24.6.08

Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΘΑ ΣΩΣΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ...

Με αφορμή μια εικόνα από το τοπιογραφικό έπος
του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη
που ξεκινά στο "θέατρο συμβάντων" του κόλπου

και φτάνει ίσαμε τα μιτάτα του Καθαρού στην Κριτσά


Κόλπος Μεραμπέλλου & QE2 φωτο.Μ.Πεπόνης /2007

Μια εξαιρετική φωτογραφία του κόλπου του Μεραμπέλλου τραβηγμένη πέρυσι τέτοια εποχή από το φίλο αρχιτέκτονα Μ.Πεπόνη, ήταν η αφετηρία για ένα σύντομο σχόλιο στην ευλογημένη ομορφιά του τόπου μου που δεν κατάφερε ακόμη να την καταστρέψει η επέλαση της «ανάπτυξης» όλα αυτά τα τελευταία 45 χρόνια.

Η κλειστή θάλασσα του Αγίου Νικολάου μοιάζει με ένα ανοικτό τοπίο συμβάντων ,σχεδόν σαν την σκηνή ενός θεάτρου, καθώς ορίζεται στο βάθος του ορίζοντα από τη μοναδική τοπιογραφική εποποιία των Σητειακών βουνών που αλλάζουν χίλια χρώματα με τις ώρες και τις εποχές και μνημειώνουν το σκηνικό μιας ατέλειωτης παράστασης που εξελίσσεται στον τόπο από την εποχή που τον κατοίκησαν άνθρωποι και θεμελιώσανε στο χρόνο σκάλες και ιερά βαφτίζοντας τη γή τους Λατώ κι Ολούντα και Γουρνιά και κτίζοντας βασιλικές σε κάμπους με εκτυφλωτικές σμαραγδένιες τοιχογραφίες και κάστρα άπαρτα σε νησιά που φαίνεται να πλέουν σαν σκαριά στα ήρεμα νερά του κόλπου .Αναφέρομαι βέβαια στην Παναγία την Κερά στον κάμπο της Κριτσάς και το οχυρωμένο νησί της Σπιναλόγκας που συντηρούν τις μνήμες του πολύχρονου βίου και του πόνου των ανθρώπων του Τόπου μας.

Όλη η περιδιάβαση κοντινή κι από απόσταση σε τούτο το μοναδικό τοπίο –προικιό της φύσης και κοινή εμπειρία σε όσους μένουν ή έρχονται για να το προσκυνήσουν, είναι μια διαρκής «εγκατάσταση» μια μοναδική περίτεχνη τοπιογραφική διαδραστική εμπειρία (land art interactive performance) που ωχριούν μπροστά της οι λιλιπούτειες χειρονομίες των τεχνητών τοπίων και των εφήμερων καλλιτεχνικών δράσεων των πιο φημισμένων καλλιτεχνών και των γκαλερί του κόσμου. Ο Christo και η Νέλλα Γκόλαντα, η Μartha Schwartz και ο Dennis Oppenheim , σύγχρονοι διεθνώς αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες με άποψη και
έργο στιβαρό στο τοπίο είμαι σίγουρος πως θα ζήλευαν αυτή την ασύλληπτη στα μάτια πολλών –ίσως και τα δικά μας- εικονογραφική εποποιία του τοπίου της περιοχής μας αν είχαν την τύχη να βρεθούν για λίγο εδώ και να νιώσουν τη μαγική καταβύθιση στις εσχατιές της μοναδικής ομορφιάς που αφειδώλευτα καθημερινά μας περιβάλλει. Εμείς αλήθεια το καταλαβαίνουμε;
Mια φωτογραφία λέει τόσες λέξεις ,την ώρα που το σκαρί ενός υπερωκεάνιου γλιστρά σαν χάρτινο καραβάκι της παιδικής μας συνθήκης μέσα στα καταγάλανα νερά του Μεραμπέλλου διαπλέοντας τις αρχετυπικές διαδρομές και των μινωικών σκαριών την ώρα που ξανοίγονταν στο ταξίδι για τις πυραμίδες. Στο βάθος τα Σητειακά βουνά βγαλμένα λες από το μυστικό χέρι ενός καλλιγράφου του τοπίου σαν τον Χοκουσάι ή το βυζαντινό Κλόντζα μας πάνε μακριά στο χρόνο την ώρα που οι τιτάνες πάλευαν να στοιχειώσουν το έρεβος ανακατεύοντας βουνά και γη και αφήνοντας στο δέρας τους σημάδια ανεξίτηλα χαυγάδες και φαράγγια σαν το Χα και βυθούς άπατους γεμάτους με τα νερά της Λίμνης του Αγίου Νικολάου όπου λουζότανε η Βρυτόμαρτις.

Η αρχιτεκτονική αυτού του τοπίου είναι το έπος μιας αιώνιας ,χαμένης στο χρόνο μάχης των στοιχειών με τη γη που η δική μας πρόσκαιρη στιγμή δεν είναι ικανή να διαταράξει , μπορεί ίσως να καταστρέψει μερικές εικόνες της. Τα δικά μας μικρά εφήμερα κατασκευάσματα ας υποκλιθούν σε τούτη την αναπότρεπτη ανάγκη μόνο. Να υπηρετήσουν αυτή την ομορφιά τη μόνη ίσως που μπορεί να σώζει τον κόσμο (μας) όπως έγραψε κι ο Ντοστογιέφσκι..

Odyss 24.6.08

4.6.08

Η ΔΙΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΙΧΩΝ

ή κάτω τα χέρια από τα διαμάντια
της Διονυσίου Αρεοπαγίτου


Χανιά,τοίχος στην παλιά πόλη (φωτ.Odyss/1.6.08)
Διονυσίου Αρεοπαγίτου 17 & 19 , Αθήνα
(φωτ.: areopagitou17.blogspot.com)
Mε αφορμή ένα ταξίδι στα Χανιά και στο ΚΑΜ στις 31/5/08 ,όπου μίλησε ο καθηγητής Δημ.Φατούρος για το έργο μιας ζωής, επιχειρώντας μια γοητευτική και συνάμα περιεκτική περιήγηση στα ίχνη μιας διαδρομής δικής του και του τόπου τα τελευταία 60 χρόνια, βρέθηκα να φωτογραφίζω για μια ακόμη φορά τα σπαράγματα των υπέροχων αναλημματικών τοίχων της παλιάς πόλης που από την πρώτη μου κιόλας επαφή μου΄ χαν ασκήσει μια εξαιρετική γοητεία.

Δεν ξέρω γιατί εκέινη την ώρα μου ήρθαν και πάλι στο νού τα δυο κτίρια της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου στην Αθήνα που (και) ο κυνικός δημιουργός του νέου μουσείου της Ακρόπολης θέλει να εξαφανιστούν για πάντα, θυσία κι ανάλγητη πράξη πουριστικής και συνάμα κυριαρχικής διάθεσης στο βωμό μιας πομπώδους και κατακτητικής αρχιτεκτονικής παρουσίας του σταρ σύστεμ που σχεδόν στηλίτευσε ο Κένεθ Φράμπτον πριν μερικές μέρες στην Αθήνα αλλά το άκουσαν φαίνεται ελάχιστοι…
Ποιος μπορεί αλήθεια να πείσει εμάς όλους τους υπηρέτες μιας μοντέρνας ή έστω μοντερνιστικής συνθήκης της Αρχιτεκτονικής που βλέπομε τα Ξενία του Κωνσταντινίδη να καταρρέουν, τα έργα του Ζενέτου να κατεδαφίζονται, τα αρχαιολογικά μουσεία δέιγματα του ήθους μιας άλλης εποχής να αλλοιώνονται βάναυσα , το τοπίο παντού να καταστρέφεται χωρίς καμιά περίσκεψη και επιστροφή πια, τα εμβληματικά κτίσματα του μοντερνιστικού έπους του μεσοπολέμου να αγνοούνται συστηματικά και να μην προστατεύονται, τα χωριά και τις μοναδικές χώρες των νησιών μας να παραδίδονται σε μια αηδιαστική οικιστική υπερεκμετάλλευση, τα αληθινά και ταπεινά εμβληματικά παραδείγματα μιας μοναδικής λαϊκής αρχιτεκτονικής παντού να παραμελούνται (π.χ. σπίτι του Ροδάκη στην Αίγινα), τα μνημειακά σύνολα μάρτυρες μιας αιώνιας στοιχείωσης της ανθρώπινης δημιουργικότητας να εγκαταλείπονται στη μοίρα τους, πως το διεθνές κατασκευαστικό αλισβερίσι που γεμίζει παντού με αδιάφορα υβρίδια τους ιερούς τόπους όπου γης και τις έσχατες απαντοχές του ανθρωπογενούς σύμπαντος της αρχιτεκτονικής, πρέπει να ακυρώσει τα πάντα στο πέρασμά του;
ΓΙΑΤΙ η πόλη της Αθήνας και το αστικό της τοπίο πρέπει να στερηθεί ένα μέρος της γοητευτικής της διήγησης που μπορεί να ανακαλύπτει κανείς στα μονάκριβα μικρά της δημιουργήματα που λάμπουν σαν κρύσταλλα μέσα στο έρεβος και την απίστευτη υστερία μιας ανελέητης και μονοδιάστατης αρχιτεκτονικής υπερκαταναλωτικής καταβύθισης;…Όχι , φτάνει πια η ανοχή σ΄εκείνους που αρνούνται να υπερασπιστούν τις ετερότητες και τα αλλεπάλληλα ιζήματα της στρωματογραφίας της πόλης και αποφασίζουν με οριακές πλειοψηφίες να καταργήσουν τη δυνατότητα της ματιάς μας να ανακαλύπτει τις πιο ισχυρές εμπειρίες της εσωτερικής μας ανθρώπινης όρασης…Τόσο έχουν τυφλωθεί πια ορισμένοι ταγοί στο υπό κατάρρευση κεντρικό πολιτικό μας σύστημα;…Κάτω τα χέρια από τη μνήμη της πόλης, μοναδική μας αντίσταση στη λήθη και την ηλιθιότητα που όπως και το σύμπαν δεν φαίνεται να έχει όρια…Να εναντιωθούμε με όλους τους τρόπους στην κατάργηση του ίδιου του «λόγου» και να δυναμώσουμε τη φωνή όλων εκείνων που κατανοούν αλλά κι εκείνων που είναι ακόμη αδιάφοροι πως ο κόσμος μας μπορεί να χωρεί και όλους εμάς όσο χωρεί τις διαφορετικότητές μας και όσο μπορούμε ακόμη να συγκινούμαστε από την υπέροχη θέα αυτών των δυο μοναδικών κτισμάτων κάτω από την Ακρόπολη ,που όπως και το εξαιρετικό σχολειό του Π.Καραντινού στην οδό Καλλισπέρη παραδίπλα ή το εξαίσιο σπίτι του Ζάννα του Δ.Αντωνακάκη λίγο πιο ΄κει στην ίδια γειτονιά μας επιτρέπουν να βιώνουμε με λογισμό και μ΄όνειρο τις αληθινές εικόνες μιας Αρχιτεκτονικής που δεν φοβάται τον άνθρωπο…

Οdyss 4.06.08