الحرية

توكل كرمان المخلافي

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
TAOYAKOYΛ KAΡMAN 

Μου αρέσει η αραβική γραφή. Έχει εκείνη τη χάρη του χειροποίητου όπως και όλες οι ασιατικές γραφές και πολλές φορές αποτελεί από μόνη της ένα γοητευτικό κομψοτέχνημα. Θυμούμαι πως στην Κωνσταντινούπολη μου είχαν κάνει μεγάλη εντύπωση εκτός από τον τρούλο της Αγιάς Σοφιάς ,τα ψηφιδωτά στη Μονή της Χώρας και οι υπογραφές των Σουλτάνων οι περίφημες τουρά. Περίτεχνες και αφαιρετικές σαν μονογράμματα, αποτελούσαν το χαρακτηριστικό σύμβολο ενός απόλυτου ηγεμόνα και ενσωμάτωναν μέσα τους εκτός από το όνομα και τις πιο σημαντικές ιδιότητες ή τα ξεχωριστά του γνωρίσματα.

 

Διάλεξα λοιπόν για τίτλο της σημερινής ανάρτησης τη λέξη Αl-Hurriya. Μια λέξη γραμμένη στα Αραβικά. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Και υπότιτλο το όνομα Tawakkul Karman, κι αυτό με τους ίδιους χαρακτήρες.  Αφιερωμένα στην αρχιτεκτονική των αραβικών εξεγέρσεων που σαρώνουν ένα κόσμο που έμενε χρόνια στη σκιά κάθε πολιτικής αλλαγής, κάθε δημοκρατικής εξέλιξης στον υπόλοιπο κόσμο. Οι Άραβες είναι σπουδαίος λαός. Άνθρωποι εξαιρετικά ευφυείς, με σπουδαία συμβολή στην ανάπτυξη της μαθηματικής σκέψης και της αστρονομίας. Με μια μεγάλη ποιητική και λογοτεχνική παράδοση που διατρέχει αιώνες ξεκινώντας από το έπος του Γκιλγαμές στη μυθική Ουρούκ, τις χίλιες και μια αραβικές νύχτες, τα αυτοτελή τετράστιχα (ρουμπαγιάτ) του Πέρση Ομάρ Καγιάμ και τις μυστικές επικλήσεις του Μεβλανά Τζαλαλαντίν Ρουμί στον « αγαπημένο» Θεό της ύπαρξής του το 13^ο αιώνα ίσαμε τα στιχουργήματα του Άδωνι και του σπουδαίου ιρακινού Αμπντούλ- Γουαχάμπ Αλ -Μπαγιατί (Abdul-Wahab Al-Bayati), που ακόμη και μεταφρασμένα από μια άλλη γλώσσα διαθέτουν τέτοιο βάθος που μόνο συγκίνηση μπορεί να προκαλεί.

Με τη θεϊκή  αιγύπτια τραγουδίστρια Ουμ Καλσούμ να είναι ανεξίτηλα χαραγμένη στη συλλογική μνήμη ενός ολόκληρου κόσμου ,καθώς τραγούδησε τα πάθη και τη βαθιά του εσωτερικότητα με το μοναδικό τρόπο που μια μεγάλη φωνή μπορεί να σταθεί κάτω από τις πυραμίδες. Με το νομπελίστα Ναγκίμπ Μαχφούζ να περιγράφει στα βιβλία του την αμφιθυμία και τη σκόνη της ερήμου που είναι πάντα ανακατεμένη με τη σαγήνη και την υγρή θέρμη ενός τόπου  που τον ορίζουν οι αμμοθίνες και η πνιγηρή μετακίνηση τους όταν φυσά ο Σιμούν.

Οι άραβες πέρασαν μεγάλες περιπέτειες ακόμη και πρόσφατα. Ένας κόσμος γεμάτος από αναχρονιστικές δεσποτείες και κάθε λογής στρατοκράτες και βασιλίσκους, που εξακολουθούν να επιβιώνουν ακόμη και σήμερα, μια εποχή πια που η νέα γενιά έμαθε να επικοινωνεί με τα κινητά της τηλέφωνα και να κτίζει μέσα σε μια ριπή την αντίσταση της στις σκονισμένες αλάνες και τις πλατείες Ταχρίρ. Δεν είναι εύκολο πια να τιθασεύει κανείς μια συντριπτικά κυρίαρχη ηλικιακά νέα γενιά που έχει μάθει να ανταλλάσσει μηνύματα στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και να ονειρεύεται μια ζωή που θα ξεπερνά τις στερήσεις και τις απαγορεύσεις που έχτισαν χρόνους πολλούς, μικροί και ανάξιοι άρχοντες, αδίστακτοι και έτοιμοι τώρα να βουτηχτούν στο αίμα των απλών ανθρώπων που ζητούν ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Τα μάτια όλων σήμερα είναι στραμμένα εκεί. Πριν από λίγο καιρό ο στοχαστής του 21^ου αιώνα Σλαβόι Σίζεκ μιλώντας με αφορμή τις εξεγέρσεις ντόμινο, που από τη μια μέχρι την άλλη άκρη του αραβικού κόσμου γεννούν μια νέα ελπίδα, παρατήρησε πως «…σήμερα το ανοικτό βλέμμα και ο διεθνισμός είναι όσα συμβαίνουν εκεί, στις αχανείς πλατείες της απελευθέρωσης….». Που δείχνουν σε μας τους βολεμένους ανθρώπους του αναπτυγμένου κόσμου, πως όσα γίνονται δεν έχουν μόνο το πρόσημο του θρησκευτικού φανατισμού και των σχεδιασμών που εξυπηρετούν τα πιο συντηρητικά κίνητρα αυτών των κοινωνιών αλλά μπορούν να αποτελούν ένα πραγματικό αίτημα για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ πρωτόγνωρο και για το λόγο αυτό συγκλονιστικό…

Χτες ανακοινώθηκε το βραβείο Νομπέλ για την Ειρήνη. Φέτος απονέμεται σε τρεις γυναίκες «…για το μη βίαιο αγώνα τους για την ασφάλεια των γυναικών και το δικαίωμά τους να συμμετέχουν στη δημιουργία  ενός ειρηνικού κόσμου…».Είναι η εκλεγμένη Πρόεδρος της Λιβερίας   Ellen Johnson Sirleaf (γενν.1938), η λιβεριανή αγωνίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών Leymah Gbowee (γενν.1972) και η δημοσιογράφος και ακτιβίστρια από την Υεμένη Tawakkul Karman (γενν.1979). Η πιο πρόσφατη φωτογραφία της νεαρής Τawakkul είναι τραβηγμένη μέσα σε μια σκηνή στην πόλη της Σάναα , σπουδαία για την ξεχωριστή της ανώνυμη αρχιτεκτονική και τους εξεγερμένους τώρα και μήνες κατοίκους τους που αγωνίζονται με μη βίαιο τρόπο απέναντι στον αυταρχισμό της εκεί δεσποτικής εξουσίας.

 

YEMENH / ΣΑΝΑΑ

Οι πόλεις της Υεμένης είναι φτιαγμένες από πηλό. Το υλικό που πλαστήκαμε κι εμείς κατά μιαν εκδοχή. Μερικές φορές όταν βρέξει δυνατά κινδυνεύουν να χαθούν τα πάντα μέσα στη λάσπη. Είναι όμως φτιαγμένες με μεράκι και πλουμισμένες σαν υφαντά που λάμπουν κάτω από τον ήλιο της ερήμου. Δεν είναι σχεδιασμένες από επώνυμους αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες. Διαθέτουν όμως μια ποιότητα και μια δύναμη σπάνια που μόνο αληθινοί τεχνίτες του χρόνου με έμπνευση παρμένη από το πνεύμα ενός περήφανου τόπου και μια βαθιά άγραφη παράδοση μαζί μπορούν να μνημειώσουν μέσα στο σκληρό περιβάλλον. Δεν ξέρω γιατί ο αγώνας των ανθρώπων της Υεμένης σήμερα και τα δυνατά πρόσωπα των νέων της όπως της Τawakkul, μου φαίνεται πως κάτι έχουν πάρει από τη σπάνια ομορφιά που εκπέμπουν οι πόλεις αυτής της μικρής χώρας. Που αγωνίζονται για τις αόρατες πόλεις που ακόμη δεν γνώρισαν.

 

Το ποίηματου Αμπντούλ- Γουαχάμπ Αλ -Μπαγιατί (Abdul-Wahab Al-Bayati/1926-1999) ενός σπουδαίου ιρακινού ποιητή που αποπειράθηκα να μεταφράσω από τα αγγλικά, θαρρώ πως λέει με τον πιο συγκλονιστικό τρόπο, όσα μαρτυρεί το χαμόγελο της Tawakkul Karman στις πλατείες της Υεμένης, όλα εκείνα που εκφράζει η προσδοκία των νέων ανθρώπων που παλεύουν σήμερα στις χώρες αυτές  και στις πλατείες όλου τον Κόσμου, για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.    

 

EΛΕΓΕΙΑ  ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ
                                                      του Αμπντούλ- Γουαχάμπ Αλ -Μπαγιατί

Βουίζει από ανθρώπους και μύγες,
Γεννήθηκα σ΄αυτή, και
στα τείχη της γνώρισα την εξορία και την περιπλάνηση.
Την αγάπη και το θάνατο και τον αποκλεισμό της φτώχειας.
Στο περιθώριο και τις πύλες της.
Σ΄αυτή ο πατέρας που με δίδαξε να περιηγούμαι και να διαβάζω:
Οι ποταμοί, οι πυρκαγιές, τα σύννεφα  και ο αντικατοπτρισμός
Μου έμαθε τι σημαίνει θλίψη, εξέγερση και επιμονή,
να φεύγω και να γυροφέρνω τα σπίτια των αγίων του Θεού,
Ψάχνοντας για το φως και τη ζεστασιά μιας μελλοντικής άνοιξης
Που εξακολουθεί να ζει στα έγκατα της γης
και στα όστρακα της θάλασσας,
προσμένοντας την προφητεία μιας μάντισσας.
Σ’ αυτή μου έμαθε να περιμένω τη νύχτα και τη μέρα
και να αναζητώ μια κρυφή, μαγεμένη πόλη
στο χάρτη του κόσμου
παρόμοια με τη δική μου
Με το χρώμα των ματιών της και το θλιμμένο γέλιο της,
αλλά χωρίς να είναι ντυμένη
με τα κουρέλια ενός γυρολόγου κλόουν,
και χωρίς το καλοκαιρινό βουητό που κάνουν οι άνθρωποι και οι μύγες.

Odyss,9.10.2011