνοθεσία: Eλένη Στούμπου-Κατσαμούρη, αρχαιολόγος-σκηνοθέτρια
Οργάνωση παραγωγής: Bασιλική Μισαηλίδου-Δεσποτίδου, αρχαιολόγος, αν. Προϊσταμένη Α.I.Μ.Θ.Σ.
Παραγωγή: A.Ι.Μ.Θ.Σ., 2010








1 σχόλιο:

videomed.gr είπε...

Αγαπητέ Οδυσσέα,

επισυνάπτω σχετικό άρθρο, το οποίο μπορεί να αναδημοσιευτεί: http://www.anixneuseis.gr/?p=97898

Με εκτίμηση,

Ελένη Στούμπου-Κατσαμούρη