7 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΙΣ 11.9.2001
ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕΤο παρακάτω κείμενο γράφτηκε από μένα και δημοσιεύθηκε σε μια μικρή τοπική εφημερίδα στην Κρήτη, αυθόρμητο σχόλιο στην ταραχή εκείνων των ημερών και στο χαμό τόσων αθώων...Ήταν μια μικρή -ελάχιστη-κατάθεση για την πόλη αυτή και τους ανθρώπους της που τότε ακόμη δεν είχα επισκεφτεί και τόσο πολύ προσδοκούσα να γνωρίσω...Σήμερα θεώρησα σκόπιμο να το δημοσιεύσω εδώ σαν οφειλόμενη και πάλι ανάμνηση μιας τραγικής συγκυρίας αλλά και σαν ένα μικρό νεύμα αγάπης και θαυμασμού στην πόλη της Νέας Υόρκης που τελικά γνώρισα από κοντά την άνοιξη του 2003... Τότε οι κερασιές ήταν ολάνθιστες στο Σέντραλ Παρκ κι εγώ μεθούσα από την πρωτόγνωρη κλίμακα και τις αισθήσεις που μου χάριζε η επίσκεψή της, συνεπαρμένος σε ένα αδιάκοπο στροβιλισμό που δονούσε κάθε στιγμή μιας μοναδικής συνθήκης και συνάντησης...
Odyss, 11.9.2008
φωτο. Nelly's, Skyscrapers, NY 1950
ΑΝΘΡΩΠΟΣ + ΧΩΡΟΣ
Από τη σκοπιά ενός Αρχιτέκτονα
ΥΜΝΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ *
ΤHE GREAT UTOPIA. Η μεγάλη ουτοπία. Καθώς ξεφυλλίζω τον κατάλογο με το κατακόκκινο εξώφυλλο , που είναι αφιερωμένος στα έργα της Ρωσικής Πρωτοπορίας και των Κονστρουκτιβιστών των αρχών του 20ου αιώνα (στα πλαίσια της μεγάλης έκθεσης έργων τους που φιλοξένησε το Μουσείο Γκουγκενχάϊμ της Νέας Υόρκης το 1992),τα μάτια μου σταματούν σ΄ένα κατάμαυρο πίνακα του Καζιμίρ Μάλεβιτς με θέμα ¨Μαύρο τετράγωνο σε άσπρο φόντο ¨,κατά πολλούς η τελευταία λέξη για τη ζωγραφική της προηγούμενης εποχής, που έχει χάσει τη δυνατότητα να λέει ο,τιδήποτε!
Οι εφημερίδες όλου του κόσμου στις 12.09.2001 έχουν όλες στις πρώτες σελίδες τους μια τεράστια ¨μαύρη φωτογραφία¨μιας πόλης που είναι παραδομένη στους καπνούς , ενδεικτική μιας μεγάλης καταστροφής .Οι συνειρμοί αυτόματα ανακαλούν τον πίνακα του Μάλεβιτς.Υπήρξε άραγε τόσο προφητικός; H ισπανική εφημερίδα EL PAIS χωρίς περιστροφές γράφει ¨Κτύπημα κατά του πολιτισμού!¨.
11 Σεπτεμβρίου 2001.Η Νέα Υόρκη , η πόλη σύμβολο ,η Μητρόπολη του Κόσμου γίνεται στόχος μιας πράξης απίστευτης βαρβαρότητας .Η πόλη που ακουμπά τα σύννεφα , η πόλη που γοήτευσε γενιές Αρχιτεκτόνων –και όχι μόνο,η πόλη σύμβολο της πρόσφατης μνήμης του 20ου αιώνα ,παραδίδεται στους καπνούς και τις φλόγες και χιλιάδες αθώοι γίνονται θύματα μιας-χωρίς προηγούμενο-κτηνωδίας.
Η Νέα Υόρκη δεν είναι μόνο η πόλη σύμβολο της οικονομικής ισχύος, δεν είναι μόνο η Αμερικάνικη και Παγκόσμια μεγαλούπολη.Στα μάτια ορισμένων μπορεί να είναι μόνο αυτά. Στα μάτια τα δικά μου είναι η πόλη της Αρχιτεκτονικής και της Πολεοδομίας.Η πόλη που γοήτευσε το μεγάλο δάσκαλο της Αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα το Le Corbusier και έκανε το μεγάλο σύγχρονο Ολλανδό Αρχιτέκτονα Rem Koolhaas (βραβείο Pritzker 2000) να συγγράψει το βιβλίο ¨Ντελίριο για τη Ν. Υόρκη¨.
Είναι η πόλη της Κουλτούρας και της Τέχνης.Η πόλη με τα μοναδικά μουσεία και τους ατέλειωτους χώρους τους αφιερωμένους στην Τέχνη και τον Πολιτισμό.Η πόλη της υψηλής Τεχνολογίας , της πολυπολιτισμικότητας και της ανοχής.
Είναι η πόλη που στις αρχές του 20ου αιώνα και σ΄όλη του τη διάρκεια του, υποδέχθηκε και αποδέχθηκε χιλιάδες μετανάστες από την Ελλάδα και τους επέτρεψε να ζήσουν και να προκόψουν.Είναι η πόλη που λάτρεψαν καλλιτέχνες και Αρχιτέκτονες.Αυτή την πόλη φωτογράφησε πριν το μεγάλο πόλεμο η Ελληνίδα φωτογράφος Νelly΄s (που πέθανε πρόσφατα),αυτή την πόλη έχει αποτυπώσει σε όλες τις ταινίες του ο σκηνοθέτης Γούντυ ‘Αλεν ,αυτή την πόλη κόσμησαν με τις δημιουργίες τους Αρχιτέκτονες όπως o Frank Lloyd Wright,ο Philip Johnson ,o Marcel Breuer,o Ludwig mies van de Rhoe,o Walter Gropius, o Cesar Pelli, o Richard Meier,o Frank Gehry, η Zaha Hadid κ.ά. αμερικανοί ή ξένοι δεν έχει σημασία.
Αυτή η πόλη είδε αστέρια της Τέχνης και της Μουσικής να λάμπουν στο στερέωμά της, αυτή η πόλη ταυτίστηκε όσο καμιά άλλη στις συνειδήσεις μας με το μέγεθος του τεχνολογικού πολιτισμού,με τη μεγάλη κλίμακα, με τις μεγάλες γέφυρες , τα μεγάλα πάρκα , τα ψηλά κτίρια , τις πιο φιλόδοξες κατακτήσεις της ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Δεν έχω πάει σ΄αυτή την πόλη.Είναι ένα ταξίδι που ονειρεύομαι , όπως πολλοί Αρχιτέκτονες ,πολύ καιρό.Εκείνη όμως τη μαύρη μέρα ήταν σαν να ΄μουν εκεί . Είναι σαν να ΄βλεπα χιλιάδες ανθρώπους , σαν όλους εμάς ,της εργασίας και του μόχθου,της καθημερινής δημιουργίας και του απλού ανθρώπινου πολιτισμού ,να προσπαθούν να πάρουν μια παραπάνω ανάσα μέσα στα ραγισμένα κτίρια και πολλές φορές να πηδούν στο κενό , με μια εσπευσμένη χειρονομία απελπισίας προς την ¨άλλη πλευρά ¨, εκεί όπου τους έσπρωχνε η απίστευτη βαρβαρότητα.
Θα πουν πολλοί , μέσα από πολιτικές και ιστορικές προσεγγίσεις και για τις ευθύνες της χώρας τους.Θεωρώ πως οι άνθρωποι έχουν προχωρήσει κάμποσο από την εποχή του Ιουδαϊκού νόμου και της τυφλής αυτοδικίας.Δεν είμαστε πια σε αρχαϊκές ανθρώπινες εποχές , ο πολιτισμός μας έχει κάνει σημαντικά βήματα και σήμερα μπορεί να καταγράφει το απίστευτο ήθος ανθρώπων σαν τον Αραφάτ που τόσο έχουν πονέσει κι όμως εκφράζουν μια απίστευτη μεγαλοψυχία στον Άνθρωπο , ανεξάρτητα απ΄ όποια άλλη ¨πλευρά ¨ κι αν είναι.
Εμείς όλοι που πονέσαμε για τους Σέρβους στο Βελιγράδι και το Νόβισαντ,εμείς που καταδικάσαμε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την απίστευτη γενοκτονία αθώων μικρών παιδιών στη Βαγδάτη , εμείς που δεν μπορούμε με κανένα τρόπο να δώσομε συγχώρεση για τα παιδιά της Κύπρου, για τη Χούντα,την Παλαιστίνη, εμείς που δεν έχομε κανένα δισταγμό να διαδηλώσομε μαζί μ΄ανθρώπινα ποτάμια για Ειρήνη και Ελευθερία όπου γης , εμείς που δεν ξεχνάμε το Βιετ-νάμ και το Σουδάν , τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ακόμη, εμείς οι ίδιοι σήμερα είμαστε δίπλα και αλληλέγγυοι στους αθώους ανθρώπους και σ΄αυτή την υπέροχη πόλη, που ίσως κάποια στιγμή την ονειρευτήκαμε, τη ζηλέψαμε, την επισκεφθήκαμε , την είδαμε σε ταινίες , τη διαβάσαμε σε βιβλία , θαυμάσαμε τις δημιουργίες τόσων διαφορετικών ανθρώπων ,γνωρίσαμε τους ανθρώπους της και πιάσαμε φιλίες , τη μετατρέψαμε κι εμείς σε σύμβολο με πολλές σημασίες, στο «μεγάλο μήλο» όπως χαϊδευτικά την αποκαλούν οι κάτοικοί της.
Η Νέα Υόρκη είναι και η εικόνα της.Η εικόνα του Μανχάταν με τους ουρανοξύστες, το άγαλμα της Ελευθερίας, τους δίδυμους πύργους, το μέγεθος που κρύβει απίστευτες υποσχέσεις, μια ¨πόλη που ποτέ δεν κοιμάται¨ όπως τραγούδησε ο Φρανκ Σινάτρα και όπως γράφει στοργικά γι΄ αυτή ο Ανδρέας Μανωλικάκης , Έλληνας κάτοικος της και καθηγητής στο φημισμένο Αctors Studio, μια πόλη για να την περπατάς όπως λέει η φίλη μου και κάτοικος πια του τόπου μας, η Ανδριανή Νεοφύτου, η διάσημη ενδυματολόγος από την Κύπρο που είδε τα κοστούμια της να ντύνουν φέτος το Μάρτιο την παράσταση του ¨Nabucco¨ του Βέρντι στη Μητροπολιτική της όπερα . Είναι η Αρχιτεκτονική προς τον ουρανό, είναι η πόλη που πάει προς τα πάνω. Δεν έχομε και πολλές τέτοιες πόλεις ή τουλάχιστον δεν έχομε άλλη Νέα Υόρκη . Αυτή η εικόνα, στις 11.09.2001 μαύρισε μέσα στον τρόμο και το θάνατο αθώων ανθρώπων.Κάποιοι θέλησαν να καταστρέψουν αυτή την εικόνα και να βάλουν στη θέση της μια εικόνα της Αποκάλυψης.
Όχι. Δισεκ. άνθρωποι και μαζί μ΄αυτούς και ΄μεις αρνούμαστε ότι αυτή η εικόνα αποτυπώνει αυτή την πόλη και αυτούς τους ανθρώπους.Είναι μια εικόνα που δεν τους αξίζει.Είναι μια εικόνα που μας ¨κλέβει¨ ένα κομμάτι από τον πίνακά της.Πώς μπορεί να δει κανείς κολοβό ένα πίνακα του Leonardo da Vinci, του Caravaggio , του Giorgio de Chirico , του Kasimir Malevic , του Κ.Παρθένη και του Μόραλη , πως μπορεί να αντικρύσει μια εικόνα από το Σινά , μια τοιχογραφία από τον Όσιο Λουκά , μια εξαίρετη αγιογραφία του Αντρέι Ρουμπλιώφ ή του Φ. Κόντογλου , πως μπορεί να δει τα γλυπτά του Παρθενώνα παρμένα άσπλαχνα από το το φυσικό τους χώρο στις ψυχρές αίθουσες ενός ανήλιαγου μουσείου , πως μπορεί να νιώσει την πληρότητα μπροστά σε ένα γκρεμισμένο κτίριο της απώτερης ή της πρόσφατης μας μνήμης που του ΄χει αφαιρεθεί ένα κομμάτι του; Δεν μπορεί. Γιατί ένα κομμάτι από το έργο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εικόνας του, ένα κομμάτι από ένα κτίριο αποτελεί ουσιώδες μέρος της δομής και της εμφάνισής του, ένα κομμάτι από μια πόλη που λείπει στερεί κάτι από την εμπειρία μας και την πραγματική και τη συμβολική της λειτουργία στο συναίσθημα και τη μνήμη μας.
Αυτός λοιπόν εδώ, είναι ο ελάχιστος λόγος ενός Αρχιτέκτονα για μια πόλη που αγαπά. Η πόλη δεν είναι μόνο θεσμός στην ανθρώπινη κατάσταση. Η πόλη είναι και μια εμπειρία , μια εικόνα , μια μνήμη , μια συναισθηματική αναφορά… Έτσι και η Νέα Υόρκη. Που μακάρι να μπορέσει γρήγορα να επουλώσει τις πληγές της.
Ας είναι αυτό το κείμενο μια ελάχιστη κατάθεση ψυχής , στη μνήμη των αθώων κατοίκων της που χάθηκαν.Ας είναι οι τελευταίοι αθώοι που χάνονται άδικα. Ας το δουν αυτό και ας το καταλάβουν αυτοί που ορίζουν τις τύχες του κόσμου μας. Αυτού του ¨κόσμου του μικρού του Μέγα¨ όπως έγραφε ο νομπελίστας ποιητής μας Οδ. Ελύτης…
Οδυσσέας Ν. Σγουρός
Αρχιτέκτονας
* ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΑΝΑΤΟΛΗ»
Από τη σκοπιά ενός Αρχιτέκτονα
ΥΜΝΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ *
ΤHE GREAT UTOPIA. Η μεγάλη ουτοπία. Καθώς ξεφυλλίζω τον κατάλογο με το κατακόκκινο εξώφυλλο , που είναι αφιερωμένος στα έργα της Ρωσικής Πρωτοπορίας και των Κονστρουκτιβιστών των αρχών του 20ου αιώνα (στα πλαίσια της μεγάλης έκθεσης έργων τους που φιλοξένησε το Μουσείο Γκουγκενχάϊμ της Νέας Υόρκης το 1992),τα μάτια μου σταματούν σ΄ένα κατάμαυρο πίνακα του Καζιμίρ Μάλεβιτς με θέμα ¨Μαύρο τετράγωνο σε άσπρο φόντο ¨,κατά πολλούς η τελευταία λέξη για τη ζωγραφική της προηγούμενης εποχής, που έχει χάσει τη δυνατότητα να λέει ο,τιδήποτε!
Οι εφημερίδες όλου του κόσμου στις 12.09.2001 έχουν όλες στις πρώτες σελίδες τους μια τεράστια ¨μαύρη φωτογραφία¨μιας πόλης που είναι παραδομένη στους καπνούς , ενδεικτική μιας μεγάλης καταστροφής .Οι συνειρμοί αυτόματα ανακαλούν τον πίνακα του Μάλεβιτς.Υπήρξε άραγε τόσο προφητικός; H ισπανική εφημερίδα EL PAIS χωρίς περιστροφές γράφει ¨Κτύπημα κατά του πολιτισμού!¨.
11 Σεπτεμβρίου 2001.Η Νέα Υόρκη , η πόλη σύμβολο ,η Μητρόπολη του Κόσμου γίνεται στόχος μιας πράξης απίστευτης βαρβαρότητας .Η πόλη που ακουμπά τα σύννεφα , η πόλη που γοήτευσε γενιές Αρχιτεκτόνων –και όχι μόνο,η πόλη σύμβολο της πρόσφατης μνήμης του 20ου αιώνα ,παραδίδεται στους καπνούς και τις φλόγες και χιλιάδες αθώοι γίνονται θύματα μιας-χωρίς προηγούμενο-κτηνωδίας.
Η Νέα Υόρκη δεν είναι μόνο η πόλη σύμβολο της οικονομικής ισχύος, δεν είναι μόνο η Αμερικάνικη και Παγκόσμια μεγαλούπολη.Στα μάτια ορισμένων μπορεί να είναι μόνο αυτά. Στα μάτια τα δικά μου είναι η πόλη της Αρχιτεκτονικής και της Πολεοδομίας.Η πόλη που γοήτευσε το μεγάλο δάσκαλο της Αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα το Le Corbusier και έκανε το μεγάλο σύγχρονο Ολλανδό Αρχιτέκτονα Rem Koolhaas (βραβείο Pritzker 2000) να συγγράψει το βιβλίο ¨Ντελίριο για τη Ν. Υόρκη¨.
Είναι η πόλη της Κουλτούρας και της Τέχνης.Η πόλη με τα μοναδικά μουσεία και τους ατέλειωτους χώρους τους αφιερωμένους στην Τέχνη και τον Πολιτισμό.Η πόλη της υψηλής Τεχνολογίας , της πολυπολιτισμικότητας και της ανοχής.
Είναι η πόλη που στις αρχές του 20ου αιώνα και σ΄όλη του τη διάρκεια του, υποδέχθηκε και αποδέχθηκε χιλιάδες μετανάστες από την Ελλάδα και τους επέτρεψε να ζήσουν και να προκόψουν.Είναι η πόλη που λάτρεψαν καλλιτέχνες και Αρχιτέκτονες.Αυτή την πόλη φωτογράφησε πριν το μεγάλο πόλεμο η Ελληνίδα φωτογράφος Νelly΄s (που πέθανε πρόσφατα),αυτή την πόλη έχει αποτυπώσει σε όλες τις ταινίες του ο σκηνοθέτης Γούντυ ‘Αλεν ,αυτή την πόλη κόσμησαν με τις δημιουργίες τους Αρχιτέκτονες όπως o Frank Lloyd Wright,ο Philip Johnson ,o Marcel Breuer,o Ludwig mies van de Rhoe,o Walter Gropius, o Cesar Pelli, o Richard Meier,o Frank Gehry, η Zaha Hadid κ.ά. αμερικανοί ή ξένοι δεν έχει σημασία.
Αυτή η πόλη είδε αστέρια της Τέχνης και της Μουσικής να λάμπουν στο στερέωμά της, αυτή η πόλη ταυτίστηκε όσο καμιά άλλη στις συνειδήσεις μας με το μέγεθος του τεχνολογικού πολιτισμού,με τη μεγάλη κλίμακα, με τις μεγάλες γέφυρες , τα μεγάλα πάρκα , τα ψηλά κτίρια , τις πιο φιλόδοξες κατακτήσεις της ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Δεν έχω πάει σ΄αυτή την πόλη.Είναι ένα ταξίδι που ονειρεύομαι , όπως πολλοί Αρχιτέκτονες ,πολύ καιρό.Εκείνη όμως τη μαύρη μέρα ήταν σαν να ΄μουν εκεί . Είναι σαν να ΄βλεπα χιλιάδες ανθρώπους , σαν όλους εμάς ,της εργασίας και του μόχθου,της καθημερινής δημιουργίας και του απλού ανθρώπινου πολιτισμού ,να προσπαθούν να πάρουν μια παραπάνω ανάσα μέσα στα ραγισμένα κτίρια και πολλές φορές να πηδούν στο κενό , με μια εσπευσμένη χειρονομία απελπισίας προς την ¨άλλη πλευρά ¨, εκεί όπου τους έσπρωχνε η απίστευτη βαρβαρότητα.
Θα πουν πολλοί , μέσα από πολιτικές και ιστορικές προσεγγίσεις και για τις ευθύνες της χώρας τους.Θεωρώ πως οι άνθρωποι έχουν προχωρήσει κάμποσο από την εποχή του Ιουδαϊκού νόμου και της τυφλής αυτοδικίας.Δεν είμαστε πια σε αρχαϊκές ανθρώπινες εποχές , ο πολιτισμός μας έχει κάνει σημαντικά βήματα και σήμερα μπορεί να καταγράφει το απίστευτο ήθος ανθρώπων σαν τον Αραφάτ που τόσο έχουν πονέσει κι όμως εκφράζουν μια απίστευτη μεγαλοψυχία στον Άνθρωπο , ανεξάρτητα απ΄ όποια άλλη ¨πλευρά ¨ κι αν είναι.
Εμείς όλοι που πονέσαμε για τους Σέρβους στο Βελιγράδι και το Νόβισαντ,εμείς που καταδικάσαμε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την απίστευτη γενοκτονία αθώων μικρών παιδιών στη Βαγδάτη , εμείς που δεν μπορούμε με κανένα τρόπο να δώσομε συγχώρεση για τα παιδιά της Κύπρου, για τη Χούντα,την Παλαιστίνη, εμείς που δεν έχομε κανένα δισταγμό να διαδηλώσομε μαζί μ΄ανθρώπινα ποτάμια για Ειρήνη και Ελευθερία όπου γης , εμείς που δεν ξεχνάμε το Βιετ-νάμ και το Σουδάν , τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ακόμη, εμείς οι ίδιοι σήμερα είμαστε δίπλα και αλληλέγγυοι στους αθώους ανθρώπους και σ΄αυτή την υπέροχη πόλη, που ίσως κάποια στιγμή την ονειρευτήκαμε, τη ζηλέψαμε, την επισκεφθήκαμε , την είδαμε σε ταινίες , τη διαβάσαμε σε βιβλία , θαυμάσαμε τις δημιουργίες τόσων διαφορετικών ανθρώπων ,γνωρίσαμε τους ανθρώπους της και πιάσαμε φιλίες , τη μετατρέψαμε κι εμείς σε σύμβολο με πολλές σημασίες, στο «μεγάλο μήλο» όπως χαϊδευτικά την αποκαλούν οι κάτοικοί της.
Η Νέα Υόρκη είναι και η εικόνα της.Η εικόνα του Μανχάταν με τους ουρανοξύστες, το άγαλμα της Ελευθερίας, τους δίδυμους πύργους, το μέγεθος που κρύβει απίστευτες υποσχέσεις, μια ¨πόλη που ποτέ δεν κοιμάται¨ όπως τραγούδησε ο Φρανκ Σινάτρα και όπως γράφει στοργικά γι΄ αυτή ο Ανδρέας Μανωλικάκης , Έλληνας κάτοικος της και καθηγητής στο φημισμένο Αctors Studio, μια πόλη για να την περπατάς όπως λέει η φίλη μου και κάτοικος πια του τόπου μας, η Ανδριανή Νεοφύτου, η διάσημη ενδυματολόγος από την Κύπρο που είδε τα κοστούμια της να ντύνουν φέτος το Μάρτιο την παράσταση του ¨Nabucco¨ του Βέρντι στη Μητροπολιτική της όπερα . Είναι η Αρχιτεκτονική προς τον ουρανό, είναι η πόλη που πάει προς τα πάνω. Δεν έχομε και πολλές τέτοιες πόλεις ή τουλάχιστον δεν έχομε άλλη Νέα Υόρκη . Αυτή η εικόνα, στις 11.09.2001 μαύρισε μέσα στον τρόμο και το θάνατο αθώων ανθρώπων.Κάποιοι θέλησαν να καταστρέψουν αυτή την εικόνα και να βάλουν στη θέση της μια εικόνα της Αποκάλυψης.
Όχι. Δισεκ. άνθρωποι και μαζί μ΄αυτούς και ΄μεις αρνούμαστε ότι αυτή η εικόνα αποτυπώνει αυτή την πόλη και αυτούς τους ανθρώπους.Είναι μια εικόνα που δεν τους αξίζει.Είναι μια εικόνα που μας ¨κλέβει¨ ένα κομμάτι από τον πίνακά της.Πώς μπορεί να δει κανείς κολοβό ένα πίνακα του Leonardo da Vinci, του Caravaggio , του Giorgio de Chirico , του Kasimir Malevic , του Κ.Παρθένη και του Μόραλη , πως μπορεί να αντικρύσει μια εικόνα από το Σινά , μια τοιχογραφία από τον Όσιο Λουκά , μια εξαίρετη αγιογραφία του Αντρέι Ρουμπλιώφ ή του Φ. Κόντογλου , πως μπορεί να δει τα γλυπτά του Παρθενώνα παρμένα άσπλαχνα από το το φυσικό τους χώρο στις ψυχρές αίθουσες ενός ανήλιαγου μουσείου , πως μπορεί να νιώσει την πληρότητα μπροστά σε ένα γκρεμισμένο κτίριο της απώτερης ή της πρόσφατης μας μνήμης που του ΄χει αφαιρεθεί ένα κομμάτι του; Δεν μπορεί. Γιατί ένα κομμάτι από το έργο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εικόνας του, ένα κομμάτι από ένα κτίριο αποτελεί ουσιώδες μέρος της δομής και της εμφάνισής του, ένα κομμάτι από μια πόλη που λείπει στερεί κάτι από την εμπειρία μας και την πραγματική και τη συμβολική της λειτουργία στο συναίσθημα και τη μνήμη μας.
Αυτός λοιπόν εδώ, είναι ο ελάχιστος λόγος ενός Αρχιτέκτονα για μια πόλη που αγαπά. Η πόλη δεν είναι μόνο θεσμός στην ανθρώπινη κατάσταση. Η πόλη είναι και μια εμπειρία , μια εικόνα , μια μνήμη , μια συναισθηματική αναφορά… Έτσι και η Νέα Υόρκη. Που μακάρι να μπορέσει γρήγορα να επουλώσει τις πληγές της.
Ας είναι αυτό το κείμενο μια ελάχιστη κατάθεση ψυχής , στη μνήμη των αθώων κατοίκων της που χάθηκαν.Ας είναι οι τελευταίοι αθώοι που χάνονται άδικα. Ας το δουν αυτό και ας το καταλάβουν αυτοί που ορίζουν τις τύχες του κόσμου μας. Αυτού του ¨κόσμου του μικρού του Μέγα¨ όπως έγραφε ο νομπελίστας ποιητής μας Οδ. Ελύτης…
Οδυσσέας Ν. Σγουρός
Αρχιτέκτονας
* ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΑΝΑΤΟΛΗ»
ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΙΣ 23.9.2001
1 σχόλιο:
mmm springtime in new York rings a bell or two indeed!!
Δημοσίευση σχολίου